Con gái lão nông Nam Bộ rẽ hướng táo bạo, Việt Nam có đặc sản mới làm từ "vàng lỏng" của tự nhiên

Vào mùa khô năm 2018-2019, nước mặn đã xâm nhập sâu vào nội đồng tỉnh Trà Vinh, có nơi nồng độ mặn đo được lên đến 4‰ - vượt ngưỡng cho phép để canh tác nông nghiệp. Năm 2020, đợt mặn kỷ lục tiếp tục diễn ra, ảnh hưởng đến gần 96.000 ha nông nghiệp toàn vùng, theo các số liệu từ UBND tỉnh. Xâm nhập mặn sâu kết hợp với hạn hán kéo dài khiến nước bị bốc hơi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản lượng nông sản địa phương, trong đó nhiều vùng trồng dừa chịu thiệt hại nặng nề.

Nhiều hộ gia đình trồng dừa rơi vào hoàn cảnh lao đao vì dừa mất giá, trong đó có vườn dừa nhà ông Thạch Mây - một nông dân có 2 ha dừa tại huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh. Ông Mây chia sẻ, năm 2018 là lần đầu tiên ông chứng kiến những trái dừa của mình rỗng ruột, hầu như không có nước, giá dừa giảm sâu, chỉ 20.000 đồng/12 trái. 

Trước diễn biến phức tạp của biến đổi khí hậu, việc duy trì được loại cây trồng truyền thống của tỉnh cũng như việc nâng cao giá trị của dừa là một bài toán khó được đặt ra.

Chính trong bối cảnh này, con gái của ông Mây là Thạch Thị Chal Thi cũng vừa tốt nghiệp ra trường với tấm bằng thạc sĩ ngành chế biến thực phẩm, chuyên sâu nghiên cứu về cây dừa.

Qua quá trình nghiên cứu, chị Chal Thi biết đến phương pháp trồng dừa lấy mật, một hình thức sản xuất hoàn toàn mới nhưng đem lại giá trị kinh tế cao gấp 3 - 5 lần thông thường.

Mật hoa dừa là một loại đường tự nhiên được tạo ra từ nhựa hoa của dừa. Sản phẩm thuần thiên nhiên, có vị ngọt lành tính, nhiều khoáng chất tốt cho sức khỏe phù hợp với nhu cầu của đa dạng người tiêu dùng. Quyết tâm tìm hướng đi cho cây dừa, chị Chal Thi và chồng là anh Phạm Đình Ngãi đã nghỉ việc, cùng nhau về lại Trà Vinh phát triển dự án.

Ban đầu, không ít người nghi ngờ sự thành công của ý tưởng kỳ lạ này. Song những nỗ lực và công sức của cả gia đình chị Chal Thi đã mang lại những kết quả vô cùng tích cực, chứng minh hướng đi đúng đắn. 

Năm 2019, Công ty TNHH Trà Vinh FARM (Thương hiệu Sokfarm) ra đời. Đến tháng 9/2019, sản phẩm mật hoa dừa thương hiệu Sokfarm chính thức được đưa ra thị trường. Cũng trong năm này, công ty ký những hợp đồng thu mua mật hoa dừa đầu tiên từ nông dân, mở ra chuỗi giá trị kinh tế từ hoa dừa. 

Từ đó, một nhận thức mới, sinh kế mới có khả năng áp dụng rộng rãi đã xuất hiện ở Trà Vinh: mật hoa dừa chính là thứ "vàng lỏng" mà thiên nhiên đã ban tặng cho mảnh đất này. 

Có lẽ hầu hết người Việt đều đã quá quen thuộc với hình ảnh những chai nước tương trong các mâm cơm gia đình. Được làm từ đậu nành (đậu tương), những chai nước tương sánh mịn không chỉ giúp các món ăn tròn vị hơn, mà còn là một nét văn hóa nổi bật trong ẩm thực Việt. 

Tuy nhiên, có lẽ bạn sẽ bất ngờ khi biết rằng, còn có một loại nước tương nữa nhưng không được làm từ đậu nành, mà là từ mật hoa dừa. Đó chính là Nước tương mật hoa dừa, một sản phẩm nổi bật của Sokfarm. 

Sau vài năm phát triển sản phẩm chủ lực là mật hoa dừa nguyên chất, đến tháng 10/2022, công ty của chị Chal Thi đã ra mắt sản phẩm mới - nước tương làm mật hoa dừa hữu cơ đầu tiên tại Việt Nam.   

Bằng kỹ thuật thu mật hoa dừa truyền thống của người Khmer, những người thợ sẽ mát-xa, cắt mặt và thu mật hoa dừa 2 lần/ngày. Sau đó, họ thu gom mật và vận chuyển về nhà máy, tiến hành lọc và nấu thanh trùng mật hoa dừa, phối trộn với muối biển thượng hạng và ủ lên men tự nhiên trong 3 tháng. 

Nước tương Sokfarm không được làm từ đậu nành, do đó không chứa gluten nên đặc biệt phù hợp cho những người bị dị ứng với đậu nành. Sản phẩm cũng không được làm từ thực phẩm biến đổi gen, không phụ gia thực phẩm, không chất điều vị và không chất bảo quản nên cực kỳ an toàn cho sức khỏe. 

