Theo Kyiv Post, trong một bài viết cho Hiệp hội Henry Jackson (Anh), chuyên gia David Kirichenko đã đề cập đến vai trò ngày càng quan trọng của trí tuệ nhân tạo (AI) trên chiến trường trong cuộc xung đột ở Ukraine, đặc biệt là trong việc tăng cường khả năng nhắm mục tiêu của máy bay không người lái (UAV).
Các bài viết trên tạp chí TIME và trang web về các vấn đề quân sự Forces News của Anh chỉ ra rằng, bước tiến vượt bậc mà AI mang lại cho UAV Ukraine là tăng tỷ lệ đánh trúng mục tiêu từ dưới 50% vào năm 2023 lên gần 80% trong năm nay. Phần mềm AI do công ty Palantir có trụ sở tại Mỹ cung cấp góp công lớn trong việc cải thiện tỷ lệ này.
Máy bay không người lái trinh sát SAKER được trang bị AI. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine/ Kyiv Post
Một ví dụ về thành công của công nghệ này là UAV SAKER mà được tích hợp phần mềm AI của Palantir. UAV trang bị AI của Palantir có thể tự động xác định binh sĩ, xe tăng, xe bọc thép trong số các mục tiêu khác và cung cấp thông tin đó cho sở chỉ huy nhằm lựa chọn thời điểm tấn công và vũ khí tấn công đối phương.
Tuy nhiên, lợi thế quan trọng đến từ khả năng “học” của AI và để những người vận hành “huấn luyện” phần mềm thêm. Hiện tại, UAV SAKER được cho là có thể phân biệt binh sĩ Nga chỉ bằng quân phục, vũ khí và thiết bị của họ, thậm chí chỉ bằng cách họ di chuyển sau khi được cung cấp vô số video về lực lượng tác chiến của Nga.
SAKER có tầm hoạt động 10km và hệ thống dẫn đường quán tính không dựa vào GPS để dẫn đường, khiến mẫu UAV này ít bị gây nhiễu hơn nhiều. Được biết trong 12 tháng qua, sự gia tăng các biện pháp đối phó với tác chiến điện tử (EW) trên chiến trường đã tác động mạnh tới tỷ lệ tấn công thành công của UAV.
Theo các báo cáo trên thực địa, đối với những binh sĩ mới vận hành UAV, tỷ lệ trúng đích đã giảm xuống mức thấp 10% trong khi ngay cả những người điều khiển giàu kinh nghiệm nhất cũng đang phải vật lộn để đạt được tỷ lệ thành công 50%.
Với sự xuất hiện của AI Palantir, tỷ lệ này có thể tăng lên đến gần 80%. Forces News cho biết, AI Palantir được sử dụng vào mục đích cung cấp sức mạnh cho hầu hết các UAV của Ukraine triển khai để nhắm mục tiêu pháo binh.
Phần mềm Palantir được thiết kế để đối chiếu dữ liệu thu thập được từ nhiều nguồn, bao gồm trí thông minh của con người, UAV, radar, hình ảnh nhiệt..., mà có thể phát hiện chuyển động trên chiến trường và nguồn hỏa lực pháo binh. Sau đó, mô hình AI của Palantir sẽ xử lý dữ liệu và cung cấp nhiều tùy chọn nhắm mục tiêu để chỉ huy khai thác.
Theo ông David Kirichenko, UAV trang bị AI đang “tận dụng công nghệ để chống lại cả quân số đông đảo của Nga và số lượng hệ thống và vũ khí lớn hơn”. Tuy nhiên, ông đề cập tới khía cạnh đạo đức liên quan đến sự bùng nổ của việc ứng dụng AI.
Cụ thể, ông David Kirichenko đặt ra câu hỏi liệu AI có thể nhận ra bnh sĩ Nga chỉ bằng chuyển động của họ, ngay cả khi họ không mặc quân phục hay không? Liệu AI có thể phân biệt được thường dân Nga hay không?
Vị chuyên gia lập luận thêm rằng, cũng có rủi ro khi trao cho UAV trang bị AI và các hệ thống khác quá nhiều quyền tự chủ bởi ông cảm thấy không phải lúc nào AI cũng có thể đánh giá được các tình hình trên chiến trường như người điều khiển.
Đây là một điểm mù nguy hiểm tiềm ẩn có thể dẫn đến sai sót trong phán đoán, đặc biệt là khi xem xét những điểm tương đồng giữa nhiều trang thiết bị và vũ khí được triển khai bởi cả hai bên.
Cũng theo ông David Kirichenko, cuộc cách mạng AI sẽ tiếp tục diễn ra và ngày càng tăng tốc, vì thế Ukraine cần đảm bảo rằng họ luôn đi đầu trong việc phát triển biên giới công nghệ mới này.
