Cuối năm nhất đại học - cái mốc tưởng như đã bắt đầu quen trường, quen lớp, cũng là thời điểm không ít sinh viên rơi vào cảm giác hoang mang. Sau một năm học đầy kỳ vọng và mơ mộng, nhiều người bắt đầu đối diện với những câu hỏi lớn: Liệu ngành này có phù hợp với mình không? Mình học vì điều gì? Và liệu mình có đủ khả năng theo đuổi tiếp?
Tuy nhiên, cảm giác "muốn bỏ ngành" không hẳn đến từ việc ngành đó không có triển vọng. Nhiều khi, vấn đề nằm ở chính sự chuẩn bị ban đầu khi học sinh chọn ngành theo phong trào, theo lời khuyên người khác hoặc chưa đủ hiểu ngành sẽ học gì, làm gì và đòi hỏi những gì.
Bước sang năm hai - giai đoạn chương trình học chuyên sâu hơn, nhiều sinh viên bắt đầu cảm thấy rõ khoảng cách giữa kỳ vọng ban đầu và thực tế. Dưới đây là ba nhóm ngành phổ biến, nơi không ít sinh viên từng trải qua cảm giác hoang mang vào thời điểm cuối năm nhất. Điều này không có nghĩa là các ngành này "dễ bỏ cuộc", mà chỉ cho thấy chúng đòi hỏi người học phải thực sự hiểu bản thân, có định hướng rõ ràng và thái độ học tập nghiêm túc.
1. Ngành Công nghệ sinh học/Kỹ thuật sinh học
Khi chọn ngành, nhiều học sinh thường hình dung đến hình ảnh khoa học đầy cảm hứng: nghiên cứu tế bào, sáng tạo vaccine, hoặc trồng cây không cần đất... Nhưng khi bắt đầu học, sinh viên mới thấy chương trình đào tạo bao gồm nhiều kiến thức nền như hóa sinh, vi sinh, sinh lý học phân tử, và cả những môn lý thuyết khá nặng. Việc thực hành đòi hỏi sự kiên nhẫn, chính xác, song điều kiện phòng lab ở một số trường lại còn hạn chế.
Đến năm hai, nhiều bạn bắt đầu bối rối vì chưa thấy rõ hình dung nghề nghiệp. Ngành này thường yêu cầu theo hướng nghiên cứu chuyên sâu, học lên cao hoặc bổ trợ thêm kỹ năng khác như quản lý, giáo dục, kinh doanh thiết bị y sinh… Đó là những ngã rẽ hoàn toàn khả thi, nhưng cần sinh viên chủ động tìm hiểu sớm, tránh tình trạng "mất định hướng" sau năm nhất.
2. Ngành Đông phương học/Hàn Quốc học/Nhật Bản học
Những ngành học liên quan đến ngôn ngữ và văn hóa các nước châu Á từng được nhiều học sinh yêu thích bởi niềm say mê với văn hóa đại chúng như Kpop, anime hay điện ảnh Trung Hoa. Tuy nhiên, khi bước vào năm hai, chương trình thường chuyển dần sang các môn chuyên sâu: ngôn ngữ học, dịch thuật, lịch sử, chính trị… đòi hỏi tư duy phân tích và khả năng ngôn ngữ bài bản.
Việc học ngoại ngữ học thuật đòi hỏi sự bền bỉ và kế hoạch lâu dài. Nếu không đạt đến trình độ chuyên môn nhất định (TOPIK 5-6, JLPT N1-N2...), sinh viên có thể gặp khó khăn khi cạnh tranh việc làm. Tuy nhiên, đây là ngành học giàu tiềm năng nếu người học có đam mê, định hướng rõ từ sớm và biết tận dụng khả năng ngôn ngữ trong nhiều lĩnh vực như truyền thông, giáo dục, biên phiên dịch, ngoại giao hoặc doanh nghiệp quốc tế.
3. Ngành Triết học/Xã hội học
Các ngành khoa học xã hội có tính lý luận cao như Triết học, Xã hội học, Nhân học thường đòi hỏi sinh viên đọc nhiều, viết nhiều và tư duy phản biện mạnh mẽ. Chính điều đó đôi khi lại khiến sinh viên cảm thấy "lạc lõng" nếu chưa quen với việc tiếp cận kiến thức từ góc nhìn học thuật sâu và trừu tượng.
Khác với các ngành có lộ trình nghề nghiệp cụ thể ngay từ đầu, nhóm ngành này cần người học tự khám phá năng lực và hướng đi phù hợp là nghiên cứu, giảng dạy, truyền thông, làm NGO, xây dựng chính sách xã hội hay tư vấn cộng đồng… Điều đó đòi hỏi sự kiên trì, tự học và khả năng kết nối kiến thức với thực tiễn. Với những sinh viên thích tư duy độc lập, nhìn sâu vào bản chất xã hội và con người, đây là những ngành học đầy thú vị.
Không phải ai cũng bỏ cuộc và cuối năm nhất không phải kết thúc
Đương nhiên, không phải ai học những ngành trên cũng cảm thấy chán nản hay bối rối. Vẫn có rất nhiều sinh viên tìm được cảm hứng, kiên trì theo đuổi và gặt hái thành công. Nhưng cảm giác khủng hoảng cuối năm nhất là thật và nó xứng đáng được nhìn nhận nghiêm túc.
Thay vì tự hoài nghi hay thất vọng, đây chính là thời điểm bạn cần dừng lại để đánh giá lại chính mình: Mình đang học gì, học vì điều gì, và muốn biến kiến thức đó thành điều gì trong tương lai?
Nếu chưa có câu trả lời, hãy thử các giải pháp như học thêm kỹ năng bổ trợ, tìm mentor, tìm hiểu sâu hơn về ngành, chủ động đi thực tập hoặc thậm chí là nhìn sang hướng liên ngành. Vì chỉ khi hiểu mình, bạn mới đủ tỉnh táo để hiểu ngành, rồi từ đó vững vàng đi tiếp.
Tổng hợp
Đông
