Theo Firstpost, cuộc tấn công của Iran diễn ra sau khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu mở rộng xung đột trong khu vực bằng cách hạ sát một loạt thủ lĩnh của Hezbollah, tiến hành các cuộc không kích và tấn công trên bộ ở Lebanon, đồng thời đáp trả lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn ở Yemen.
Israel cho biết, hệ thống phòng không của họ đã đánh chặn hầu hết các tên lửa của Iran, mặc dù một số đã rơi xuống miền trung và miền nam nước này. Theo cơ quan cứu hộ quốc gia của Israel, hai người bị thương nhẹ do mảnh đạn; và ở Bờ Tây, các quan chức Palestine cho biết một người đàn ông Palestine đã thiệt mạng do một tên lửa rơi gần thị trấn Jericho, mặc dù không rõ cuộc tấn công bắt nguồn từ đâu.
Đáp lại các cuộc tấn công, Thủ tướng Israel Netanyahu cho biết nước này sẽ trả đũa Iran, nói rằng họ đã "phạm một sai lầm lớn vào đêm nay và họ sẽ phải trả giá".
Động thái này một lần nữa thu hút sự chú ý đối với lực lượng vũ trang của Iran và Israel.
Chúng ta hãy xem xét kỹ hơn về cả hai lực lượng quân sự và cách họ đối đầu với nhau.
Sức mạnh của Iran so với Israel
So sánh quân đội Iran và Israel cho thấy Tehran vượt trội hơn quốc gia Do Thái về mặt quân số.
Iran có dân số gấp 10 lần Israel, là đối tượng để tuyển quân. Theo chỉ số năm 2024 của Global Firepower, dân số Iran là 87.590.873 người, còn Israel là 9.043.387 người. Điều này có nghĩa là Iran có nhiều người để lựa chọn hơn.
Trên thực tế, một bài báo của tờ New York Times từng đưa tin rằng, lực lượng vũ trang Iran là một trong những lực lượng lớn nhất ở khu vực Tây Á, với ít nhất 580.000 quân nhân tại ngũ và khoảng 200.000 quân nhân dự bị được đào tạo chia thành quân đội truyền thống và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC).
Trong khi đó, Israel có 169.500 quân nhân tại ngũ trong lục quân, hải quân và lực lượng bán quân sự; thêm 4.65.000 quân nhân dự bị, với 8.000 người là một phần của lực lượng bán quân sự.
Khi nói đến chi tiêu quốc phòng, Israel vượt trội hơn Iran. Dữ liệu của Global Firepower cho thấy ngân sách quốc phòng của Israel là 24 tỷ USD trong khi Iran là 9,95 tỷ USD.
Tuy nhiên, theo Quỹ Bảo vệ Dân chủ (FDD) có trụ sở tại Washington, lực lượng quân sự của Iran, đặc biệt là IRGC, không chỉ phụ thuộc vào ngân sách nhà nước Iran.
"Lực lượng quân sự kiểm soát 1/5 giá trị thị trường của các công ty được niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán Tehran và sở hữu hàng nghìn công ty khác, tất cả đều tạo ra doanh thu cho lực lượng vũ trang", FDD cho hay. "Ngoài ra, IRGC kiểm soát một phần đáng kể nền kinh tế ngầm của Iran".
Vũ khí của Iran đối đầu Israel
Mặc dù Iran có thể vượt trội hơn Israel về quân số, nhưng Tel Aviv lại nắm giữ lợi thế về vũ khí. Ví dụ, Israel sở hữu sức mạnh không quân lớn hơn Tehran. Chỉ số Global Firepower cho thấy Israel có tổng cộng 612 máy bay chiến đấu, trong khi Iran có 551 chiếc. Một khía cạnh quan trọng cần nhấn mạnh là lực lượng không quân của Israel bao gồm các máy bay chiến đấu hiện đại nhất như F-15, F-16 và F-35. Nhưng Iran thì không được như vậy.
Israel cũng sở hữu hệ thống phòng không nhiều tầng nổi tiếng của mình, bao gồm Iron Dome, David's Sling, Arrow cũng như The Patriot.
Tuy nhiên, kho vũ khí tên lửa của Iran là vô cùng đáng gờm. Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở tại London nhận định rằng Iran có một trong những kho vũ khí tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái lớn nhất ở Tây Á, bao gồm tên lửa hành trình và tên lửa chống hạm, cũng như tên lửa đạn đạo có tầm bắn lên tới 2.000 km. Chúng sở hữu sức mạnh và tầm bắn có thể tấn công bất kỳ mục tiêu nào, bao gồm cả Israel.
