Bất ngờ tìm thấy loài cá cổ đại có từ trước thời khủng long: Thọ tới 100 tuổi, mang thai dài 5 năm

Nhóm thợ săn phát hiện loài cá tưởng tuyệt chủng ở ngoài khơi Madagascar

Theo The Guardian, vào năm 2021, một nhóm thợ săn cá mập tình cờ tìm thấy loài cá Coelacanth cổ đại, trước đây được cho là đã tuyệt chủng, ở vùng biển gần Madagascar. Trước đó, vào năm 2007, cư dân Indonesia cũng đã từng bắt gặp loài cá này tại đảo Sulawesi.

Cá Coelacanth, thường được mô tả như "cá hóa thạch sống" hoặc "cá có vây giống như chi", mang tên khoa học là Coelacanth.

Đến trước năm 1938, loài cá Coelacanth từng được tin là đã không còn tồn tại, cho đến khi người ta tìm thấy một cá thể lớn, sở hữu 8 chiếc vây và có những đốm trên các vảy của mình ở biển Nam Phi. Sự kiện này đã làm cộng đồng khoa học thời bấy giờ cực kì kinh ngạc.

Người ta cho biết, lý do mà các ngư dân "vô tình" phát hiện ra loài vật này là bởi họ đang sử dụng lưới Gillnet đặc biệt, nhằm mục đích bắt được nhiều cá mập hơn.

Loại lưới này đã được nâng cấp và tích hợp công nghệ tiên tiến, cho phép tiếp cận những khu vực nước rất sâu, ở độ sâu từ khoảng 328 đến 492 feet (tương đương với khoảng 150 mét) dưới mặt biển. Đáng chú ý, đây cũng chính là môi trường sống ưa chuộng của loài cá Coelacanth.

Các nhà khoa học khoa học cho rằng loài cá này có niên đại cách đây 420 triệu năm. Sự trở lại của loài cá Coelacanth được coi là một sự kiện "phục sinh" đầy ấn tượng nhất trong lịch sử tự nhiên thế kỷ XX, do loài này đã tồn tại từ thời tiền sử, trước cả kỷ nguyên của khủng long. Loài cá này từng chỉ được biết đến qua các hóa thạch và người ta tin rằng chúng đã biến mất từ kỷ Phấn trắng, cách đây khoảng 66 triệu năm.

Trong những năm gần đây, đa số các hoạt động của loài cá này vẫn còn là điều bí ẩn đối với giới bảo tồn. Những gì chúng ta biết là chúng tồn tại một cách yên bình ở tận cùng đáy đại dương.

Loài cá quý hiếm đang bị đe dọa tuyệt chủng

Cá Coelacanth sở hữu một cấu trúc cơ thể rất khác biệt. Đây là loài động vật sống sót duy nhất mà người ta biết đến có các khớp nối nằm trong hộp sọ của chúng, giúp phân chia rõ ràng giữa phần trước và phần sau của hộp sọ từ bên trong.

Các nhà khoa học lý giải rằng, sự uốn cong tại các khớp nối có thể hỗ trợ "cá vây tay" trong việc há mồm to và nuốt chửng con mồi kích cỡ lớn.

Cá Coelacanth có đôi mắt sắc nét với cấu trúc "tapetum lucidum" (chất phản quang tương tự như trong mắt mèo), giúp chúng có thể thích nghi và tránh bị săn bắt trong mọi điều kiện tự nhiên, kể cả ban đêm.

Cá Coelacanth sinh sống trong các khu vực nước sâu và có kích cỡ tương đương với người lớn, chuyển động một cách chậm rãi và được mệnh danh là "hóa thạch sống". Loài cá này hoạt động vào ban đêm và phát triển một cách rất từ từ.

Điều kỳ lạ nhất là các nhà nghiên cứu nhận thấy, quá trình mang thai ở cá Coelacanth kéo dài khoảng 5 năm.

Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Current Biology vào ngày 17 tháng 6 năm 2021, cá Coelacanth cái không phát triển đến tuổi trưởng thành giới tính cho đến khi chúng gần 50 tuổi, còn cá Coelacanth đực đạt đến tuổi trưởng thành giới tính trong khoảng từ 40 đến 69 tuổi.

Trước đây, giới khoa học luôn cho rằng loài Coelacanth có tuổi thọ vào khoảng 20 năm. Tuy nhiên, khi áp dụng kỹ thuật chuẩn để đánh giá niên đại của các loài cá thông thường, các nhà nghiên cứu Pháp đã tính toán và nhận định rằng, sinh vật khổng lồ và đặc biệt này thực ra có thể sống đến gần một trăm năm.

Bruno Ernande, đồng tác giả nghiên cứu và là nhà sinh thái học tiến hóa đại dương thuộc viện nghiên cứu đại dương của Pháp, đã chỉ ra rằng, thông qua kỹ thuật ánh sáng phân cực, người ta xác định được cá thể Coelacanth cổ nhất có tuổi đời lên tới 84 năm.

Phương pháp nghiên cứu đã giúp các nhà khoa học xác định được rằng, cá Coelacanth con có thời gian ở trong tử cung của mẹ lên đến 5 năm, thời gian này dài hơn đáng kể so với kỷ lục về thời gian mang thai lâu nhất của động vật có vú, với trường hợp cá thể voi Ấn Độ có thời gian mang thai lên đến khoảng 22 tháng.

Nhà khoa học Harold Walker, thuộc Viện Hải dương học Scripps và không tham gia vào nghiên cứu này, đã nhận xét rằng việc mang thai trong suốt 5 năm là điều "rất bất thường" đối với các loài cá hoặc bất kỳ loài động vật nào khác.

Tuy nhiên, việc phát triển các loại lưới đánh bắt cá mập đặc biệt đã không may mắn tạo ra một mối nguy cơ đáng kể cho sự sống còn của loài cá Coelacanth. Andrew Cooke, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, đã bày tỏ sự ngạc nhiên của mình và các cộng sự trước số lượng cá "tiền sử" bị bắt tăng lên với Mongabay News. Ông nêu rằng hiện tại Madagascar không sở hữu cơ sở nào để theo dõi hay bảo tồn loài cá Coelacanth.

Các nhà khoa học chỉ có thể tiến hành nghiên cứu dựa trên những mẫu vật của cá Coelacanth đã được bắt và đã không còn sống, vì loài này đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng cao.

Tính đến thời điểm hiện tại, theo các báo cáo khoa học, loài cá Coelacanth được xếp vào danh mục nguy cấp cực kỳ cao (IUCN 3.1), với số lượng cá thể tồn tại trong môi trường tự nhiên rất ít ỏi.

Nguyệt Phạm (Tổng hợp)