Thông điệp của ông Tập: "Không thay đổi"
Trong cuộc gặp bên lề Hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) ngày 16/11, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nói với Tổng thống Mỹ Joe Biden rằng Trung Quốc "sẵn lòng làm việc với một chính quyền mới". Tuyên bố được đưa ra vào thời điểm nước Mỹ vừa lựa chọn ông Donald Trump cho vị trí lãnh đạo kế tiếp của đất nước.
Đây là cuộc gặp cuối cùng giữa hai nhà lãnh đạo Tập Cận Bình và Joe Biden. Cuộc gặp kéo dài khoảng gần 2 giờ đồng hồ.
"Trung Quốc sẵn lòng làm việc với một chính quyền mới của Mỹ để duy trì liên lạc, mở rộng hợp tác và xử lý những khác biệt nhằm phấn đấu cho một quá trình chuyển tiếp ổn định trong mối quan hệ Trung-Mỹ vì lợi ích của người dân hai nước", ông Tập Cận Bình nói trong cuộc gặp.
"Mục tiêu của Trung Quốc về một mối quan hệ Trung Quốc-Mỹ ổn định, lành mạnh và bền vững vẫn không thay đổi".
Trung Quốc đã nhấn mạnh lập trường này trong loạt thông cáo trích dẫn lời ông Tập do Tân Hoa Xã đăng tải, trong đó cụm từ "không thay đổi" được lặp lại 4 lần liên quan tới quan hệ song phương Mỹ - Trung.
Nhà lãnh đạo Trung Quốc nói với ông Biden rằng Mỹ và Trung Quốc nên thể hiện sự chắc chắn và năng lượng tích cực trong một thế giới đầy biến động. Trong khi đó, nhà lãnh đạo Mỹ đề cập rộng hơn về hướng đi của mối quan hệ, nhìn lại không chỉ 4 năm qua, mà còn về quãng đường dài lâu của Washington và Bắc Kinh.
Lằn ranh đỏ của Trung Quốc, quan điểm của Mỹ
Theo thông tin từ Nhà Trắng, trong cuộc gặp, hai nhà lãnh đạo đều ủng hộ việc nối lại liên lạc quân sự cấp cao. Điều này xảy ra sau khi người đứng đầu của tất cả lực lượng Mỹ tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tiến hành một cuộc gọi video với chỉ huy Bộ Tư lệnh chiến khu miền Nam của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc hồi tháng Chín. Đây là cuộc gọi đầu tiên ở cấp độ như vậy giữa hai bên trong suốt nhiều năm.
Nhà Trắng cho biết, ông Biden đã "bày tỏ quan ngại sâu sắc" đối với ông Tập Cận Bình về việc Trung Quốc "tiếp tục hỗ trợ cho cơ sở công nghiệp quốc phòng của Nga". Có khả năng ông Biden cũng hối thúc nhà lãnh đạo Trung Quốc tác động tới Triều Tiên về vấn đề xung đột Nga - Ukraine.
Ông Biden cũng đề cập tới căng thẳng giữa Trung Quốc và đảo Đài Loan, phần lãnh thổ mà Trung Quốc cho là không thể tách rời và sẵn sàng sử dụng mọi biện pháp để thống nhất hòn đảo.
Về phần mình, nhà lãnh đạo Trung Quốc nhấn mạnh rằng vấn đề Đài Loan, dân chủ, nhân quyền và quyền phát triển là "lằn ranh đỏ" đối với Trung Quốc và không thể bị thách thức, Tân Hoa Xã dẫn lời ông Tập cho hay.
Mặc dù không nhắc đến tên ông Donald Trump nhưng Chủ tịch Trung Quốc dường như đã thể hiện mối quan ngại của mình về những tuyên bố mang tính bảo hộ mà tổng thống đắc cử của Mỹ đã đưa ra trên hành trình vận động cử tri. Ông Tập cho rằng những tuyên bố này có thể kéo mối quan hệ Mỹ - Trung xuống một mức thấp khác.
Hiện vẫn chưa rõ điều gì đang chờ đợi trong mối quan hệ Mỹ - Trung Quốc dưới thời ông Trump, người đã tuyên bố sẽ áp thuế lên đến 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Bobby Djavaheri, chủ tịch Yedi Houseware Appliances - một công ty có trụ sở tại Los Angeles, đặt dây chuyền sản xuất ở Trung Quốc - đã nói trong một cuộc phỏng vấn với CBS News rằng những loại thuế như vậy "sẽ không chỉ phá hủy doanh nghiệp của chúng tôi, mà còn phá hủy tất cả các doanh nghiệp nhỏ phụ thuộc vào việc nhập khẩu".
Ông Trump cũng đề xuất hủy bỏ đãi ngộ Tối Huệ Quốc của Trung Quốc, dần loại bỏ tất cả các hàng hóa thiết yếu nhập khẩu từ Trung Quốc và cấm Trung Quốc mua đất nông nghiệp Mỹ.
Nhiều công ty Mỹ, trong đó có Nike và thương hiệu kính mắt Warby Parker, đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung của mình ngoài Trung Quốc. Thương hiệu giày Steve Madden cho biết họ có kế hoạch cắt giảm nhập khẩu từ Trung Quốc lên đến 45% vào năm sau.
Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan cho biết, các quan chức trong chính quyền Biden sẽ khuyến nghị nhóm của ông Trump rằng, việc xử lý cuộc cạnh tranh gay gắt với Bắc Kinh có thể là thách thức chính sách đối ngoại quan trọng nhất mà họ phải đối mặt.
Cuộc gặp cuối cùng - Mối quan hệ quan trọng nhất
Đây là một thời khắc đáng chú ý đối với ông Biden khi ông kết thúc hơn 50 năm hoạt động trong chính trị Mỹ. Ông Biden coi mối quan hệ của mình với ông Tập như một trong những mối quan hệ quan trọng nhất trên trường quốc tế và đã bỏ ra nhiều nỗ lực để bồi đắp.
"Các cuộc trao đổi của chúng tôi luôn là thẳng thắn và chân thành. Chúng tôi không bao giờ đùa giỡn lẫn nhau. Chúng tôi đã thẳng thắn với nhau. Và tôi nghĩ điều đó rất quan trọng", ông Biden nói.
Vào cuối cuộc gặp gỡ, hai nhà lãnh đạo đã để các ghi chú của mình qua một bên và có một cuộc trò chuyện thân mật hơn, cùng suy ngẫm về thời gian họ làm việc với nhau, ông Sullivan tiết lộ.
Ông Biden và ông Tập lần đầu tiên quen biết nhau trong những chuyến công du Mỹ và Trung Quốc khi cả hai còn là cấp phó. Những tương tác mà 2 ông từng đề cập tới đã để lại ấn tượng sâu sắc.
"Trong hơn một thập kỷ, ông và tôi đã dành nhiều thời gian gặp nhau, cả ở đây và tại Trung Quốc, cũng như những nơi khác. Và tôi nghĩ chúng ta đã dành rất nhiều thời gian để giải quyết những vấn đề này", ông Biden nói với ông Tập trong cuộc gặp hôm 16/11 tại Trung tâm Hội nghị và Khách sạn Delfines ở Lima, nơi lưu trú của đoàn Trung Quốc trong APEC 2024.
Thi Anh