Trên thực tế, Iran không hề che giấu việc phát triển những loại vũ khí này, mà còn phô diễn kho máy bay không người lái và tên lửa của mình trong các cuộc diễu binh, và có tham vọng xây dựng một ngành kinh doanh xuất khẩu lớn về máy bay không người lái. Theo Firstpost, máy bay không người lái của Iran đã xuất hiện trong cuộc xung đột ở Nga và Sudan.
Khi nói đến sức mạnh trên bộ, Israel sở hữu 1.370 xe tăng trong khi Iran có 1.996 xe. Tuy nhiên, việc có nhiều xe tăng hơn Israel không có nghĩa là sức mạnh của Iran sẽ vượt trội. Hơn nữa, quốc gia Do Thái có trong kho vũ khí của mình những xe tăng tiên tiến hơn như xe tăng Merkava, được coi là một trong những loại xe tăng được thiết kế tốt nhất và bọc thép hạng nặng nhất thế giới.
Cả Iran và Israel đều không có nhiều hiện diện trên biển, tuy nhiên Iran được biết đến với khả năng tấn công bằng tàu nhỏ. Global Firepower đánh giá chỉ số về sức mạnh hạm đội của Tehran là 101 so với 67 của Tel Aviv. Ngoài ra, Iran vận hành tới 19 tàu ngầm, so với 5 tàu ngầm của Israel.
Về mặt sức mạnh hạt nhân, Israel được cho là chiếm ưu thế. Theo báo cáo trước đây của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), Israel có khoảng 80 vũ khí hạt nhân. Trong số đó, có khoảng 30 quả bom trọng lực được phóng bằng máy bay. 50 vũ khí còn lại được phóng bằng tên lửa đạn đạo tầm trung Jericho II, được cho là đặt bệ phóng di động trong các hang động tại một căn cứ quân sự phía đông Jerusalem.
Sức mạnh ủy nhiệm của Iran
Một trong những thế mạnh lớn nhất của Iran về mặt quân sự là bộ máy quân sự phức tạp. Trên thực tế, một bài báo của tờ New York Times từng đưa tin rằng, các đối thủ của Iran, chủ yếu là Mỹ và Israel, đã tránh các cuộc tấn công quân sự trực tiếp vào Iran trong nhiều thập kỷ, vì không muốn gây hấn với nước này.
Afshon Ostovar - phó giáo sư về các vấn đề an ninh quốc gia tại trường Naval Postgraduate School (Mỹ) và là chuyên gia về quân đội Iran - nói với New York Times rằng: "Có lý do khiến Iran không bị tấn công. Không phải vì các đối thủ của Iran sợ Iran. Mà là vì họ nhận ra rằng bất kỳ cuộc chiến nào chống lại Iran đều là một cuộc chiến rất nghiêm trọng".
Theo các chuyên gia, Iran trang bị vũ khí, huấn luyện và hỗ trợ một mạng lưới phiến quân ủy nhiệm trên khắp Tây Á được gọi là "Trục kháng chiến". Các lực lượng này bao gồm Hezbollah ở Lebanon, Houthis ở Yemen, các nhóm phiến quân ở Syria và Iraq, Hamas và Phong trào Thánh chiến Hồi giáo Palestine (PIJ) ở Gaza. Mặc dù họ không được tính là một phần của lực lượng vũ trang Iran, nhưng họ luôn sẵn sàng chiến đấu, được trang bị vũ khí hạng nặng và trung thành tuyệt đối với Iran, thậm chí sẽ hỗ trợ Tehran nếu bị tấn công.
Suzanne Maloney - phó chủ tịch kiêm giám đốc Viện Chính sách đối ngoại Brookings có trụ sở tại Washington - cho biết: "Một trong những công cụ có giá trị nhất trong kho vũ khí của Iran là mạng lưới dân quân mà giới lãnh đạo của họ đã vun đắp, phối hợp, huấn luyện và cung cấp vũ khí tiên tiến".
“Mạng lưới này trải dài khắp Trung Đông rộng lớn từ Lebanon đến Pakistan, và những lực lượng ủy nhiệm này đã chứng minh được vai trò không thể thiếu đối với an ninh, sự trường tồn và ảnh hưởng của Tehran. Họ cung cấp cho Cộng hòa Hồi giáo chiều sâu chiến lược và ảnh hưởng, và khả năng tiếp cận khu vực rộng lớn trong khi bảo vệ giới lãnh đạo Iran khỏi toàn bộ rủi ro từ các hành động của họ”, Maloney nói.
Hữu Hiển
