Loài gặm nhấm kỳ lạ ở Amazon: Động vật khác xếp hàng chờ ăn phân chúng, cá sấu làm "vệ sĩ" để hưởng ké

Loài gặm nhấm cỡ lớn nhất hành tinh

Chuột lang nước, hay còn gọi là capybara, không chỉ thu hút bởi ngoại hình đáng yêu mà còn nổi tiếng là "nữ hoàng của lòng hiếu khách" trong thế giới động vật. Loài gặm nhấm rất thoải mái và thường xuyên kết bạn với nhiều loài khác nhau, từ chim và mèo đến khỉ, thậm chí là cả những loài săn mồi như cá sấu.

Thỉnh thoảng, cá sấu cũng chung chỗ nằm với capybara. Trên thực tế, cá sấu là đối thủ tự nhiên của capybara, thường săn chúng khi đói. Mối quan hệ tương đối hòa bình giữa chúng phần lớn không chỉ do tính cách thân thiện của capybara, mà còn vì giá trị dinh dưỡng cao từ phân của capybara.

Trong khu rừng nhiệt đới Amazon, có một điều kỳ lạ ít được biết đến, đó là capybara chính là loài vật cung cấp "bữa tiệc" cho động vật ở nơi này. Cụ thể, capybara – loài động vật gặm nhấm cỡ lớn nhất hành tinh, lại có bãi phân được nhiều loài khác săn đón như một món ăn hấp dẫn. Thậm chí thú vị hơn, cá sấu – loài thường được biết đến với sự hung tợn, cũng không ngần ngại trở thành "bảo vệ" của chúng chỉ để có cơ hội thưởng thức thứ này.

Chuột lang nước (tên khoa học Hydrochoerus hydrochaeris) là một loài gặm nhấm có khả năng sống cả trên cạn lẫn dưới nước, sinh sống chủ yếu ở vùng lưu vực sông Amazon thuộc Nam Mỹ. Một cá thể capybara khi trưởng thành thường có chiều dài cơ thể lên tới 150cm, độ cao đến vai khoảng 64cm và cân nặng có thể nặng hơn 60kg, làm cho chúng trở thành loài gặm nhấm cỡ lớn nhất trên thế giới.

Các chi của chúng có màng bơi. Chúng vẫn còn dấu tích của chiếc đuôi nguyên thủy. Chân sau của chúng hơi dài hơn chân trước, với chân sau chỉ có ba ngón trong khi chân trước có tới bốn ngón. Đầu của chúng hình chữ nhật với lỗ mũi, mắt và tai nằm gần phía trên đỉnh đầu. Con cái thường nặng hơn con đực một chút.

Tuổi thọ của chuột lang nước có thể lên đến 8-10 năm, tuy nhiên trong tự nhiên thường sống trung bình không quá bốn năm vì chúng luôn là "con mồi ưa thích của báo đốm, báo sư tử, mèo gấm Ocelot, đại bàng và cá sấu Caiman". Chuột lang nước cũng là con mồi ưa thích của trăn anaconda.

Chuột lang nước cái có thời gian mang thai kéo dài từ 130 đến 150 ngày và thường sinh từ 4 con trong một lứa, dù số con có thể rơi vào khoảng từ 1 đến 8. Những con non ra đời trên cạn và chỉ sau vài giờ chăm sóc chúng, mẹ chuột lang nước sẽ trở lại với đàn khi nghe thấy tiếng gọi của chuột đực. Trong vòng một tuần, các con non đã có thể ăn cỏ, tuy nhiên chúng vẫn bú sữa - có thể từ bất kỳ con cái nào trong đàn - cho tới khi cai sữa ở tuần thứ 16. Sau đó, chúng sẽ trở thành một phần của nhóm chính. Sự sinh sản của loài này thường được ghi nhận vào khoảng giữa tháng 4 và tháng 5 ở Venezuela và giữa tháng 10 và tháng 11 ở Mato Grosso, Brazil.

Chuột lang nước không phải một loài bị đe dọa và được phép săn để lấy thịt và lông, và còn để lấy dầu từ lớp mỡ.

Capybara thường sinh sống theo đàn gia đình, chúng hiền lành và ngoan ngoãn. Với đôi mắt, mũi và tai đều nằm ở vị trí cao trên đầu, chúng có vẻ ngoài giống như phiên bản lùn của hà mã. Thường thì capybara sẽ giấu phần lớn thân thể dưới mặt nước và sẽ nhanh chóng tẩu thoát khi cảm thấy nguy hiểm. Chúng rất thành thạo trong việc bơi lội và lặn, có khả năng ẩn mình dưới các loại thực vật dưới nước trong thời gian dài mà không cần phải di chuyển.

Loài gặm nhấm này ăn cỏ, chủ yếu lấy cỏ, thực vật thủy sinh, vỏ cây và trái cây làm thức ăn. Do cấu trúc hàm không cho phép chuyển động lên xuống, chúng chỉ nhai theo hướng tiến và lùi. Capybaras thường rất kén ăn, chủ yếu ăn chồi non của cây và chỉ đa dạng hóa chế độ ăn của mình khi đến mùa khô.

Không chỉ thích thú với chồi cây non, capybara còn có thói quen ăn phân của chính mình, coi đó như một nguồn dưỡng chất quý giá. Chúng thường tiêu thụ lại phân vừa thải ra trước cả việc tìm kiếm cây tươi để ăn. Sau khi thực hiện việc này khoảng ba lần, capybaras sẽ ngừng lại.

Chúng sở hữu hệ tiêu hóa mạnh mẽ, có khả năng chuyển hóa xơ thực vật thành phân giàu dưỡng chất. Phân này đảm nhận vai trò không thể thiếu trong chuỗi sinh thái của rừng nhiệt đới.

Nguyên nhân khiến phân của loài gặm nhấm này được yêu thích

Nguyên nhân khiến phân của chuột lang nước được các loài vật yêu thích là do cấu tạo của chúng. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng, phân loài gặm nhấm này chứa hàm lượng cao xơ thực vật khó phân giải, cùng với vitamin và khoáng chất. Những yếu tố này cung cấp nguồn dinh dưỡng quan trọng cho nhiều loài động vật khác. Đặc biệt, trong những mùa thức ăn ít ỏi, phân của chuột lang nước càng được coi như một "kho báu" giữa lòng rừng nhiệt đới.

Đối với cá sấu, bãi phân giàu protein của chuột lang nước là nguồn protein quý giá trong tự nhiên. Thay vì săn mồi khó khăn, việc tiếp cận phân capybara lại đơn giản hơn nhiều. Do đó, cá sấu đã nhận ra và chọn cách sống hòa thuận với capybara để tận dụng nguồn cung cấp protein này từ phân của chúng.

Ở Amazon, cứ mỗi lần chuột lang nước thải chất thải bên dòng sông, các loài động vật xung quanh liền đổ xô đến. Khỉ, chim, côn trùng và nhiều sinh vật khác thường xếp hàng để thưởng thức hương vị độc đáo này. Khung cảnh chúng chen lấn hoặc chờ đợi nhẫn nại đã vẽ nên bức tranh sinh động của khu rừng.

Nguyệt Phạm (Tổng hợp)