Trong nhiều thập kỷ, ưu thế lớn nhất của phi công con người trong không chiến là khả năng thực hiện những động tác khó đoán, những cú lộn nhào bất ngờ hay những pha né đạn theo bản năng, điều mà trí tuệ nhân tạo chưa thể sánh kịp. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới từ Trung Quốc có thể thay đổi hoàn toàn cục diện này. Các nhà khoa học từ Viện Cơ điện Tây Bắc, trực thuộc tập đoàn vũ khí Norinco, tuyên bố đã phát triển một hệ thống AI có thể dự đoán chính xác từng chuyển động của máy bay đối phương, dựa trên những biến đổi nhỏ nhất của các bề mặt điều khiển.
Công nghệ này sử dụng mạng nơ-ron YOLOv8 cải tiến, kết hợp với hệ thống nhận diện ảnh hồng ngoại để theo dõi những thay đổi tinh vi của cánh, đuôi và bánh lái trên chiến đấu cơ đối thủ. Nếu trước đây, các hệ thống AI chủ yếu dựa vào quỹ đạo bay để dự đoán hướng di chuyển, thì phương pháp mới này giúp AI có thể đọc vị trực tiếp các thao tác điều khiển của phi công. Khi một chiến đấu cơ như F-15 chuẩn bị thực hiện một cú né đạn, AI có thể phát hiện sự dịch chuyển nhỏ trong góc nghiêng của cánh lái hoặc một điều chỉnh nhẹ ở bánh lái phương đứng. Chỉ trong vài mili-giây, hệ thống đã có thể đưa ra dự đoán và phản ứng trước khi phi công kịp hoàn tất động tác.
Những thử nghiệm mô phỏng cho thấy hệ thống AI này giúp giảm sai số tính toán mục tiêu xuống dưới 2 mét, một cải thiện gấp 10 lần so với các phương pháp truyền thống. Độ chính xác cao đến mức một hệ thống phòng không có thể khóa mục tiêu chính xác đến buồng lái của phi công, khiến khả năng né tránh gần như bằng không. Đây là một bước tiến cực kỳ quan trọng, nhất là khi cuộc đua AI trong quân sự đang diễn ra căng thẳng. Mỹ đã thử nghiệm AI trong không chiến từ năm 2020, và vào năm ngoái, một máy bay chiến đấu không người lái của Lầu Năm Góc đã có trận đối đầu trực tiếp với phi công con người. Tuy nhiên, nghiên cứu của Trung Quốc lại đi theo một hướng khác. Thay vì tập trung vào các chiến đấu cơ tự hành, họ đang tối ưu hóa hệ thống phòng không để có thể vô hiệu hóa hoàn toàn máy bay đối phương ngay từ trước khi nó kịp phản ứng.
Dù vậy, công nghệ này không hoàn toàn bất khả chiến bại. Một số biện pháp đối phó có thể bao gồm sử dụng laser công suất lớn để làm nhiễu cảm biến hồng ngoại, dùng vật liệu hấp thụ nhiệt để che giấu sự thay đổi nhiệt độ trên thân máy bay, hoặc thậm chí tạo ra các chuyển động giả trên cánh và đuôi để đánh lừa AI. Nhưng những biện pháp này chỉ là giải pháp tình thế, bởi một khi AI đã có thể học cách nhận diện và dự đoán hành vi con người từ những dấu hiệu nhỏ nhất, việc đánh lừa hệ thống sẽ ngày càng trở nên khó khăn hơn.
Dù nhóm nghiên cứu khẳng định hệ thống này chỉ phục vụ mục đích tối ưu hóa kiểm soát hỏa lực, không thể phủ nhận rằng nó đã mở ra một bước tiến đáng sợ trong chiến tranh hiện đại. Nếu những gì họ tuyên bố là chính xác, thì tương lai của không chiến có thể sẽ không còn chỗ cho con người. Lợi thế cuối cùng mà phi công từng có – khả năng hành động theo bản năng và không thể đoán trước – giờ đây đã bị AI xóa bỏ. Câu hỏi đặt ra không còn là liệu AI có thay thế phi công con người trong không chiến hay không, mà là khi nào điều đó sẽ xảy ra.
Anh Việt
Bình luận tiêu biểu (0)