"Với cách quy trách nhiệm như vậy, bạn sẽ đề nghị tỉnh trưởng cho biết bạn có bao nhiêu người rồi dựa vào đó tính toán tiền lương và chi phí khác. Những khoản đó luôn bị thổi phồng," Payenda trả lời phỏng vấn chương trình Business Daily của BBC.
Payenda cũng cho biết mỗi khi binh lính thiệt mạng hoặc đào ngũ, các chỉ huy sẽ giữ lại thẻ ngân hàng của họ để rút tiền lương.
Các chỉ huy của những nhóm dân quân do chính quyền Afghanistan trước đây hỗ trợ cũng vừa nhận lương của chính quyền, vừa ăn tiền của Taliban, theo Payenda. Bên cạnh đó, các binh linh thực sự không được trả lương đúng thời hạn, khiến nhuệ khí quân đội Afghanistan suy giảm dẫn tới sự sụp đổ nhanh chóng của chính quyền.
"Cảm giác chung là chúng tôi không thể thay đổi điều gì. Đây là cách quốc hội làm việc, là cách các thống đốc làm việc. Ai cũng dòng chảy đã ô nhiễm từ đầu nguồn, nghĩa là quan chức cấp cao cũng dính líu tới những chuyện như vậy," Payend nói, tuy vậy lưu ý rằng ông không tin cựu tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani "tham nhũng tài chính".
Taliabn giành quyền kiểm soát Afghanistan hồi tháng 08 vừa qua, trong thời điểm Mỹ đang ráo riết thực hiện kế hoạch rút quân khỏi nước này. Taliban nhanh chóng chiếm các thành phố lớn, thường không vấp phải sự phản kháng đáng kể nào. Thay vì giao chiến để chiếm đất, Taliban thường đàm phán với lãnh đạo các địa phương.
Một tháng trước khi Taliban lên nắm quyền, tổng thống Mỹ Joe Biden ca ngợi quy mô và khả năng của quân đội Afghanistan, vốn đã được Mỹ chi 83 tỷ USD để huấn luyện và trang bị.
Trong bài phát biểu hom 08/07, ông Biden cho rằng quân đội Afghanistan "được trang bị không kém gì bất kỳ đội quân nào trên thế giới". Cũng trong buổi họp báo này, tổng thống Mỹ nói "khả năng Taliban tàn phá mọi thứ và chiếm quyền kiểm soát cả nước Afghanistan là không cao".
Khi Taliban tiến vào Kabul, chính quyền của tổng thống Biden buộc phải thừa nhận bị bất ngờ trước tốc độ chiếm quyền kiểm soát các khu vực lãnh thổ rất nhanh của nhóm này.
"Tốc độ sụp đổ của các thành phố lớn hơn nhiều so với những gì dự đoán," cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan phát biểu hồi giữa tháng 08.
Payenda không phải quan chức đầu tiên cảnh báo về những "binh lính ma".
"Khi chúng tôi nói có 100 lính trên chiến trường, sự thật chỉ là 30-40 người. Điều này dẫn tới khả năng xảy ra thảm họa rất lớn khi quân địch tấn công," nhà lập pháp Ghulam Hussain Nasiri nói với hãng thông tấn AP hồi năm 2016.
Một cựu quan chức Afghanistan khác cũng từng nói "không ai biết quân số chính xác của các lực lượng quốc phòng Afghanistan".
"Ai cũng biết chúng tôi đối mặt với cuộc chiến bên cạnh 'binh lính ma', đó là lý do chúng tôi không có đủ người," một binh lính trong quân đội Afghanistan Mohammad Islam nói với AP.
"Taliban cũng biết điều đó. Khi họ tấn công chúng tôi, chúng tôi không thể tự bảo vệ. Các quan chức lúc đó lại hỏi vì sao," anh này cho biết thêm.
Mỹ đã nhiều lẫn nỗ lực xóa bỏ "binh lính ma" khỏi biên chế quân đội Afghanistan, tuy vậy những vấn đề như vậy vẫn tiếp diễn.
Hồ Anh (Nguoiduatin.vn)
