Đề nghị trên được Bộ Giao thông vận tải nêu trong công văn gửi Thủ tướng phương án đầu tư dự án mở rộng đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây.
Báo cáo Thủ tướng, Bộ Giao thông vận tải cho biết theo quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, đường cao tốc TP.HCM (từ vành đai 3) - Long Thành - Dầu Giây được quy hoạch 10 làn xe.
Dự án cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây giai đoạn 1 với quy mô 4 làn xe, do VEC làm chủ đầu tư, tổng mức đầu tư hơn 20.600 tỉ đồng đã đưa vào khai thác từ năm 2016. Từ đó đến nay, lượng xe trên cao tốc này tăng trung bình khoảng 10,45%/năm. Hiện nay, đoạn từ nút giao An Phú đến nút giao cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (dài gần 21km) đã mãn tải bốn làn xe, nhu cầu vận tải vượt 25% so với năng lực thông hành của đường…
Với quy mô 4 làn xe hiện tại, 21km cao tốc nói trên không đáp ứng được nhu cầu vận tải, đặc biệt khi sân bay Long Thành giai đoạn 1 vào khai thác. Do vậy, đầu tư mở rộng đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây là rất cần thiết và cấp bách.
Trên cơ sở đó, Bộ GTVT cho rằng đoạn từ nút giao Vành đai 2 đến nút giao Vành đai 3 (Km4+000 - Km8+770) do nằm ngoài phạm vi quy hoạch cao tốc, nên đề xuất mở rộng từ 4 làn lên 8 làn xe theo quy mô quy hoạch cũ.
Đoạn tuyến từ nút giao Vành đai 3 đến nút giao với đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (Km8+770 - Km25+920) đề xuất đầu tư từ 4 làn lên 10 làn xe theo quy hoạch mới được Thủ tướng phê duyệt năm 2021. Với tổng mức đầu tư dự án khoảng 14.786 tỉ đồng.
Bộ GTVT cho biết VEC đã nghiên cứu 4 phương án đầu tư, mỗi phương án đều có ưu, nhược điểm khác nhau. Cụ thể, phương án 1, đơn vị nghiên cứu đề xuất sử dụng toàn bộ ngân sách nhà nước hoặc vay nước ngoài. Trường hợp sử dụng vốn trong nước có ưu điểm tiến độ thuận lợi và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2026, nhưng lại tạo áp lực lên ngân sách nhà nước.
Trường hợp sử dụng vốn vay nước ngoài dù có lợi thế về lãi suất và thời gian trả nợ, nhưng tiến độ triển khai chậm do thực hiện các thủ tục liên quan đến sử dụng vốn vay nước ngoài, dự kiến cuối năm 2027 mới có thể hoàn thành.
Phương án 2, đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), dù có ưu điểm thu hút được nguồn vốn xã hội đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông nhưng Bộ GTVT vẫn phải bố trí vốn ngân sách để tham gia. Trong khi Bộ GTVT không cân đối được vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Đặc biệt, rất khó tách bạch doanh thu giữa nhà đầu tư và VEC dẫn đến xung đột lợi ích.
Phương án 3, nhượng quyền đầu tư, khai thác theo quy định của Luật Quản lý tài sản công (hay đầu tư theo phương thức PPP loại hợp đồng BOT có sự tham gia góp vốn của Nhà nước bằng tài sản theo Luật PPP).
Tuy nhiên, phương án này tiến độ triển khai chậm do thực hiện các thủ tục liên quan đến lựa chọn nhà đầu tư, dự kiến đầu năm 2028 mới có thể hoàn thành. Song song đó, pháp luật chưa có quy định rõ Bộ GTVT hay VEC có thẩm quyền tổ chức nhượng quyền.
Phương án 4, VEC thực hiện đầu tư mở rộng. Phương án này tiến độ triển khai thuận lợi và dự kiến đầu năm 2026 hoàn thành; không phải xử lý xung đột lợi ích giữa nhà đầu tư mới và VEC…
Tuy nhiên, khó khăn của phương án này là vốn điều lệ VEC rất thấp. Nên để có thể huy động vốn vay đầu tư mở rộng các đường cao tốc, VEC đã xây dựng và đang trình các cấp có thẩm quyền duyệt đề án tái cơ cấu VEC. Trong đó, đề xuất tăng vốn điều lệ của VEC. Khi được tăng vốn điều lệ, VEC đủ điều kiện để huy động vốn vay.
Sau khi phân tích 4 phương án đầu tư, VEC kiến nghị Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Bộ GTVT xem xét, báo cáo Thủ tướng chấp thuận theo phương án 4.
Giữa tháng 10/2022, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã có văn bản nhận định phương án 4 VEC kiến nghị mang tính thực tiễn và khả thi nhất và đề nghị Bộ Giao thông vận tải thống nhất báo cáo Thủ tướng Chính phủ chấp thuận. Cụ thể ở đây là dự án không sử dụng vốn đầu tư công, giảm thiểu áp lực đối với nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước, không tạo xung đột lợi ích. Cạnh đó việc giao cho VEC đảm bảo tính đồng bộ của toàn dự án; Thời gian thực hiện đáp ứng được nhu cầu cấp bách hiện nay.
Trên cơ sở này, Bộ GTVT thống nhất với đề nghị của VEC và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, đề nghị Thủ tướng xem xét giao cho VEC nghiên cứu, thực hiện các bước chuẩn bị đầu tư mở rộng đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây.
Trong quá trình nghiên cứu, lập báo cáo tiền khả thi, VEC phải tính toán và báo cáo cụ thể khả năng cân đối vốn và cơ chế có liên quan để có thể thực hiện dự án.
HL (Nguoiduatin.vn)
