Mỹ hạn chế chip Trung Quốc là động thái mới nhất khiến các công ty công nghệ đang cân nhắc chuyển việc sản xuất chip của họ sang Việt Nam, Ấn Độ và các nước lân cận khác.
Tuy nhiên, các chuyên gia nói với CNBC rằng các hạn chế chip Trung Quốc của chính quyền Mỹ sẽ không có khả năng làm gián đoạn cuộc chơi toàn cầu về uy quyền sản xuất chip.
Walter Kuijpers, một đối tác có trụ sở tại Singapore chuyên về dịch vụ, cho biết số lượng câu hỏi gần đây dành cho KPMG từ các khách hàng và khách hàng tiềm năng về việc mở rộng khả năng sản xuất chip trên khắp Đông Nam Á đã tăng từ 30% đến 40% so với trước đại dịch.
Kuijpers cho biết: “Các công ty đang nhận thấy lợi ích trong việc tách biệt các chuỗi cung ứng thay vì dựa vào một điểm duy nhất… Những diễn biến tình hình thế giới gần đây dự kiến sẽ đẩy nhanh các chiến lược đã được triển khai này”.
Vào tháng 10, Mỹ bắt đầu yêu cầu các công ty phải có giấy phép xuất khẩu chất bán dẫn tiên tiến hoặc thiết bị sản xuất có liên quan sang Trung Quốc. Những doanh nghiệp đó cũng cần có sự chấp thuận của Washington nếu họ sử dụng thiết bị của Mỹ để sản xuất các loại chip cao cấp cụ thể để bán cho Trung Quốc.
Xu hướng chuyển nhà máy sản xuất chíp từ Trung Quốc sang châu Á
Các hạn chế kể trên dẫn đễn một loạt các biến động đối với ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu trị giá 600 tỷ USD.
Trong những năm gần đây, các nhà sản xuất chip từng bị thu hút bởi khả năng cạnh tranh của Trung Quốc trong sản xuất chip đã phải đối phó với chi phí lao động ngày càng tăng ở nước này cũng như sự gián đoạn chuỗi cung ứng do các hạn chế của Covid-19,...
Vì vậy, các nhà sản xuất chip hiện đang tìm động lực mới để tái tạo các dây chuyền sản xuất đó ở nơi khác.
Ông Jan Nicholas, giám đốc điều hành tập trung vào lĩnh vực bán dẫn tại Deloitte cho biết, họ muốn chuyển đến một nơi nào đó gần đó để sản xuất và sản lượng đạt hiệu quả cao nhất có thể. Ông cho biết Đông Nam Á đã trở thành một lựa chọn tự nhiên cho các nhà máy muốn chuyển ra bên ngoài Trung Quốc.
“Khi bạn đưa ra các quyết định đầu tư lớn, có thời gian sử dụng hữu ích lâu dài cho một nhà máy, bạn có xu hướng tránh xa các tình huống rủi ro...,” Nicholas nói.
Đông Nam Á cũng có thể được coi là điểm đến hấp dẫn hơn so với các cường quốc sản xuất chip như Hàn Quốc và Đài Loan do khu vực này được coi là trung lập trong bối cảnh căng thẳng thương mại đang diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc.
Việt Nam
Theo CNBC, Việt Nam đã nổi lên như một cơ sở sản xuất thay thế cho Trung Quốc đối với các nhà sản xuất chất bán dẫn toàn cầu. Việt Nam đã đầu tư hàng tỷ USD vào các khoản đầu tư để thành lập các trung tâm nghiên cứu và giáo dục, thu hút các nhà sản xuất chip lớn.
Samsung, nhà sản xuất chip nhớ lớn nhất thế giới, đã cam kết đầu tư thêm 3,3 tỷ USD vào quốc gia Đông Nam Á này trong năm nay. Tập đoàn Hàn Quốc đặt mục tiêu sản xuất linh kiện chip vào tháng 7 năm 2023.
Theo các chuyên gia, các công ty đã có cơ sở sản xuất ở Trung Quốc như Samsung có thể đầu tư vào các giải pháp sản xuất thay thế mang lại nhiều lợi ích hơn các cơ sở sản xuất ở Trung Quốc mà không phải chịu gánh nặng chính trị”.
Ấn Độ
Kuijpers từ KPMG cho biết, Ấn Độ cũng đang nổi lên như một cơ sở sản xuất cho các nhà sản xuất chip vì quốc gia này có nguồn nhân lực chất lượng cao với tài năng thiết kế ngày càng tăng về bộ vi xử lý, hệ thống con bộ nhớ và thiết kế chip tương tự.
Ông nói thêm rằng chi phí nhân lực ở Ấn Độ cũng thấp. Tuy nhiên, việc hạn chế về khả năng sản xuất của nước này cũng làm giảm sức hấp dẫn của nó.
Ông nói: “Mặc dù trước đây Ấn Độ đã cố gắng thành lập các đơn vị sản xuất, nhưng các sáng kiến này gặp phải nhiều trở ngại, bao gồm cả chi phí đầu tư vốn cao cho chi phí thiết lập.
Vị thế của Trung Quốc trong ngành sản xuất chíp toàn cầu
Bất chấp sức hấp dẫn ngày càng tăng của châu Á đối với các nhà sản xuất chip, các chuyên gia chỉ ra rằng Trung Quốc vẫn duy trì vị trí dẫn đầu so với các nền kinh tế khu vực về khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực sản xuất chip.
Trong kế hoạch chi tiết ” Made in China 2025 ” được công bố vào năm 2015, quốc gia này đã đặt nền móng cho việc tự cung tự cấp công nghệ trong sản xuất chip.
Kuijpers của KPMG cho biết lĩnh vực chip nội địa của họ cũng đang phát triển nhờ nhu cầu ngày càng tăng đối với chip trong các ứng dụng như 5G, lái xe tự hành và trí tuệ nhân tạo.
Ngày nay, Trung Quốc vẫn là nhà sản xuất chất bán dẫn quan trọng, đặc biệt là các chip cấp thấp hơn. Theo một số ước tính, Trung Quốc là nhà sản xuất chip bán dẫn lớn thứ ba, chiếm thị phần khoảng 16% công suất sản xuất chất bán dẫn toàn cầu - trước Mỹ nhưng sau Hàn Quốc và Đài Loan.
“Trung Quốc đã dành một thời gian dài để phát triển bộ kỹ năng đó… sẽ mất khoảng thời gian tương đương với một quốc gia khác để tìm ra điều đó vì bộ kỹ năng không đến ngay lập tức,” Nicholas nói.
Không phải ai cũng đồng ý rằng Việt Nam hay Ấn Độ sẽ là những người hưởng lợi trực tiếp từ những hạn chế của Mỹ đối với ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc.
Yongwook Ryu, nhà nghiên cứu quan hệ quốc tế Đông Á tại Đại học Quốc gia Singapore, cho biết: “Không chắc liệu Việt Nam và Ấn Độ có thể hưởng lợi từ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ đối với Trung Quốc hay không, vì họ không có thế mạnh về năng lực chế tạo”.
Tuy nhiên, ông nói thêm rằng “một quốc gia hoặc một công ty có thể sản xuất chip chất lượng với giá cạnh tranh - nói cách khác, một quốc gia hoặc công ty có thể thay thế Trung Quốc hoặc các nhà sản xuất chip Trung Quốc - có thể trở thành người chiến thắng lớn trong tương lai.”
Thành Đô