Người xưa có câu: “Trăm năm tu luyện để cùng đi thuyền, ngàn năm tu luyện để cùng nằm gối.” Câu nói tưởng chừng giản dị ấy chứa đựng quan niệm lâu đời của người Á Đông: để hai người gặp nhau, ở bên nhau và kết hôn, đó không phải sự tình cờ, mà là sự gắn kết sâu sắc được tích lũy qua nhiều duyên phận.
Tuy nhiên, thực tế hôn nhân hiện đại lại chỉ ra rằng không phải mối nhân duyên nào cũng đi đến được đoạn cuối bình yên. Theo thời gian, những “rạn san hô” tưởng nhỏ nhưng dai dẳng có thể khiến con thuyền hôn nhân từng tưởng “không thể phá vỡ” mắc cạn, thậm chí chìm xuống.
Với hơn nhiều năm làm tư vấn tâm lý, một chuyên gia Trung Quốc đã tiếp xúc hàng trăm trường hợp tìm đến nhờ hỗ trợ khi gặp bế tắc trong đời sống tinh thần. Trong số đó, có tới 1/3 liên quan đến các vấn đề hôn nhân và quan hệ vợ chồng. Câu hỏi lớn nhất mà nhiều người trăn trở: làm thế nào để duy trì một cuộc hôn nhân tốt đẹp trong xã hội nhiều biến động? Câu trả lời đôi khi nằm ngay trong nguyên nhân khiến hôn nhân tan vỡ.
Nữ chuyên gia đã phỏng vấn 100 người đàn ông đã ly hôn, trong đó có những người làm giám đốc điều hành, doanh nhân thành đạt, cũng có những công nhân trong các nhà máy lớn. Xuất thân, trình độ, thu nhập khác nhau nhưng khi tổng hợp lại, có một điểm chung đáng kinh ngạc: 90% cuộc hôn nhân tan vỡ đều xuất phát từ 4 vấn đề cốt lõi. Và điều đáng nói: đa số bắt đầu từ những điều rất nhỏ.
1. Giải thích tiêu cực – “Giao tiếp nhưng không hiểu nhau”
Trong bộ phim nổi tiếng “Câu chuyện hôn nhân”, Charlie và Nicole từng yêu nhau cháy bỏng, nhưng đến cuối, họ thậm chí không thể ngồi cùng phòng để nói chuyện tử tế. Mỗi cuộc đối thoại đều là chiến trường của những lời buộc tội, giận dữ, ngắt lời và cảm giác bị xem thường.
Cho đến một ngày, Charlie buột miệng: “Mỗi sáng thức dậy, anh đều ước gì em chết đi.” Câu nói ấy như nhát dao kết thúc mọi hy vọng. Nicole, trong tuyệt vọng, chỉ còn có thể đáp trả bằng những lời trách cứ về sự thiếu tôn trọng kéo dài nhiều năm.
Đây chính là ví dụ điển hình của hiện tượng diễn giải tiêu cực trong tâm lý học: bất kể đối phương nói gì, bạn cũng hiểu theo nghĩa tấn công.
Nghiên cứu của giáo sư tâm lý học hôn nhân John Gottman chỉ ra, khi giao tiếp giữa hai người xuất hiện 4 yếu tố: chỉ trích, khinh thường, phòng thủ, và cô lập, mối quan hệ gần như chắc chắn đi đến đổ vỡ. Khi giao tiếp không nhằm kết nối mà nhằm chiến thắng, hôn nhân sẽ trở thành trận chiến bất tận.
2. Bỏ bê tình cảm – “Không còn nửa kia trong lịch trình cuộc đời nữa”
Bộ phim truyền hình “Hot Mom!” đã cho thấy một hình mẫu rất thật. Nguyên Bảo từng cầu xin Hạ Băng cưới mình bằng tất cả sự si mê. Nhưng sau khi có con, anh trở thành người đàn ông cáu gắt, ích kỷ, thờ ơ. Hạ Băng thức trắng đêm vì con, chạy khắp nơi tìm mẹ chồng, đến lúc mệt rã rời lại nhìn thấy chồng ung dung ăn sáng với mẹ mình.
Câu nói “Anh quên mất” đã đánh sập mọi sự cố gắng trong cô.
Tháp nhu cầu Maslow chỉ ra rằng con người sinh ra đã có nhu cầu được yêu thương, được trân trọng. Hôn nhân không phải chỉ là nghĩa vụ, mà là sự quan tâm đều đặn từng ngày. Điều giết chết hôn nhân không phải là một biến cố lớn, mà là sự lạnh nhạt kéo dài.
Nguyên Bảo sau này đã giành lại được vợ bằng nỗ lực, nhưng không phải ai cũng còn thời gian để đợi nhau thay đổi. Có những tổn thương một lần là mất mãi mãi.
3. Khủng hoảng niềm tin – “Một vết nứt nhỏ, một hố sâu khó lấp”
Trong 100 người đàn ông tôi phỏng vấn, có 40% thừa nhận ly hôn xuất phát từ khủng hoảng niềm tin. Trong đó, 30% do ngoại tình, và đặc biệt hơn, 70% do phản bội bí mật như nói dối, giấu thu nhập, giữ tài khoản riêng, che giấu các mối quan hệ ngoài luồng.
Theo lý thuyết gắn bó trong tâm lý học, vợ chồng là “căn cứ an toàn” về mặt cảm xúc. Khi nơi đáng tin nhất không còn an toàn, sự sụp đổ chỉ còn là vấn đề thời gian.
Có một thống kê đáng sợ: trong số những người từng bị phản bội, 85% sẵn sàng tha thứ, nhưng gần 90% vẫn ly hôn sau 3 năm. Niềm tin có thể được xây lại, nhưng cảm giác an toàn rất khó trở lại.
4. Đường đời không phù hợp – “Không phải không yêu, chỉ là không còn cùng hướng đi”
Đây là lý do buồn nhất và khó quên nhất.
Câu chuyện của Annie Yi và Harlem Yu là ví dụ điển hình. Họ yêu nhau từ cái nhìn đầu tiên, bất chấp khoảng cách xuất thân. Khi Harlem sự nghiệp thăng hoa, Annie ở nhà sinh con và cảm thấy tự ti trước sự khinh thường của mẹ chồng, trước sự chênh lệch ngày một lớn giữa hai người. Họ không ngừng yêu nhau, chỉ là không còn đi chung một hướng.
Hôn nhân, đôi khi, không phải chuyện “sai người”, mà là “sai thời điểm”. Yêu nhau thôi chưa đủ, còn cần cùng nhìn về một chân trời.
Hôn nhân không tan vỡ trong một ngày. Nó rạn nứt trong những câu nói bị hiểu sai, những nhu cầu cảm xúc bị bỏ quên, những niềm tin bị tổn thương, và những con đường dần tách ra.
Nếu muốn giữ một mối quan hệ lâu dài, hãy nhớ: Giao tiếp để hiểu, không phải để thắng; Quan tâm để kết nối, không phải cho có; Trung thực để xây nền, không chỉ để tránh lỗi; Cùng nhìn về tương lai, không chỉ cùng sống hiện tại.
Ứng Hà Chi
