Thứ nhiều người trẻ "mê" nhưng chứa nhiều độc chất gây ung thư, tổn thương não

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ở giới trẻ ngày càng phổ biến hơn ở hầu hết các quốc gia trên toàn cầu. Tại Việt Nam, số lượng giới trẻ sử dụng các loại thuốc lá thế hệ mới đều gia tăng.

Theo số liệu của Bộ Y tế, chỉ trong vòng 2 năm (năm 2022, năm 2023), tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong học sinh 13-15 tuổi đã gia tăng một cách đáng kể (từ 3,5% vào năm 2022 tăng lên 8,0% vào năm 2023). Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ở nhóm tuổi trẻ (15 - 24 tuổi) ở mức cao, với tỉ lệ là 7,3%.

Qua tổng hợp báo cáo của gần 700 cơ sở khám, chữa bệnh trong nước, chỉ tính riêng năm 2023, đã có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Triệu chứng khi nhập viện chủ yếu là dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp, tổn thương não, tổn thương tim...

Theo GS.BS Nguyễn Thu Anh, một chuyên gia về y tế công cộng, sử dụng thuốc lá thế hệ mới (bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng) về bản chất vẫn là đưa nicotin - chất gây nghiện vào cơ thể. Cho tới nay, không có bằng chứng cho thấy hút loại thuốc lá này sẽ ít độc hại và giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống. Do đó, việc cấm tuyệt đối thuốc lá thế hệ mới là cần thiết.

Ông Jorge Alday, chuyên gia từ Tổ chức Y tế cộng đồng toàn cầu - Vital Strategies cho biết: “Thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử đều chứa nicotin, là chất gây nghiện cao. Nicotin có tác dụng phụ lâu dài ở trẻ em và thanh thiếu niên, gây hại cho bộ não, tăng nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần như lo lắng, trầm cảm và ý tưởng tự tử”. 

Vị chuyên gia này cho biết thêm, đối với thuốc lá nung nóng, khi sử dụng, con người sẽ phải tiếp xúc với nhiều loại hóa chất có hại, bao gồm: chất gây ung thư và chất độc. Phụ nữ có thai sử dụng thuốc lá nung nóng sẽ làm ảnh hưởng tới não và gây hại cho quá trình phát triển của thai nhi. Nồng độ nicotin trong hơi thuốc lá nung nóng cao gần tương đương với thuốc lá truyền thống.

Đặc biệt, hơi thuốc lá nung nóng mang theo nitrosamine là một trong những chất gây ung thư. Khi hút thuốc, nitrosamine có thể hình thành ngay cả ở nhiệt độ thấp. Hơi thuốc lá nung nóng mang theo các hợp chất carbonyl như: acetaldehyde, acrylamide, formaldehyde, acrolein; hợp chất hữu cơ bay hơi như: benzene, toluene và hydrocarbon thơm đa vòng. Đây là những chất gây kích ứng hệ hô hấp và khi tiếp xúc trong thời gian kéo dài có thể gây ung thư.

Theo ông Jorge Alday, việc gia tăng hút thuốc lá thế hệ mới có liên quan tới các quảng cáo, thiết kế bao bì đẹp mắt, sử dụng những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội (KOL) và quảng bá sản phẩm tại những nơi giới trẻ tụ tập, chẳng hạn như lễ hội âm nhạc.

Ngọc Minh