Ngoài ra, với mật hoa dừa là thành phần chính, nước tương mật hoa dừa mang hương vị ngọt ngon và thơm dịu của dừa, vị umami tự nhiên giúp món ngon thêm tròn vị. Đặc biệt, không chỉ dùng làm nước chấm, nước tương mật hoa dừa Sokfarm còn rất thích hợp để làm gia vị cho các món kho, xào, chế biến các món ngâm tương hoặc làm nước sốt. 

Nước tương mật hoa dừa của Sokafarm đã được chứng nhận bởi USDA, EU, JAS, CANADA, FDA Mỹ, là sản phẩm hoàn toàn hữu cơ, tự nhiên 100%. Với 17 axit amin thiết yếu và chứa lượng muối chỉ bằng 50% so với nước tương từ đậu nành, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim. 

Sản phẩm được chế biến, sản xuất từ các thành phẩm hữu cơ trong nhà máy đạt tiêu chuẩn ISO22000:2018 đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu Mỹ, Hà Lan, Đức, Nhật Bản.

Không chỉ là sản phẩm tốt cho người dùng, nước tương từ mật hoa dừa nói riêng hay các sản phẩm khác được sản xuất từ mật hoa dừa nói chung còn giúp gia tăng kinh tế từ 3 - 5 lần cho người nông dân, tối ưu giá trị bản địa. 

Việc thu hái mật hoa dừa là ngành nghề truyền thống của người Khmer và ở Trà Vinh có đến 30% dân số là đồng bào Khmer, việc phục hồi và mở rộng ngành truyền thống sẽ phù hợp với văn hoá, với thói quen sinh hoạt của người dân và với thế mạnh địa phương là tỉnh nông nghiệp.

Đặc biệt, ngành mật hoa dừa không phụ thuộc vào yếu tố mùa vụ và bền vững trước mưa bão. Mỗi năm, trên mỗi cây dừa có thể cho ra 13 - 16 hoa, trung bình cách nhau 25 ngày sẽ có 1 hoa dừa. Chính vì vậy, mô hình này còn giúp ổn định kinh tế cho nông dân, tạo sinh kế bền vững.

Những hộ nông dân chỉ cần có 20 cây dừa là có thể tham gia vào chuỗi giá trị ngành, từ 20 cây dừa có thể tạo sinh kế cho nông dân từ 6 - 8 triệu/tháng. Đối với những hộ nông dân không có đất trồng dừa, có thể triển khai mô hình thuê lại vườn dừa đang ngập mặn, hoặc có năng suất thấp của nông dân khác để chuyển đổi sang chuỗi giá trị thu mật hoa dừa. Do đó, người nông dân rất dễ tham gia vào chuỗi giá trị ngành và bền vững.

Từ mật hoa dừa có thể nghiên cứu và phát triển hơn 30 sản phẩm, từ đây mở ra rất nhiều hướng để phát triển sản phẩm. Và với định vị là vị ngọt mới, có chỉ số đường huyết thấp, các sản phẩm từ mật hoa dừa sẽ là xu hướng tiêu dùng của thế giới, mở ra nhiều tiềm năng xuất khẩu cho tỉnh Trà Vinh nói riêng và của Việt Nam nói chung.

Chị Chal Thi ấp ủ kế hoạch đưa các sản phẩm từ mật hoa dừa đặc trưng của Trà Vinh ra thị trường quốc tế, đưa Sokfarm trở thành một trong những doanh nghiệp hàng đầu về sản xuất mật hoa dừa trên toàn cầu.  

Để làm đạt được mục tiêu này, việc ứng dụng chuyển đổi số cũng như việc bán hàng trên các nền tảng thương mại điện tử cũng được Sokfarm thực hiện một cách bài bản mà nền tảng TikTok là một ví dụ điển hình.

Trên nền tảng TikTok, doanh nghiệp này đã có nhiều video chia sẻ về quá trình khởi nghiệp cũng như giới thiệu các sản phẩm của Sokfarm một cách kỹ lưỡng và chi tiết. Các video của Sokfarm trên nền tảng này đều nhận được khá nhiều lượt xem cũng như lượt tương tác. TikTok Shop của Sorfarm cũng đa dạng các sản phẩm với số lượng bán khá cao.

Được biết, TikTok Shop tại Việt Nam hiện có 2 hai chương trình lớn nhằm hỗ trợ cộng đồng và doanh nghiệp địa phương phát triển thông qua mở rộng quảng bá nông đặc sản Việt là "Chợ Phiên OCOP" và "Tự Hào Hàng Việt" .

"Chợ Phiên OCOP" đã đi qua 29 tỉnh, thành phố, thực hiện thành công gần 2.000 phiên livestream bán hàng với sự đồng hành của hơn 500 nhà sáng tạo nội dung. 20.799 video có hashtag #OCOP trên TikTok thu hút hơn 1,998 tỷ lượt xem.

Trong khi đó, "Tự Hào Hàng Việt" trên TikTok Shop hiện có hơn 68.000 sản phẩm đa dạng ngành hàng. Chương trình ghi nhận hơn 3.000 phiên livestream bán hàng, 11.008 video có hashtag #TuhaohangViet trên TikTok thu hút hơn 413 triệu lượt xem.

Bài: Gia Linh - Thiết kế: Thùy Anh