Mới đây, giới khoa học đưa ra một phương pháp nhẹ nhàng hơn nhiều, đồng thời chi phí không cao: đó là một viên nang có thể rung nhẹ, kích thích các đầu dây thần kinh trong dạ dày nhằm đánh lừa não bộ rằng bụng đã no.
Trong báo cáo khoa học đăng tải trên Science Advances, các nhà nghiên cứu khẳng định viên nang rung đã khiến lợn tham gia thí nghiệm ăn ít đi mà không sinh ra phản ứng phụ đáng chú ý. Từ thành công này, nhóm nghiên cứu đang tìm cách phát triển một phương pháp giảm cân tương tự trên người.
Viên nang rung nằm trong dạ dày có thể tạo cảm giác no.
"Đây là một phương pháp đáng tin cậy và tài tình", nhà nghiên cứu thần kinh học Guillaume de Lartigue của Trung tâm Hóa giác Monell, một người không tham gia nghiên cứu, nhận định. Với kiến thức chuyên môn, ông khẳng định dữ liệu trông rất thuyết phục.
Tuy nhiên, một số chuyên gia khác đặt câu hỏi về việc liệu viên nang có thể được chuyển thể thành một phương pháp điều trị giảm cân thực tế không.
Dạ dày căng ra khi chúng ta ăn một bữa ăn, kích thích các dây thần kinh trong thành dạ dày gửi thông tin đến não. Những tín hiệu này khiến chúng ta cảm thấy no, kết hợp với khả năng kiềm chế cá nhân cũng như nhận thức rằng mình đã đang thừa cân, một người sẽ rời khỏi bàn ăn.
Các nhà nghiên cứu đang cố gắng tạo ra các liệu pháp điều trị béo phì dựa trên hiệu ứng kích thích dạ dày này, và đã từng thử nghiệm đặt bóng nước vào bụng nhằm tạo cảm giác no. Một thiết bị được cấy vào kích thích dây thần kinh lang thang (hay còn được gọi là thần kinh phế vị), đảm nhiệm trọng trách truyền tín hiệu từ dạ dày đến não.
Tuy nhiên, những quả bóng này có thể trở nên ít hiệu quả theo thời gian khi dạ dày trở nên quen với việc căng ra liên tục, thậm chí một số bệnh nhân đã tử vong. Cách thức kích thích dây thần kinh cũng yêu cầu người bệnh phải làm phẫu thuật, vậy mà hiệu quả giảm cân không được cao.
Siêu sao bóng đá Diego Maradona, cố tuyển thủ của đội tuyển Argentina, từng phẫu thuật dạ dày nhằm giảm cân.
Trong nghiên cứu mới, một nhóm do kỹ sư sinh học Shriya Srinivasan của Đại học Harvard và bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa kiêm kỹ sư sinh học Giovanni Traverso của Viện Công nghệ Massachusetts dẫn đầu, đã phát triển một giải pháp thay thế: một viên nang kích thước 31×10 milimet chứa một động cơ nhỏ và pin.
Trong viên nang còn có một công tắc gel ngăn động cơ vận hành, nhưng gel tan ra nhanh chóng khi tiếp xúc với dịch dạ dày, cho phép động cơ bắt đầu chạy. Viên nang rung động trong khoảng 38 phút, tương đương với thời gian nó sẽ ở lại trong dạ dày. Các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết, rằng những rung động này sẽ kích thích các dây thần kinh và gửi tín hiệu no về não bộ.
Để kiểm chứng, nhóm nghiên cứu đưa viên nang vào dạ dày của những con lợn con có kích thước và trọng lượng tương đương một người trưởng thành.
Khi các nhà khoa học đo hoạt động điện của một phần dây thần kinh lang thang, họ phát hiện ra rằng những rung động của viên nang tạo ra những tín hiệu tương tự như khi làm giãn dạ dày của con vật bằng không khí, cho thấy viên nang có kích thích các đầu cuối thần kinh của cơ quan này.
