Gần đây, giá vàng thế giới một lần nữa lập kỷ lục mới khi giá vàng giao ngay vượt 3.300 USD/ounce.
Tại Việt Nam, ghi nhận vào lúc 8h30 sáng 17/4, giá vàng 9999 tại SJC đã lên 114 - 117 triệu đồng/lượng, cao hơn 3,5 triệu đồng so với hôm qua.
Trong khi đó, tại Trung Quốc, giá vàng cũng tăng vọt, đặc biệt giá trang sức vàng 9999 của các thương hiệu như Chow Tai Fook và Chow Sang Sang vượt 1.000 NDT/gram (khoảng 3,5 triệu VND/gram).
Trước tình hình giá vàng tăng cao, người Trung Quốc đã tìm đến một số cách làm giàu bằng vàng. Một số người bắt đầu tháo rời điện thoại di động, đập vỡ máy tính và thu thập bo mạch chủ chỉ để theo đuổi một mục tiêu nghe có vẻ khá kỳ lạ: Chiết xuất vàng từ chip.
Trên các nền tảng video ngắn, các video như "Kiếm vàng từ chip thải" và "Vàng thật trong CPU" có hàng triệu lượt xem.
"Trong bãi rác tưởng chừng như không đáng chú ý này thực chất lại có vàng và bạc thật được giấu kín", một video trên mạng xã hội Trung Quốc chia sẻ.
Ý tưởng này có vẻ "hợp lý". Nhưng nhiều người Trung Quốc cũng đặt ra câu hỏi là: Có thực sự có vàng trong những con chip này không? Có thể làm giàu từ nó không?
Câu trả lời là có nhưng rất hiếm. Kiếm được một khoản tiền lớn từ khai thác vàng trong chip? Gần như không thể.
Giá vàng Trung Quốc tăng vọt trong bối cảnh giá vàng thế giới tăng cao. Ảnh: Reuters
Hàm lượng vàng trong 1 con chip là bao nhiêu?
Các thiết bị điện tử mà chúng ta dùng hàng ngày như điện thoại, máy tính bảng, máy tính bàn hay laptop đều có chứa một lượng vàng rất nhỏ. Tuy nhiên, vàng không được sử dụng vì giá trị kinh tế, mà vì hiệu suất và độ ổn định mà nó mang lại.
Vàng có tính dẫn điện tốt và không dễ bị oxy hóa. Trong ngành công nghiệp bán dẫn, vàng chủ yếu được sử dụng trong một quy trình gọi là liên kết dây (Gold Bonding Wire) để kết nối một sợi dây mỏng giữa miếng đệm trên chip và miếng đệm nền.
Ví dụ, một thanh RAM DDR3 thông thường chỉ chứa khoảng 0,01 gram vàng; còn trong bộ vi xử lý Xeon dành cho máy chủ, hàm lượng này có thể cao hơn nhưng hiếm khi vượt quá 0,1 gram. Với giá vàng hiện tại, lượng vàng trong một con chip cao cấp cũng chỉ trị giá vài chục NDT.
Không khó để nhận ra rằng tuy chip điện tử thực sự có chứa vàng, nhưng chúng hoàn toàn không phải là "mỏ vàng" như nhiều người Trung Quốc lầm tưởng. Thực tế, lượng vàng trong chip rất nhỏ và thường tồn tại dưới dạng các sợi kim loại siêu mảnh, chỉ dày từ 10 đến 25 micron (1 micron = 0,001 mm).
Trong các video lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc, quá trình chiết xuất vàng từ chip trông có vẻ đơn giản: chỉ cần vài con chip, một chiếc cốc thủy tinh, hai chai dung dịch… mọi thứ dường như rất nhẹ nhàng và dễ sinh lời.
Tuy nhiên, thực tế lại rất khác. Về mặt kỹ thuật, quá trình này không hề đơn giản — chi phí hóa chất, mức độ rủi ro và yêu cầu an toàn đều vượt xa hiểu biết thông thường của phần lớn mọi người.
Phương pháp phổ biến nhất là sử dụng nước cường toan để chiết xuất: Các con chip chứa vàng được ngâm trong hỗn hợp axit nitric và axit clohydric để ăn mòn phần kim loại, sau đó dùng chất khử để kết tủa vàng. Tuy nhiên, quy trình này đòi hỏi nồng độ hóa chất phải chính xác và người thực hiện cần kiểm soát rất tốt các yếu tố như nhiệt độ, thời gian và độ pH.
