Bộ trưởng GD&ĐT: Giáo viên cần hướng dẫn học sinh tự học, sử dụng thời gian học ngoài giờ chính khóa hiệu quả

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều 19/6, vấn đề về dạy thêm, học thêm "nóng" nghị trường Quốc hội.

"Đảm bảo giữ tuổi thơ cho trẻ em"

ĐBQH Nguyễn Văn Mạnh (đoàn Vĩnh Phúc) cho biết Điều 11 của Luật Nhà giáo không cấm nhà giáo dạy thêm mà cấm ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức.

"Vậy học sinh tự nguyện học thêm tại trường, học cô giáo của mình có được không?", ông Mạnh hỏi và cho rằng cần điều chỉnh Thông tư 29 cho phù hợp hơn.

Trả lời, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đánh giá đây là cách đặt vấn đề "rất lý thú".

Bộ trưởng khẳng định cả Luật Nhà giáo và Thông tư 29 của Bộ Giáo dục đều thống nhất "nghiêm cấm nhà giáo ép buộc học sinh học thêm dưới mọi hình thức".

Trường hợp học sinh tự nguyện, Bộ trưởng Sơn nhấn mạnh ngoài thời gian học chính khóa, giáo viên cần hướng dẫn học sinh tự học, sử dụng thời gian học ngoài giờ chính khóa một cách hiệu quả, chứ không phải có nhu cầu là dạy thêm.

Bộ trưởng nhấn mạnh quan điểm hạn chế dạy thêm ngay tại nhà trường để học sinh có thời gian tự học, đọc tài liệu, học thêm kỹ năng và trang bị những thứ cần thiết khác.

"Học sinh phải có thời gian cho việc khác, chứ không phải cứ có thời gian hở ra là lôi nhau ra dạy thêm, học thêm. Phải đảm bảo giữ tuổi thơ cho trẻ em, các em còn phải vui chơi", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cho biết khi thiết kế môn học đã đảm bảo các yếu tố theo yêu cầu nên không phải cứ học sinh tự nguyện là nhà trường sẽ đáp ứng việc dạy thêm.

Giáo viên cần hoàn thành trách nhiệm công vụ trong chương trình chính khóa

ĐBQH Nguyễn Văn Huy (đoàn Thái Bình) cho rằng, làm tốt công tác quản lý chuyên môn, đảm bảo chất lượng giờ học chính khóa trên lớp sẽ là giải pháp quan trọng, cơ bản khắc phục tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan hiện nay.

Song nếu đã làm tốt công tác này mà tình trạng dạy thêm, học thêm vẫn khá phổ biến, cần rà soát, đánh giá lại chương trình giáo dục, có hay không việc chương trình dạy quá nặng?

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng nêu rõ giải pháp để đảm bảo chất lượng chương trình chính khoá trên lớp theo đúng yêu cầu đề ra.

Nói thêm, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, dạy thêm, học thêm là một khâu trong tổng thể hệ thống giáo dục tiếp cận trang bị kiến thức cho học sinh.

Phân tích hệ thống này, ông cho biết, sách giáo khoa đóng vai trò đóng gói kiến thức để chuyển giao, thầy cô là người truyền thụ kiến thức, thi cử để kiểm tra kiến thức, đi cùng đó là luyện thi theo bài mẫu, văn mẫu, toán mẫu, học thuộc.

"Và dạy thêm là một khâu trong chuỗi hệ thống trang bị kiến thức trên. Nếu chúng ta vẫn tiếp tục kéo dài chuyện dạy học "theo đuổi kiến thức" thì khi đứng trước thời đại bùng nổ kiến thức, giáo dục sẽ không đổi mới được và đứng trước sự thất bại.

Dạy thêm, học thêm là khâu níu kéo, làm cho trang bị kiến thức theo lối cũ được bảo lưu và cản trở sự đổi mới. Thông tư 29 không chỉ để giải quyết một vấn đề xã hội mà là một phần của công cuộc đổi mới làm thay đổi trường học, mở ra một hệ thống mới của giáo dục phát triển năng lực trẻ em.

Trong hệ thống này, sách giáo khoa vẫn là tài liệu, thầy là người dẫn dắt, hỗ trợ, trong lớp dạy thêm, thầy cô có phải là người chỉ đường, hỗ trợ hay không, hay cô lại làm tiếp việc mà đáng ra phải hoàn thành trong chương trình chính khoá theo đúng trách nhiệm của mình.

Cách tiếp cận mới giải quyết các vấn đề giúp trẻ tự học, tự trang bị kiến thức để ứng phó thời đại bùng nổ tri thức.

Các lớp dạy thêm có thể củng cố kiến thức cho trẻ, điều này không phải không có ý nghĩa nhưng mang lại rất ít giá trị về sự phát triển con người.

"Nếu cứ mải miết dạy thêm sẽ ra sao khi giáo viên không có thời gian củng cố kiến thức, cập nhật phương pháp dạy học theo chương trình mới?", Bộ trưởng nói và nhấn mạnh giáo viên cần hoàn thành hết trách nhiệm công vụ ngay trong chương trình chính khoá với phương pháp mới.

Trước lo ngại về chương trình giáo dục có quá tải hay không, Bộ trưởng khẳng định chương trình 2018 thiết kế có nhiều thay đổi so với chương trình 2006, trong đó đã giảm tải khá nhiều.

So sánh với các chương trình các nước trong khu vực Đông Nam Á, chương trình học tại nước ta không nặng hơn.

Hiện, Bộ đang đánh giá, tổng kết chương trình học để chuẩn bị cho giai đoạn mới, sẽ có sự điều chỉnh, giảm các chương trình ít có tính thực tiễn, ứng dụng.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng cho rằng, trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, nếu muốn học sinh học nhẹ, chơi nhiều mà trở thành con người vĩ đại sẽ rất khó khăn.

Về vấn đề thi cử, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết những năm qua, Bộ đang thiết kế các kỳ thi theo hướng tính chất là đánh giá năng lực, tư duy cho phù hợp chương trình giáo dục, giảm loại bài có tính đánh đố, toán mẹo. Đây là những thứ khiến học sinh phải vật vã trong các lò luyện thi.

Việc ra đề đang hướng vào đánh giá năng lực và khả năng tư duy của học sinh. Quá trình này phải điều chỉnh từng bước, vì giáo dục là quá trình chứ không phải mong muốn "một sớm một chiều", thay đổi bất ngờ là không phù hợp.