Tê bì, đau nhức, yếu tay… là những triệu chứng mà nhiều người, đặc biệt là dân văn phòng, thợ thủ công hay phụ nữ nội trợ thường gặp phải. Đây có thể là dấu hiệu sớm của Hội chứng ống cổ tay - một bệnh lý thần kinh ngoại biên phổ biến, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tổn thương không hồi phục.
Theo ThS.BS. Phạm Thị Ngọc Linh - Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Bạch Mai, hội chứng ống cổ tay là bệnh lý rất thường gặp ở bàn tay và cổ tay. Về cấu trúc giải phẫu, ống cổ tay giống như một đường hầm nhỏ, được tạo bởi các xương cổ tay và dây chằng ngang. Bên trong chứa dây thần kinh giữa và các gân gấp của ngón tay.
Dây thần kinh giữa chi phối cảm giác ở mặt trong lòng bàn tay. Khi dây thần kinh này bị chèn ép trong ống cổ tay, người bệnh sẽ xuất hiện viêm, đau, tê và yếu tay.
Ở trạng thái bình thường, áp lực trong ống cổ tay chỉ khoảng 2-10 mmHg. Tuy nhiên, khi gập - duỗi cổ tay quá mức, áp lực này có thể tăng gấp 8-10 lần. Nếu tình trạng tăng áp lực kéo dài, dây thần kinh giữa sẽ bị tổn thương. Chèn ép ngắn hạn có thể hồi phục, nhưng nếu kéo dài, tổn thương sẽ trở nên thực thể và khó phục hồi.
Các dấu hiệu sẽ tiến triển từ nhẹ đến nặng. Người bệnh cần chú ý:
- Giai đoạn đầu: Tê bì, dị cảm kiểu kiến bò ở vùng chi phối thần kinh giữa (ngón cái, trỏ, giữa và nửa ngón nhẫn).
- Nặng hơn về đêm: Nhiều người thức giấc lúc 1-2 giờ sáng vì tay quá tê; phải vung tay hoặc thay đổi tư thế để giảm triệu chứng.
- Khi hoạt động: gập - ngửa cổ tay hoặc tì đè lâu (ví dụ đi xe máy đường dài) khiến mức độ tê tăng lên.
- Tiến triển: Ban đầu thỉnh thoảng, sau đó thường xuyên và nặng dần; tê có thể lan lên cẳng tay, nhưng không lan lên cổ.
- Giai đoạn muộn: Bàn tay yếu, vụng về, khó cầm đồ nhỏ, dễ đánh rơi; nặng nhất là teo cơ ô mô cái (phần thịt ở gốc ngón tay cái) - dấu hiệu tổn thương thần kinh nghiêm trọng.
Bác sĩ Linh nhận định hội chứng này có thể gặp ở bất kỳ ai, nhưng phổ biến nhất ở độ tuổi 40-60, tỷ lệ nữ giới mắc nhiều hơn nam. Nhóm nguy cơ cao bao gồm những người làm nghề đòi hỏi vận động cổ tay lặp lại liên tục như nhân viên văn phòng, thợ thủ công, công nhân may mặc, thợ mộc. Ngoài ra, phụ nữ sau sinh thường xuyên bế con hoặc người có bệnh nền đái tháo đường, viêm khớp dạng thấp, gout, suy giáp cũng cần cảnh giác.
Chuyên gia khuyến cáo người dân cần đi khám ngay khi thấy tình trạng tê đau bàn tay kéo dài nhiều tuần, gây mất ngủ hoặc xuất hiện dấu hiệu teo cơ, yếu tay. Việc phát hiện và can thiệp sớm giúp tránh các biến chứng nặng nề, bảo tồn chức năng vận động cho bàn tay.
Nguyễn Phượng
