Vỡ òa khi Quốc hội thống nhất cấm thuốc lá điện tử
Sáng 25/12, Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) tổ chức Hội thảo cung cấp thông tin Kế hoạch triển khai thi hành Nghị quyết của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Chia sẻ tại Hội thảo, bà Đinh Thị Thu Thủy - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho biết Ngày 30/11/2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV.
Trong đó, tại điểm 2.2. Đối với lĩnh vực y tế có nêu: "Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội; giao Chính phủ tổ chức thực hiện cụ thể".
Bà Đinh Thị Thu Thủy - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế chia sẻ tại Hội thảo.
"Đến bây giờ, khi đứng ở đây tôi cũng rất xúc động, khi thời khắc Quốc hội đọc toàn văn Nghị quyết 173 chúng tôi còn hỏi nhau không biết đây có phải là sự thật hay không?", bà Thủy chia sẻ cảm xúc khi Quốc hội thống nhất cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Sau khi Nghị quyết của Quốc hội được thông qua, Việt Nam chính thức trở thành quốc gia thứ 6 của khu vực ASEAN cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
"Đây là sự kiện quan trọng và có ý nghĩa không chỉ với Việt Nam mà đối với cả quốc tế, WHO hay các tổ chức khác đều đã gửi thư chúc mừng", bà Thủy thông tin.
Theo bà Đinh Thị Thu Thủy, về định hướng tổ chức thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Bộ Y tế đã có tờ trình Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ xin ý kiến chỉ đạo đối với 2 nội dung.
Một là giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các cơ quan tổ chức có liên quan dự thảo Kế hoạch của Chính phủ triển khai thực hiện Nghị quyết số 173 về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội thực hiện. Kế hoạch này dự kiến sẽ trình Thủ tướng chính phủ ban hành chậm nhất vào quý 1/2025.
Hai là, giao Bộ Y tế xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 117 ngày 28/9/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế theo trình tự, thủ tục rút gọn.
Đối với dự thảo kế hoạch của Chính phủ, Bộ Y tế thực hiện Xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 117 ngày 28/9/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, bổ sung hành vi "chứa chấp", "sử dụng" thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người và bổ sung thẩm quyền xử phạt hành vi này theo trình tự, thủ tục rút gọn (do các hành vi sản xuất, kinh doanh, tàng trữ, vận chuyển, quảng cáo hàng cấm đã có các chế tài xử phạt tại Điều 8 Nghị định số 98, Điều 33 Nghị định số 38 và Điều 190, 191 Bộ Luật Hình sự);
Đồng thời, tăng cường thông tin, giáo dục truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người; các chế tài xử phạt, xử lý hình sự để bảo đảm tính răn đe.
Ngoài ra, trong dự thảo kế hoạch của Chính phủ cũng giao việc cho các Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Quốc Phòng, Bộ Công an, Bộ Công thương trong việc thực hiện Nghị quyết 173.
Cần tập trung ngăn chặn nguồn cung
Đối với dự thảo Kế hoạch của Bộ Y tế, giao cơ quan đầu mối khẩn trương xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 117 ngày 28/9/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế và tăng cường thông tin, giáo dục truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người; các chế tài xử phạt, xử lý hình sự để bảo đảm tính răn đe.
Quang cảnh Hội thảo.
Tập huấn nâng cao năng lực cho lực lượng chức năng thực hiện thanh kiểm tra, xử phạt và tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý hành vi sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người thuộc phạm vi quản lý của Bộ Y tế.
Mở rộng cơ sở cai nghiện theo hướng thân thiện, dễ tiếp cận và có hỗ trợ kinh phí cai nghiện từ nguồn của Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá. Xây dựng môi trường không khói thuốc để trẻ em và người dân được hưởng bầu không khí trong lành, không độc hại từ thuốc lá.
Tại hội thảo, Ths.BS.Nguyễn Tuấn Lâm – Đại diện Tổ chức y tế thế giới tại Việt Nam cũng đã chia sẻ những khuyến nghị của WHO về thực thi quy định cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Theo đó, cần tập trung vào ngăn chặn nguồn cung, ngăn việc nhập lậu, buôn bán và quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; tăng cường ngăn chăn tại các cửa khẩu cũng như tại các điểm bán.
Ông Lâm cũng cho rằng, mức phạt với các hành vi vi phạm cần đủ cao, có tính răn đe; cần tập trung nhiều cho việc ngăn chặn buôn bán và quảng cáo trên mạng; có chiến dịch ra quân và duy trình mạnh mẽ, giống như quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm và cấm uống rượu lái xe; kết hợp truyền thông nâng cao nhận thức, và sự vào cuộc đa ngành.
Đồng thời, cũng cần có các cuộc khảo sát, đánh giá thường xuyên để theo dõi mức độ sử dụng và hiệu quả của việc thực thi quy định cấm.
Xử lý 728 vụ/883 đối tượng liên quan đến thuốc lá điện tử
Theo báo cáo của Bộ Công an, từ năm 2020 đến quý I/2024, Công an cả nước phát hiện, xử lý 728 vụ/883 đối tượng liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (trong đó khởi tố do phạm tội về ma tuý 162 vụ/ 299 đối tượng; khởi tố về tội buôn lậu 2 vụ/2 đối tượng; còn lại xử lý hành chính về hành vi kinh doanh hàng hoá không có nguồn gốc xuất xứ.
Chỉ Quý I năm 2024 mà phát hiện, bắt giữ gần bằng ½ của cả năm 2023, điều này cho thấy sự gia tăng nhanh chóng, báo động các vi phạm này. Năm 2023, có 1.224 người nhập viện do sử dụng thuốc lá mới.
