Trường hợp bệnh nhân cao tuổi điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương mới đây là lời nhắc nhở rõ ràng về việc không nên chủ quan với các triệu chứng rối loạn tiêu hóa kéo dài.
Bệnh nhân T.T.X, 65 tuổi, trú tại Đông Anh, Hà Nội, được người nhà đưa đến khám tại Trung tâm Nội soi Tiêu hóa và Thăm dò chức năng – Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương với biểu hiện đau bụng, đầy bụng, khó chịu, chán ăn kéo dài nhiều ngày.
Theo khai thác từ bệnh sử, bệnh nhân răng yếu, có thói quen ăn những đồ ăn khó tiêu như các loại trái cây có nhựa là những hợp chất mà dạ dày khó tiêu hóa được – những yếu tố có thể góp phần hình thành khối bã.
Ê-kíp bác sĩ và kỹ thuật viên của Trung tâm đã tiến hành can thiệp nội soi, loại bỏ toàn bộ khối bã ra khỏi dạ dày, giúp bệnh nhân tránh được nguy cơ tắc nghẽn, loét hoặc thậm chí là thủng dạ dày – những biến chứng có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Thủ thuật diễn ra thuận lợi, an toàn, bệnh nhân hồi phục tốt sau can thiệp.
Theo Tiến sĩ, bác sĩ Trần Thanh Hà, Quyền Giám đốc Trung tâm Nội soi Tiêu hóa và Thăm dò chức năng, bã thức ăn dạ dày là khối chất rắn hoặc bán rắn được hình thành từ các loại thực phẩm khó tiêu hoặc dị vật bị ứ đọng lâu ngày trong dạ dày.
Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm việc ăn nhiều thực phẩm xơ cứng, trái cây chứa nhựa có hợp chất khó tiêu như măng, rau sống, gân bò, các loại trái cây xanh như hồng, hoặc do nuốt phải tóc, thuốc, sữa đông… Đây là tình trạng diễn tiến âm thầm, dễ bị bỏ qua vì các triệu chứng thường mơ hồ. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện sớm, khối bã có thể gây tổn thương niêm mạc, dẫn đến viêm loét, xuất huyết tiêu hóa, thậm chí gây thủng dạ dày.
Chuyên gia cho biết thêm, những người có nguy cơ cao dễ hình thành bã thức ăn dạ dày là những người phụ nữ, người cao tuổi có chức năng nhai kém do răng yếu, bệnh nhân đái tháo đường bị rối loạn vận động dạ dày, người từng phẫu thuật can thiệp vào dạ dày hoặc những người có thói quen ăn nhiều thực phẩm khó tiêu, trái cây xanh.
Đáng chú ý, trẻ nhỏ hoặc người có rối loạn hành vi như ăn tóc, ăn đất cũng có thể gặp phải tình trạng này. Các triệu chứng cảnh báo thường khá mờ nhạt, gồm đầy bụng, buồn nôn sau ăn, cảm giác khó tiêu, đau âm ỉ vùng thượng vị, ăn uống kém và sút cân.
Nếu khối bã lớn dần mà không được xử lý, người bệnh có thể xuất hiện triệu chứng nôn nhiều, tắc nghẽn tiêu hóa hoặc xuất huyết tiêu hóa cấp tính – khi đó cần can thiệp y tế khẩn cấp.
Để phòng ngừa hình thành bã thức ăn trong dạ dày, TS.BS Trần Thanh Hà khuyến cáo nên duy trì thói quen ăn uống hợp lý: ăn chín, nhai kỹ, uống đủ nước và vận động nhẹ nhàng sau bữa ăn.
Cần hạn chế sử dụng các loại thực phẩm nhiều xơ cứng hoặc trái cây xanh, đặc biệt với người lớn tuổi hoặc người có bệnh lý nền về tiêu hóa. Những người mắc bệnh tiêu hóa mạn tính cần được theo dõi định kỳ và điều trị ổn định.
Với trẻ nhỏ, phụ huynh cần chú ý phát hiện và ngăn ngừa các hành vi ăn uống bất thường như ăn tóc, ăn giấy, ăn đất… vì đây có thể là nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến các khối bã thức ăn nguy hiểm trong dạ dày.
“Quan trọng nhất, người dân không nên xem nhẹ những triệu chứng rối loạn tiêu hóa kéo dài. Khi có biểu hiện đầy bụng, ăn uống kém, buồn nôn sau ăn nhiều ngày không rõ nguyên nhân, cần đến các cơ sở y tế có chuyên khoa tiêu hóa để được nội soi, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Sự can thiệp đúng lúc có thể giúp người bệnh tránh được những biến chứng nặng nề, bảo vệ sức khỏe lâu dài.” TS.BS Hà nhấn mạnh.
Minh Ngọc
