Bà mẹ ở Hà Nội: Chương trình học hiện nay không nặng, con chúng ta mất cân bằng vì đâu?

Nhiều phụ huynh hiện nay thường than thở rằng chương trình học của con em mình nặng hơn so với ngày xưa. Điều này không chỉ là cảm nhận chủ quan mà còn có những lý do cụ thể đằng sau.

Ngày xưa, chương trình học có vẻ nhẹ nhàng hơn, với ít môn học hơn và thời gian học tập cũng không quá căng thẳng. Học sinh có nhiều thời gian để vui chơi, khám phá và phát triển các kỹ năng xã hội.

Ngày nay, chương trình học được thiết kế để đáp ứng yêu cầu của thời đại công nghệ và toàn cầu hóa. Học sinh không chỉ học kiến thức cơ bản mà còn phải tiếp cận với các môn học mới như công nghệ thông tin, kỹ năng sống, và ngoại ngữ. Áp lực thi cử cũng tăng lên, với nhiều kỳ thi và bài kiểm tra liên tục, đòi hỏi học sinh phải học tập cường độ cao.

Tuy nhiên, là một bà mẹ có hai con đang học tiểu học, chị Lê Thanh Ngân (Hà Nội) lại có nhận định khác.

Chương trình học hiện nay không nặng?

Chị cho rằng: "Sự thật nếu các con không học thêm, không tham gia các cuộc thi thố, thì chương trình học của các con trên lớp thực ra là nhẹ. Nhẹ hơn nhiều so với mình ngày trước. Nhớ lại cái thời mình bằng tuổi hai đứa bây giờ, nghỉ Tết còn phải làm 74 bài Toán, bao nhiêu bài văn không nhớ. Rồi đến khi mà thi đại học, có những người còn phải lên đường lên thủ đô, chui rúc vào những con hẻm chật chội, gò mình trong những căn phòng chỉ vỏn vẹn 20 mét vuông mà có duy nhất một chiếc quạt, mồ hôi như tắm".

Lượng kiến thức trong SGK cấp 1 hiện tại cá nhân chị Ngân thấy (từ việc theo sát lộ trình học trên lớp của hai bạn nhỏ lớp 2 và lớp 4) đang rất vừa sức. (Đặt trong bối cảnh ngôi trường con chị đang theo học và quan điểm dạy, phương pháp dạy của hai cô giáo chủ nhiệm của hai con mình).

Hai đứa chị bây giờ cũng hiếm khi thấy có bài tập về nhà. Nghỉ lễ Tết luôn luôn trọn vẹn, chẳng động tới sách vở lúc nào. Ngày học ở trường, tối về tha hồ chơi đủ thứ trò, tinh thần thoải mái, lúc nào cũng hớn hở. Áp lực của bọn trẻ bây giờ thực ra không phải đến từ học hành quá vất vả mà bởi chúng sung sướng hơn xưa nên sức khỏe tinh thần kém, dễ nản, dễ nhụt chí, dễ nghĩ quẩn.

Càng là những bạn nhỏ nào tuổi thơ phải lao động cực nhọc, thời gian học phải tranh thủ từng giờ từng phút (nhóm đối tượng nhiều áp lực nhất), thì các bạn ấy ý chí càng cao, lại càng không cảm thấy mình áp lực.

Chị Thanh Ngân cho rằng, cha mẹ phải thực sự thận trọng trong việc nhận định thứ đang gây áp lực lên con cái, nếu không, rất có thể ta sẽ đưa ra những quyết định sai lầm, ảnh hưởng tới cả cuộc đời của con sau này. Giảm đi thứ mà ta đang cho là nó gây áp lực, hay tăng sức chịu đựng của con? Thế nào mới là tốt nhất?

Nhiều ba mẹ nghĩ rằng cứ để con toàn tâm toàn ý cho việc học để con đỡ vất vả, thấy học có vẻ nhiều thì giảm học đi, chơi nhiều lên. Có những người động viên con bằng cách: "Ôi, học hành ở trường quan trọng gì, sau này ra đời học mới quan trọng, cứ lên lớp là được". Đây liệu có phải là quyết định đúng đắn?

Việc rèn luyện ý chí phải được tiến hành trên mọi phương diện: Thể chất - tinh thần - trí tuệ.

Nếu chỉ bắt con học thì trẻ sẽ mất đi sự cân bằng của chiếc kiềng ba chân. Nó dẫn đến một thực trạng rất lạ thế này: Nếu chỉ phải chịu áp lực học hành - trẻ chắc chắn sẽ cảm thấy khổ. Nhưng nếu cả 3 phương diện đều được tôi rèn và thử thách - gấp 3 áp lực, trẻ lại không cảm thấy khổ nữa - vì sức chịu đựng đã tăng cao rồi. Đó là điều tưởng vô lý nhưng lại rất thực tế.