Srinivasan, Traverso và các đồng nghiệp xác định rằng viên nang đã gây ra sự thay đổi về hormone trong lợn, tương tự với khi con lợn ăn xong một bữa ăn. Những phản ứng này gồm tăng insulin và giảm hormone ghrelin kích thích cảm giác đói. Tiếp tục theo dõi, họ nhận thấy rằng lợn ăn ít hơn khoảng 40% so với nhóm đối chứng không nhận viên nang.
So với nhóm đối chứng, lợn có viên nang ít vận động sau khi ăn. “Giống như trạng thái trì trệ sau ăn vậy”, Srinivasan nói. Ngoài ra, bà nhận định các con vật có biểu hiện bình thường, cho thấy chúng không cảm thấy khó chịu với viên nang. Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra các tác dụng phụ khác có thể xảy ra, như viêm niêm mạc dạ dày, tiêu chảy và nôn mửa, nhưng không phát hiện ra bất kỳ điều gì.
Cận cảnh viên nang rung có thể giúp giảm cân.
Trong hầu hết các thí nghiệm, các nhà khoa học đã thả dây chứa viên nang vào trong dạ dày của động vật. Tuy nhiên, trong một số thử nghiệm họ đo tốc độ của viên nang di chuyển dọc theo hệ tiêu hóa của con lợn, và phát hiện ra rằng chúng được bài tiết sau khoảng 4 ngày.
Tom Hildebrandt, một nhà tâm lý học lâm sàng công tác Trường Dược Icahn thuộc Mount Sinai, người nghiên cứu về các phương pháp điều trị giảm cân, nói rằng anh "hy vọng nhưng cũng đầy hoài nghi" về phương pháp này.
Những viên nang tương tự đã được sử dụng cho việc chẩn đoán bệnh, viên nang có khả năng sẽ "ít rủi ro", ông nói. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cần phải giải quyết một số vấn đề trước khi có thể sử dụng viên nang như một phương pháp giảm cân hữu ích.
Ví dụ, không ai biết một viên nang rung sẽ cảm thấy như thế nào trong dạ dày của một người, khi mà "một con lợn không thể nói cho bạn biết nó khó chịu thế nào". Thêm vào đó, các đầu thần kinh dạ dày ở bệnh nhân béo phì có thể trở nên kém nhạy cảm với việc giãn ra, khiến phương pháp sử dụng viên nang rung giảm cân trở nên kém hiệu quả.
Theo Allan Geliebter, một nhà tâm lý học cũng làm việc tại Mount Sinai và nghiên cứu về béo phì, kích thước của các viên nang là rào cản lớn nhất. Ông cho rằng những viên nang này to bằng những viên thuốc viên dạng nén kích cỡ lớn. Để kiểm soát cơn đói, mỗi ngày các bệnh nhân có thể phải nuốt tới hai viên thuốc dạng này.
Geliebter cho rằng sẽ chưa ai muốn dùng cách cách giảm béo lạ kỳ này. Phương pháp này "có thể được đẩy mạnh và phát triển đến mức có thể trở thành một liệu pháp khả thi. Nhưng giờ chưa phải lúc", ông nói.
Lại có những người lạc quan hơn khi cho rằng liệu pháp này có thể được triển khai với giá rẻ, khi thuốc giảm cân vừa đắt đỏ lại dễ gây ra tác dụng phụ. Nhà nghiên cứu Guillaume de Lartigue cho rằng nó sẽ hấp dẫn không ít người mắc chứng béo phì.
Traverso và Srinivasan nói rằng họ sẽ tinh chỉnh viên nang và nghiên cứu sâu hơn về tác động của nó đối với cơ thể. Hiện nhóm không thể chứng minh rằng viêng nang rung giúp lợn giảm cân, bởi lẽ đối tượng nghiên cứu vẫn đang trong tuổi ăn tuổi lớn.
Để giải quyết vấn đề này, các nhà nghiên cứu muốn nghiên cứu viên nang trên chó, loài vật có cấu trúc dạ dày giống với con người hơn. Nếu họ tìm được nguồn tài trợ cho nghiên cứu này, Traverso nói, "chúng tôi có thể thử nghiệm trên người trong 2 đến 3 năm nữa."
