Nga vừa "hồi sinh" 1 thứ?
Mới đây tạp chí Military Watch đã đăng tải một bài viết tập trung vào việc người Nga hiện đại hóa xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) T-80 lên chuẩn BVM.
Có vẻ như vào một ngày đẹp trời, các chuyên gia của ấn phẩm Mỹ này đã bất ngờ phát hiện nhà máy kỹ thuật Kaluzhsky Engine - thường được gọi là Kaluga - nối lại hoạt động sản xuất động cơ tua-bin khí đa nhiên liệu cho T-80.
Không những vậy, họ đã tạo ra một biến thể mới mạnh mẽ hơn, với công suất không phải là 1.000 (GTD-1000) mà là 1.200 mã lực (GTD-1250).
Hình minh họa.
Điều thú vị là tin tức tương ứng đã được công bố trên truyền thông Nga từ tháng 12/2023 - tức là hơn 4 tháng trước.
Có một sự thật là trong Chiến dịch quân sự đặc biệt (SMO) ở Ukraine, có thể nói các lực lượng vũ trang Nga đã một lần nữa đưa T-80 vào "thử lửa".
Trước SMO, số MBT loại này vẫn trong tình trạng hoạt động là rất ít và các lãnh đạo quân đội Nga phải dựa vào các xe tăng khác, những khí tài chạy bằng diesel thuộc họ T-72 và T-90.
Lý do chủ yếu là vì chi phí sản xuất và bảo trì của chúng rẻ hơn T-80, thứ được trang bị động cơ tua-bin khí tương tự như M1 Abrams của Mỹ.
Nhưng cùng với tiến trình vẫn đang tiếp diễn của SMO, quan điểm của họ với T-80 (chính xác hơn là biến thể hiện đại nhất T-80BVM) đã thay đổi đáng kể.
Rõ ràng là T-80 đắt tiền, nhưng tốc độ lùi cao (tương tự những chiếc Leopard và Abrams của NATO) vốn có của nó lại là "điểm sáng" với điều kiện chiến đấu cúa SMO.
Những chiếc xe tăng ở đó giờ chủ yếu hành tiến vào vị trí bắn, khai hỏa và nhanh chóng lùi đi - không lãng phí bất kỳ phút giây nào cho việc đánh lái cua góc và cũng không "quay lưng" lại tiền phương và để lộ phần được bảo vệ yếu ớt này trước hỏa lực của đối phương.
Ngoài ra T-80 BVM cũng phát ra lượng tiếng ồn thấp khi di chuyển. Có nghĩa là trong quá trình hành tiến nó không "đánh động" đối phương bằng tiếng gầm rú của động cơ hay tiếng bánh xích cót két.
Điều này đến từ bản chất của động cơ tua-bin khí và bánh xích được bổ sung cao su khiến âm thanh chủ yếu được hướng tới phía sau xe.
Video về hoạt động chiến đấu của chiếc T-80BVM với tổ hợp "Sania" trên lớp giáp mái được Bộ Quốc phòng Nga đăng tải lên Internet.
Nhanh hơn, mạnh tương đương T-72B3M, T-90M
Military Watch cho biết trong thời gian qua, Nga đã đưa hàng trăm chiếc T-80 ra khỏi kho niêm cất, sửa chữa và nâng cấp lên T-80BVM. Và cách đây vài tháng, việc sản xuất những chiếc T-80BVM mới hoàn toàn tại nhà máy Omsktransmash đã được tiếp tục.
Có thể nói đây là kết quả của các hoạt động thành công của T-80BVM trong SMO.
Cũng cần lưu ý thêm rằng dự án nâng cấp T-80 lên tiêu chuẩn mới từng được triển khai rầm rộ vào giai đoạn 2018 - 2019 nhưng chưa từng nhận được yêu cầu nhiều như hiện tại.