Cách để cân bằng "kiềng ba chân" cho con

Bà mẹ này đã áp dụng cho hai bé nhà mình phương pháp "kiềng ba chân" và thấy rõ hiệu quả. Chỉ cần thấy hai đứa có vẻ chán nản cái là chị hiểu liền kiềng 3 chân đang bị cập kênh. Từ đó, chị tăng cường các môn thể thao để con rèn sức chịu đựng của thân thể (bóng đá, bóng rổ, cầu lông).

Thời gian đầu, hôm nào đi đá bóng về, Boi - con trai chị cũng kêu oai oái vì khắp người đầy vết thâm tím, buổi đầu tiên bị bóng đập vào mặt cu cậu còn nằm vật ra sân ăn vạ khóc lóc váng trời nhưng sau một thời gian những vết thâm đó không còn là vấn đề của thằng bé nữa - Sức chịu đựng của thân thể đã tăng.

Học các môn nghệ thuật (hội họa và piano) để giải toả, giãi bày cảm xúc, rèn luyện sự tập trung. Boi là anh chàng rất cảm xúc hay bị mất tập trung và piano giải quyết được điều đó. Còn riêng hội họa thì Ri - con gái chị có thể ngồi hàng giờ để vẽ cả một cuốn truyện tranh.

"Mình yêu cầu hai đứa kiến thức trên lớp vẫn phải cố gắng hết mình, không có kiểu học nửa chừng cho có. Học ra học, chơi ra chơi. Lúc chơi không nói việc học, lúc học thì phải tập trung và nỗ lực không được học chống đối nửa vời. Không nói chuyện điểm số, chỉ nói chuyện "đã cố gắng hay chưa". Việc này, Boi chưa thể phát huy hết khả năng vì thằng bé hay mất tập trung - vẫn đang ở độ tuổi ham chơi, nhưng Ri thực hiện rất tốt yêu cầu này khi lần nào con cũng cố làm nốt bài tập trên lớp mới về nhà. Để về nhà được chơi thoải mái hơn.

Đến hiện tại, mình thấy hai bạn vẫn rất thảnh thơi. Thời gian rảnh còn làm bao nhiêu đồ thủ công, đan len, chế tạo vũ khí này nọ. Không có vẻ gì là áp lực cả", chị nói.

Áp lực hay mất cân bằng?

Chị Ngân cho rằng, giai đoạn chị thấy con xuống tinh thần nhất chính là giai đoạn bọn trẻ NHÀN nhất - chỉ học. Đó mới là vấn đề.

Con người vốn thích hưởng thụ. Giảm cái khổ để con bớt cảm thấy áp lực - con vẫn thấy áp lực, vẫn chán nản. Cho con thấy cái còn khổ hơn - trẻ tự nhiên không còn thấy mình áp lực nữa. Đôi khi áp lực là một loại cảm giác không cố định, muôn hình vạn trạng. Trẻ sẽ cảm thấy mình may mắn khi tận mắt chứng kiến những cảnh đời khốn khổ nhưng rất khó nhận ra mình may mắn khi từ lúc chào đời đã được ở trong một sự bao bọc, đủ đầy, tròn trịa.

Tất nhiên tùy vào từng hoàn cảnh, nhận định sẽ khác. Chị Ngân cũng không ủng hộ việc ép con đi học thêm quá nhiều để bọn trẻ không có được một bữa tối trọn vẹn bên gia đình. Hai bạn nhà chị cũng không học thêm mà chỉ sinh hoạt CLB năng khiếu.

"Dạo gần đây mình thấy nhiều ba mẹ than chương trình học của con nặng quá. Nhưng thực ra mình thấy nó đã giảm tải nhiều rồi. Các ba mẹ hãy thận trọng vì rất có thể thứ áp lực mà ba mẹ đang nhìn thấy con mình phải gánh chịu chưa chắc đã là áp lực, mà chỉ là biểu hiện của việc mất cân bằng, không phải quá tải mà là thiếu.

Các nhà trường chỉ cần giảm tải phát động các cuộc thi Toán, Tiếng Việt, Tiếng Anh để học sinh tập trung cho chương trình học trên lớp và phát triển thêm các bộ môn năng khiếu là học hành nhẹ tênh thôi", bà mẹ 2 con nói.

Hiểu Đan