Thời gian gần đây, trên mạng xã hội lan truyền thông tin cho rằng chỉ cần đứng dậy ho thật mạnh hoặc vẩy tay liên tục là có thể “đánh bật cục máu đông”, qua đó thoát khỏi đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Không ít người coi đây là “mẹo cứu mạng”, thậm chí truyền tai nhau áp dụng khi xuất hiện các dấu hiệu như đau ngực, khó thở.
Tuy nhiên, theo các bác sĩ tim mạch, đây là thông tin hoàn toàn sai lệch và đặc biệt nguy hiểm, bởi có thể khiến người bệnh bỏ lỡ “thời gian vàng” cấp cứu – yếu tố quyết định sự sống còn và khả năng hồi phục.
Ảnh minh họa
Trao đổi với Đời sống & Pháp luật, ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch và Đột quỵ Quốc tế Phương Đông khẳng định: “Những động tác như ho mạnh hay vẩy tay không có tác dụng cấp cứu trong đột quỵ hay nhồi máu cơ tim. Trong các tình huống này, việc duy nhất và đúng đắn người bệnh hoặc người xung quanh cần làm là gọi cấp cứu 115 ngay lập tức”.
Theo bác sĩ Mạnh, việc tin và làm theo các “mẹo truyền miệng” không những không mang lại hiệu quả mà còn khiến người bệnh chậm trễ tiếp cận y tế. Trong khi đó, mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào não hoặc cơ tim có thể bị tổn thương không hồi phục, thậm chí dẫn đến tử vong.
Bác sĩ cho biết, các triệu chứng như đau ngực, khó thở không chỉ gặp trong nhồi máu cơ tim hay đột quỵ mà còn xuất hiện ở nhiều tình trạng khác như đau thần kinh liên sườn, bệnh lý hô hấp, rối loạn nhịp tim nhẹ.
“Trong một số trường hợp đau thần kinh liên sườn, việc thay đổi tư thế, vận động tay hoặc hít thở có thể giúp giảm đau. Điều này khiến nhiều người hiểu nhầm rằng những động tác đó có tác dụng ‘cứu nguy’”, bác sĩ Mạnh phân tích.
Trên thực tế, trong môi trường y khoa, nghiệm pháp ho từng được sử dụng rất hạn chế trong phòng can thiệp tim mạch (Cathlab). Khi bệnh nhân đang được theo dõi điện tim liên tục và xuất hiện rối loạn nhịp tim đột ngột (thường là nhịp chậm), bác sĩ có thể hướng dẫn bệnh nhân ho mạnh nhằm tăng áp lực lồng ngực, giúp duy trì ý thức trong vài giây.
“Tuy nhiên, đây không phải là biện pháp điều trị, càng không phải phương pháp cấp cứu ngoài cộng đồng”, bác sĩ Mạnh nhấn mạnh.
ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch và Đột quỵ Quốc tế Phương Đông
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), tổ chức này đã nhiều lần khẳng định không công nhận “CPR ho” như một phương pháp hồi sức tim phổi. AHA cũng không khuyến cáo dạy hoặc áp dụng kỹ thuật này cho người không chuyên, bởi việc cố bắt người bệnh ho có thể làm chậm các biện pháp CPR chuẩn, dẫn tới hậu quả nghiêm trọng.
AHA khuyến cáo, khi người bệnh đột ngột mất phản ứng hoặc không thở bình thường, cần gọi cấp cứu ngay và tiến hành hồi sức tim phổi theo đúng hướng dẫn, tuyệt đối không thử các “mẹo truyền miệng” chưa được kiểm chứng.
Nhận biết sớm để cứu ngườiVới đột quỵ, bác sĩ khuyến cáo người dân ghi nhớ quy tắc FAST:
F (Face): Méo miệng; A (Arm): Yếu hoặc liệt tay chân; S (Speech): Nói ngọng, khó nói; T (Time): Gọi cấp cứu ngay lập tức.
Đối với nhồi máu cơ tim, các dấu hiệu như đau thắt ngực dữ dội, đau lan ra tay trái hoặc hàm, khó thở, vã mồ hôi… đều là tình trạng cấp cứu tuyệt đối.
“Không ho, không vẩy tay, không chích đầu ngón tay. Chỉ có một việc cần làm là gọi 115”, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh nhấn mạnh.
Vị chuyên gia cũng cảnh báo, trong cấp cứu tim mạch thần kinh, niềm tin sai lệch có thể giết người. Người dân không nên thần thánh hóa những biện pháp chưa được khoa học chứng minh, bởi cái giá phải trả có thể là cả tính mạng.