Công việc nâng cấp lên T-80BVM bao gồm việc thay thế động cơ GTD-1000 bằng GTD-1250 mạnh hơn, nâng cao khả năng bảo vệ và hiện đại hóa vũ khí, hệ thống giám sát và điều khiển hỏa lực lên mức tương đương khả năng của những chiếc T-72B3M (T-72B4) và T-90M.
Toàn bộ phần trước, gần như toàn bộ góc cạnh của thân xe cũng như tháp pháo T-80BVM đều được trang bị các module (mô-đun) ERA (giáp phản ứng nổ) Relikt.
Relikt là ERA thế hệ 4 được Nga thiết kế vào cuối những năm 2000 nhằm bù đắp các nhược điểm thế hệ ERA tiền nhiệm Kontakt-5 (tăng thiết giáp của phía Ukraine cũng trang bị loại ERA này).
Cụ thể ERA Relikt sử dụng chất nổ mới, hoạt động trước cả các đầu đạn chống tăng tốc độ thấp và cao, tăng gấp đôi khả năng bảo vệ trước đạn lõm và đạn tên lửa chống tăng có điều khiển (ATGM) lên 50%.
Nó cũng có thể chống đạn tandem (đầu đạn lõm song song) và giảm hơn 50% khả năng xuyên của APFSDS (đạn xuyên giáp thoát vỏ ổn định bằng cánh đuôi).
Được biết Relikt tạo ra lớp bảo vệ tương đương 850 mm chống APFSDS và 1.200 mm chống đạn lõm, tương đương 550 mm chống đạn lõm ở tháp pháo và hai bên sườn.
Một miêu tả các chi tiết đáng chú ý trên T-80BVM.
Vì những lý do khá rõ ràng, phần sau của T-80BVM không được trang bị ERA và được bổ sung một lưới chống Drone và RPG (tên lửa chống tăng vác vai) - điều khiến vẻ ngoài của T-80BVM có phần giống với các biến thể hiện đại của T-72.
MBT sử dụng động cơ tua-bin khí của Nga sử dụng hệ thống điều khiển hỏa lực Sosna-U. Nó bao gồm các kính ngắm cho chỉ huy và xạ thủ cùng máy đo khoảng cách bằng laser.
Ngoài ra, pháo chính 125 mm 2A46-5 được nâng cấp để kéo dài tuổi thọ (khai hỏa nhiều lần hơn trước khi phải thay thế) cũng như khả năng phóng ATGM của tổ hợp 9K119 Reflex.
Do tổ hợp ATGM này dẫn đường bằng chùm tia laser nên không có hệ thống tác chiến điện tử (EW) nào có thể tác động được đến tên lửa (để khắc chế ATGM loại này là bằng màn khói ngụy trang hoặc các hệ thống phòng vệ chủ động).
Có thể nói rằng đang diễn ra một "Thời kỳ phục hưng" thật sự của loại xe tăng được chế tạo cách nay khoảng 30 năm trong các lực lượng Nga. Và cho tới gần đây các chuyên gia Phương Tây mới phát hiện ra sự thật này.
Được phát triển từ T-64, ước tính hơn 3.400 chiếc T-80 đã được Liên Xô và Nga chế tạo cho tới năm 2005.
Vào năm 2021, Nga có 310 chiếc T-80BV/T-80U và 170 T-80BVM đang hoạt động. Tính đến năm 2023, họ có 3.000 T-80B/T-80BV/T-80U được niêm cất (chưa rõ bao nhiêu được phá niêm và nâng cấp lên T-80BVM).
Mặc dù từng là nhà sản xuất chính của T-80 nhưng Ukraine chỉ sở hữu vài chục chiếc T-80 trong đó có một số lượng chưa xác định là T-80BVM chiến lợi phẩm.
Clip Sputnik/Bộ Quốc phòng Nga về cảnh đưa đạn pháo vào xe tăng T-80 và xe khai hỏa sau đó trên hướng Krasny Liman, Kharkov.
