Sự xuất hiện của công nghệ giả giọng nói (voice cloning) và video giả (deepfake) đã nâng tầm các vụ lừa đảo lên một cấp độ mới, đẩy nhiều gia đình và cá nhân vào tình trạng hoảng loạn, mất tiền, thậm chí là ảnh hưởng đến tâm lý. Trong bối cảnh đó, việc tạo một mật khẩu bí mật cho gia đình không chỉ là một giải pháp đơn giản mà còn vô cùng hiệu quả để bảo vệ bạn và người thân khỏi các tình huống lừa đảo.
Mật khẩu bí mật là một câu hoặc cụm từ được thống nhất giữa các thành viên trong gia đình để xác nhận danh tính khi xảy ra các cuộc gọi hoặc tin nhắn đáng ngờ. FBI và nhiều tổ chức tài chính như ngân hàng Starling tại Anh đã khuyến nghị mọi người nên sử dụng phương pháp này để đối phó với các cuộc gọi lừa đảo, đặc biệt là các vụ giả danh người thân để hỏi vay tiền hoặc yêu cầu trợ giúp tài chính. Phương pháp này rất dễ áp dụng, chỉ cần khi nhận được một cuộc gọi khẩn cấp từ người tự xưng là con hoặc cháu mình, bạn có thể hỏi họ cung cấp mật khẩu bí mật đã thống nhất trước đó. Nếu người gọi không trả lời đúng, bạn có thể ngay lập tức xác định đây là một vụ lừa đảo.
Công nghệ giả giọng nói hiện nay có thể tái tạo giọng của một người chỉ với vài giây ghi âm. Điều này khiến các kịch bản lừa đảo trở nên chân thực hơn bao giờ hết. Các vụ lừa đảo giả giọng người thân yêu cầu chuyển tiền vì lý do như tai nạn giao thông hoặc bị bắt cóc đang xuất hiện ngày càng nhiều. Ngoài ra, video giả do deepfake tạo ra cũng trở thành công cụ đắc lực của những kẻ lừa đảo, khiến nạn nhân khó lòng phân biệt thật giả. Chính vì vậy, một mật khẩu bí mật có thể trở thành chiếc khiên bảo vệ, giúp bạn kiểm chứng danh tính người liên lạc trong tích tắc.
Khi tạo mật khẩu bí mật, điều quan trọng là tránh sử dụng những thông tin quen thuộc dễ đoán như tên thú cưng, ngày sinh hay địa chỉ. Những thông tin này có thể dễ dàng bị khai thác từ mạng xã hội. Thay vào đó, hãy chọn một cụm từ độc đáo, dễ nhớ nhưng không liên quan đến bất kỳ thông tin cá nhân nào. Đặc biệt, mật khẩu này nên được thống nhất trực tiếp giữa các thành viên và tuyệt đối không được chia sẻ qua tin nhắn hay mạng xã hội để đảm bảo tính bảo mật.
Tuy nhiên, trong các tình huống khẩn cấp thực sự, người thân có thể quên mật khẩu vì quá hoảng loạn. Lúc này, bạn cần sử dụng các phương pháp kiểm chứng khác, chẳng hạn như gọi lại số điện thoại quen thuộc hoặc yêu cầu người liên lạc gửi tin nhắn xác nhận. Sự bình tĩnh và kiểm tra thông tin kỹ càng sẽ giúp bạn không rơi vào bẫy của kẻ gian.
Nếu không may trở thành nạn nhân của lừa đảo, điều quan trọng nhất là phải báo cáo ngay với ngân hàng hoặc cơ quan chức năng. Nhiều nạn nhân vì xấu hổ hoặc sợ bị chỉ trích đã không báo cáo, dẫn đến khó khăn trong việc xử lý và khắc phục hậu quả. Báo cáo kịp thời không chỉ giúp bạn có cơ hội thu hồi tiền mà còn ngăn chặn kẻ gian tiếp tục lừa người khác.
Tạo mật khẩu bí mật là một giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả, giúp bạn và gia đình chống lại các chiêu trò lừa đảo tinh vi. Trong thời đại mà công nghệ không ngừng phát triển, việc chuẩn bị sẵn sàng và cảnh giác là điều cần thiết để bảo vệ tài sản và an toàn của chính bạn.
Nguyễn Nghĩa