Cách phổ biến nhất để chiết xuất vàng là ngâm vàng trong nước cường toan, rồi cho chip chứa vàng vào hỗn hợp axit nitric và axit clohydric để ăn mòn kim loại, sau đó sẽ vàng được kết tủa bằng chất khử. Vấn đề là quá trình này trước hết đòi hỏi nồng độ thuốc thử ổn định và người thực hiện phải rất nhạy cảm với nhiệt độ, thời gian và khả năng kiểm soát PH.
Việc tinh chế vàng thủ công từ chip điện tử tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Ảnh: Reuters
Chỉ cần một sai sót nhỏ cũng có thể tạo ra khí nitơ dioxide độc hại hoặc gây ra phản ứng ăn mòn nguy hiểm. Các dụng cụ gia đình thông thường không đáp ứng đủ điều kiện an toàn, và cũng không thể xử lý được lượng chất thải nguy hại sinh ra sau quá trình.
Chưa kể, chi phí hóa chất cũng không hề rẻ. Một bộ dụng cụ chiết xuất vàng cơ bản có giá khoảng 300 NDT (hơn 1 triệu đồng), nhưng chỉ xử lý được một lượng chip rất nhỏ. Kết quả là lượng vàng thu được thường chưa tới 0,02 gram, tương đương chưa đến 15 NDT (khoảng 50.000 đồng). Nếu không có kinh nghiệm, người thực hiện thậm chí có thể làm mất luôn phần vàng vì lẫn với tạp chất.
Giá trị thực sự của một con chip
Ngoài các bước chiết xuất phức tạp và thao tác rủi ro, lý do khiến việc chiết xuất vàng từ chip không thể trở thành ngành kinh doanh được ưa chuộng là do cùng với sự phát triển của ngành công nghiệp chip, “hàm lượng vàng” trong sản phẩm ngày càng giảm.
Ví dụ, trong các con chip được sản xuất trong những năm gần đây, dây liên kết giá rẻ đã dần thay thế dây liên kết bằng vàng. Theo dữ liệu từ Nền tảng trí tuệ bán dẫn TechInsights, tỷ lệ dây liên kết bằng vàng được sử dụng trong đóng gói chip toàn cầu vào năm 2022 đã giảm xuống dưới 5%.
Nói cách khác, hầu hết các chip điện thoại di động, thẻ nhớ và ổ cứng SSD mà chúng ta mua hiện nay đều không chứa vàng hoặc chỉ chứa một lượng vàng rất nhỏ.
Theo The Paper, đúng là trong chip có chứa vàng và thực sự có người kiếm tiền từ việc đó. Tuy nhiên, người kiếm được tiền thường không phải là người trực tiếp làm thí nghiệm trong các video lan truyền, mà là người đứng sau, điều hành cả chuỗi ngành công nghiệp tái chế.
Trên thực tế, các doanh nghiệp tái chế thu lợi từ việc khai thác vàng nhờ quy mô lớn. Những người thật sự kiếm vàng từ chip không quay video câu view, cũng không dùng nước cường toan để tách vàng. Họ không luyện vàng từ lượt xem, mà luyện vàng theo từng tấn rác thải điện tử trong cả một hệ thống chuyên nghiệp.
Vì thế, với người bình thường, điều làm nên giá trị đắt đỏ của một con chip không nằm ở vật liệu cấu thành, mà chính là cấu trúc, nguyên lý hoạt động và khả năng tính toán mà nó sở hữu.
Ví dụ, một con chip CPU có giá bán 3.499 NDT (hơn 100 triệu đồng), nhưng phần vàng thật bên trong chỉ trị giá chưa đến 40 NDT (khoảng 150.000 đồng).
Giá thành của con chip chủ yếu đến từ ba yếu tố: chi phí sản xuất, phí bản quyền công nghệ (IP), và khả năng tương thích với hệ sinh thái phần cứng – phần mềm.
Điểm mạnh thực sự của nó không nằm ở vật liệu, mà ở khả năng vận hành các mô hình, thuật toán và xử lý nhiều loại dữ liệu khác nhau trong một hệ thống lớn.
Đó mới chính là “hàm lượng vàng” thực sự trong thời đại số — không phải vàng kim loại, mà là giá trị đến từ công nghệ và trí tuệ.
An An (Theo The Paper)
