Giám đốc điều hành Tesla và là người giàu nhất thế giới Elon Musk hiện đang đối mặt với tình trạng giá trị cổ phiếu của công ty giảm trong vài tháng qua. Ngày 10/4/2025, Tổng thống Trump thẳng thắn tuyên bố: “Tôi không cần Elon chút nào, nhưng tôi chỉ thích anh ấy. Anh chàng này đã làm một công việc tuyệt vời". Sóng gió chưa dừng lại ở đó. Hiện, ông và xAI bị cáo buộc là đã lắp đặt 35 tua-bin khí mê-tan tại cơ sở của mình ở Memphis, Tennessee, nhiều hơn gấp đôi so với mức được phép.
Theo hình ảnh mà Trung tâm Luật Môi trường miền Nam (SELC) có trụ sở tại Virginia cung cấp, nơi cung cấp năng lượng cho chatbot AI Grok của X đã vi phạm giấy phép khi lắp đặt thêm 20 máy phát điện 'bất hợp pháp'.
Tỷ phú Musk đã gọi trung tâm dữ liệu ở Tennessee là "cụm đào tạo AI mạnh mẽ nhất thế giới". Công ty của Musk ban đầu đã có kế hoạch hỗ trợ siêu máy tính Colossus sử dụng khoảng 150 megawatt điện với 100.000 GPU H100, thậm chí còn nhiều hơn khi nâng cấp lên 200.000. Nhưng vào tháng 7/2024, xAI phải lắp thêm tua-bin chạy bằng khí để giải quyết vấn đề năng lượng.
Mối quan ngại về chất ô nhiễm độc hại
Công ty ban đầu chỉ xin giấy phép lắp đặt 15 máy phát điện chạy bằng khí. Điều này đã gây ra mối lo ngại từ các nhóm bảo vệ môi trường và cư dân địa phương. Số lượng vượt quá so với đăng ký không chỉ vi phạm pháp luật mà còn có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của cộng đồng địa phương.
Tờ Guardian đưa tin, KeShaun Pearson, giám đốc nhóm vận động Cộng đồng Memphis chống ô nhiễm, đã nói với Hội đồng Ủy viên Quận Shelby rằng xAI đang vận hành 35 tua-bin đốt khí mê-tan, mặc dù chỉ có giấy phép cho 15 tua-bin.
Trung tâm dữ liệu xAI ở Memphis. Ảnh: Interesting Engineering
“Việc 'đầu độc' cộng đồng của chúng ta bằng formaldehyde và nitơ oxit từ 35 tua bin khí bẩn, không được cấp phép này cho thấy sự coi thường trắng trợn đối với mạng sống của cộng đồng người ở Nam Memphis. Để các chất ô nhiễm độc hại nguy hiểm này lan rộng nhanh chóng là hành động liều lĩnh, vô trách nhiệm và đe dọa tất cả chúng ta. Sở Y tế Quận Shelby phải có hành động quyết đoán và đóng cửa xAI ngay lập tức”, Pearson lưu ý.
Có thông tin cho rằng công ty đang lợi dụng một lỗ hổng pháp lý cho phép các tua-bin hoạt động mà không cần giấy phép. Vào tháng 1/2025, xAI đã nộp đơn xin phê duyệt 15 tua-bin, nhưng 20 tua-bin còn lại không được đưa vào và vẫn chưa có giấy phép chính thức. Mặc dù vậy, chúng có thể tiếp tục hoạt động trong nhiều tháng trong khi công ty chờ xem chính quyền địa phương có chấp thuận hay không.
Các tua bin có thể cung cấp điện cho một thành phố
SELC đã công bố hình ảnh và dữ liệu cho thấy các tua-bin có thể tạo ra 420 MW, đủ để cung cấp điện cho một thành phố. Luật sư cấp cao Amanda Garcia tuyên bố rằng xAI về cơ bản đã thiết lập một cơ sở điện không được kiểm soát trong một khu dân cư, có thể gây ra rủi ro nghiêm trọng về sức khỏe và môi trường.
“Hàng chục tua bin khí này đang gây hại đáng kể đến không khí mà người dân Memphis hít thở hàng ngày. Chúng tôi mong đợi các nhà lãnh đạo y tế địa phương hành động nhanh chóng để buộc xAI phải chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm rõ ràng Đạo luật Không khí Sạch”, Garcia cho biết trong một tuyên bố.
Tổng cộng, 35 tua bin khí của xAI có công suất phát điện là 422 megawatt, gần bằng nhà máy khí đốt của Tennessee Valley Authority tại Brownsville. Tuy nhiên, mặc dù tạo ra lượng điện tương đương với một nhà máy điện, trung tâm dữ liệu xAI vẫn hoạt động mà không có sự giám sát, tổ chức này cho biết thêm.
Trong một lá thư, tổ chức phi lợi nhuận này cũng lập luận rằng các máy phát điện là nguồn gây ô nhiễm chính, vi phạm các tiêu chuẩn chất lượng không khí của liên bang và thải ra các chất gây ung thư nguy hiểm. Tuyên bố này thúc giục cơ quan y tế địa phương ngay lập tức ngừng hoạt động và phạt 25.000 USD (khoảng 645 triệu đồng)/ngày đối với các máy phát điện hoạt động mà không được cấp phép hợp lệ.
Sự gia tăng đột biến về mức tiêu thụ điện năng của các trung tâm dữ liệu hỗ trợ AI tại Hoa Kỳ đang thúc đẩy việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch ngày càng tăng. Trong khi đó, ngành năng lượng vẫn đang phải tìm cách để đáp ứng nguồn cầu khổng lồ này.
Thùy Anh (Theo Reuters, Interesting Engineering)
