Trong kho tàng tiểu thuyết võ hiệp Trung Hoa, có rất nhiều nữ nhân đẹp nghiêng nước nghiêng thành. Nhưng để nói về một biểu tượng nhan sắc vượt thời gian, thì Vương Ngữ Yên - thần tiên tỷ tỷ trong Thiên Long Bát Bộ của Kim Dung chắc chắn là cái tên lọt top đầu bảng. Nhân vật này không chỉ khiến Đoàn Dự mê mẩn đến chết đi sống lại, mà còn trở thành chuẩn mực cho vẻ đẹp thanh khiết, thoát tục mà bao thế hệ độc giả lẫn khán giả đều tôn sùng.
Vương Ngữ Yên trong truyện được Kim Dung miêu tả với nét đẹp như không thuộc về cõi phàm: da trắng như tuyết, mắt trong như nước thu, khí chất thanh cao, chỉ một cái liếc nhìn cũng đủ làm bao trái tim xao động. Nàng giống như tiên nữ lạc bước vào nhân gian, chỉ đứng yên cũng đủ khiến người người phải ngẩn ngơ. Chính vì thế, Vương Ngữ Yên đã trở thành một trong những vai diễn "đo ni đóng giày" cho các đại mỹ nhân màn ảnh Hoa ngữ suốt hàng chục năm qua.
Từ Trần Ngọc Liên (1982), Lý Nhược Đồng (1997), Lưu Diệc Phi (2003), Trương Mông (2012) cho đến Văn Vịnh San (2021), mỗi người đều mang đến một hình ảnh Vương Ngữ Yên rất riêng, nhưng cũng vô cùng kinh điển. Trong đó, Lưu Diệc Phi vẫn được xem là “Vương Ngữ Yên bước ra từ trang sách”, bởi vẻ ngoài tinh khôi, đôi mắt ngây thơ long lanh, gương mặt thanh tú nhẹ nhàng đến mức siêu thực. Kim Dung từng dành những mỹ từ để khen ngợi Lưu Diệc Phi: "Nếu không có Lưu Diệc Phi, khán giả sẽ không tin trên đời này có một mỹ nhân sống động đến như vậy và đến nay, khán giả vẫn xem đây là phiên bản xuất sắc nhất mọi thời đại." Cũng từ vai diễn này, người đẹp 8X lần đầu tiên được gọi là thần tiên tỷ tỷ và cái tên này tiếp tục được củng cố và trở nên phổ biến hơn sau vai Tiểu Long Tữ.
Mới đây, trào lưu dùng AI để phục dựng gương mặt các nhân vật văn học một lần nữa đưa Vương Ngữ Yên trở lại với spotlight. Một bức ảnh AI được cư dân mạng chú ý, mô phỏng chân dung “người thật” của nàng. Bản AI này có đường nét sắc sảo, gương mặt thanh tú, da trắng môi hồng đúng mô tả trong truyện. Nhưng điều khiến cư dân mạng khựng lại chính là cảm giác không giống với hình dung của họ khi đọc tiểu thuyết hay xem phim. Bởi ở phiên bản phục dựng chính xác từ mô tả trong tiểu thuyết Kim Dung, Vương Ngữ Yên lại không mang tới cảm giác đủ thoát tục, khí chất thần tiên. Khi đặt cạnh bức hình của Lưu Diệc Phi trong tạo hình Vương Ngữ Yên, sự khác biệt về thần thái là quá rõ: một bên là AI tính toán kỹ càng từng đường nét, một bên là thần tiên tỷ tỷ bước ra từ truyện, sống động và có hồn đến mức không cần kỹ xảo.
Nhưng có lẽ cũng không nên quá khắt khe với bản AI. Bởi lẽ, khái niệm thần tiên tỷ tỷ vốn đã quá mơ hồ và khó nắm bắt. Cảm giác thoát tục, thanh cao đôi khi không thể gói gọn trong các thuật toán xử lý hình ảnh. Vẻ đẹp của Vương Ngữ Yên không chỉ nằm ở gương mặt, mà còn nằm trong ánh mắt, khí chất và cả cái cách nàng bước vào lòng người đọc qua từng trang sách Kim Dung. Và dù AI có phục dựng bao nhiêu phiên bản, thì Vương Ngữ Yên của Lưu Diệc Phi vẫn là hình ảnh in sâu nhất trong lòng người hâm mộ.
LỆ AN
