Đại học Harvard và Đại học Stanford từng cùng nhau thực hiện một nghiên cứu với sự tham gia của hai nghìn học sinh, trong đó một nửa là sinh viên tốt nghiệp của Harvard và Stanford, nửa còn lại là trẻ em đến từ các gia đình nghèo khó. Mục đích của họ là để xác định những điểm chung giữa những người đạt được thành công phi thường trong cuộc sống từ thời thơ ấu.
Mỗi bậc cha mẹ đều mong muốn con mình sẽ đạt được thành công xuất sắc trong tương lai, hoặc ít nhất là vượt trội hơn họ. Điều này đặc biệt đúng ở Trung Quốc nói riêng và các nước châu Á nói chung, nơi các bậc cha mẹ tin tưởng vào tầm quan trọng của việc chuẩn bị sớm. Để đạt được kết quả tốt trong học tập hoặc công việc, họ cho rằng sự chuẩn bị sớm là rất quan trọng. Do đó, ngay cả trước khi con cái bắt đầu học mẫu giáo, cha mẹ đã cho chúng tham gia nhiều lớp học ngoại khóa, với hy vọng có được lợi thế sớm và chuẩn bị cho chúng từ trước.
Nghiên cứu của nhà giáo dục Grant cho thấy lý do những đứa trẻ này đạt được thành công lớn sau này không phải vì trẻ giải nhiều bài toán, thuộc lòng nhiều bài thơ cổ, hay trải qua các khóa huấn luyện được gọi là "tăng cường trí não" từ nhỏ mà là vì trẻ tham gia nhiều hoạt động thường nhật hơn, đặc biệt là những công việc thường nhật như việc nhà, mua sắm và nấu nướng.
Dù trong sự nghiệp hay học tập, những người thành công dường như đều có chung một phong cách làm việc quyết đoán và hiệu quả. Đối với họ, không có sự chờ đợi hay trì hoãn, họ hành động nhanh chóng và quyết đoán. Hơn nữa, khi làm việc, họ rất tận tâm và chăm chỉ. Khi gặp khó khăn, điều đầu tiên họ nghĩ đến là chủ động nhận trách nhiệm và giải quyết vấn đề, chứ không phải trốn tránh trách nhiệm.
Những người này tạo nên hình ảnh tích cực, lạc quan và tràn đầy năng lượng đối với cả đồng nghiệp và cấp trê . Bất kể nhiệm vụ nào được giao, họ đều được đảm bảo hoàn thành tốt. Sự hiện diện của họ trong tổ chức đảm bảo tiến độ suôn sẻ trong mọi công việc và tạo ra giá trị vô cùng to lớn cho tổ chức. Do đó, họ có nhiều khả năng nhận được sự chấp thuận của cấp trên và đạt được thành công.
Vậy thì, sau tất cả, làm thế nào để chúng ta bồi dưỡng kiểu làm việc này cho trẻ em từ nhỏ? Chúng ta có thể cho trẻ tham gia những hoạt động nào ở các độ tuổi khác nhau để phát triển khả năng của trẻ? Về vấn đề này, chúng ta có thể học hỏi từ những triết lý nuôi dạy con cái tiên tiến ở các nước phương Tây.
Cách hướng dẫn trẻ tham gia các công việc thường nhật
- Trẻ em từ 1-2 tuổi đã phát triển các kỹ năng tư duy cơ bản. Mặc dù chưa thể diễn đạt đầy đủ, nhưng trẻ hoàn toàn có thể hiểu những gì người lớn nói và có thể làm theo hướng dẫn để thực hiện các công việc đơn giản. Đối với trẻ em ở độ tuổi này, chúng ta có thể tăng cường khả năng tư duy bằng cách cho trẻ vứt rác hoặc giúp bố mẹ mang vác đồ đạc.
- Trẻ em từ 2-3 tuổi thường có một mức độ thể lực nhất định, đặc biệt là ở các nhóm cơ nhỏ, đang dần phát triển. Trẻ có thể cầm nắm chính xác các vật nhỏ và nâng đặt các vật nặng khoảng 2,3 kg. Đối với trẻ em ở độ tuổi này, cha mẹ có thể tăng cường khả năng thể chất của chúng bằng cách cho chúng dọn dẹp đồ chơi sau khi chơi và tự mang ba lô nhỏ khi ra ngoài.
- Trẻ em từ 3-4 tuổi thường sở hữu những kỹ năng cơ bản hàng ngày như tắm rửa, thay quần áo, thậm chí tự đi vệ sinh và làm sạch cơ thể. Trẻ không chỉ nắm vững trình tự các hành động mà còn tự giác hoàn thành chúng một cách độc lập mà không cần trợ giúp. Trong giai đoạn này, chúng ta nên nỗ lực để đảm bảo trẻ có thể "tự làm mọi việc" trong mọi khía cạnh của cuộc sống.
- Trẻ mẫu giáo phần lớn đã đạt đến giai đoạn bán tự lập, có khả năng tự xử lý hầu hết mọi việc xảy ra với mình. Trẻ thậm chí có thể giúp người lớn làm những việc vặt đơn giản, chẳng hạn như rửa bát, dọn dẹp chăn ga gối đệm hoặc mang đồ về nhà. Trong giai đoạn này, chúng ta nên bồi dưỡng ở trẻ khả năng hoàn thành những việc trẻ bắt đầu. Trẻ có thể tự chuẩn bị những vật dụng cần thiết trước khi làm bất cứ việc gì, quen thuộc với các quy trình và biết cách dọn dẹp và cất giữ đúng cách tất cả các dụng cụ sau khi hoàn thành một công việc.
- Trẻ em ở độ tuổi vị thành niên đang dần chuyển mình thành người lớn, phát triển sự hiểu biết và nhận thức riêng về mọi thứ, đồng thời có khả năng đánh giá tốt hơn độ khó của từng nhiệm vụ và khả năng của bản thân. Bên cạnh việc có thể làm tốt một số việc nhà, trẻ thậm chí còn có thể giải quyết một số vấn đề đơn giản trong xã hội, chẳng hạn như bắt xe buýt đến công viên hoặc đi đến trung tâm mua sắm để mua những món đồ cụ thể. Trẻ em ở độ tuổi này thường có thể hoàn thành nhiệm vụ một cách chính xác. Tuy nhiên, vì thanh thiếu niên thường bốc đồng và không ưu tiên các nhiệm vụ, nên đôi khi có thể mắc lỗi. Trước khi cho phép con cái làm bất cứ điều gì, cha mẹ nên giải thích cho chúng những khía cạnh dễ mắc lỗi.
Có một kiểu trưởng thành gọi là buông bỏ. Khi trẻ em có thể tự lập trong xã hội mà không cần sự hỗ trợ và bảo vệ của cha mẹ, điều đó có nghĩa là trẻ đã trưởng thành hoàn toàn. Khả năng tự lập của trẻ trong thời thơ ấu phần lớn quyết định khả năng làm việc trong tương lai. Cha mẹ nào rèn luyện tính tự lập và độc lập cho con cái từ nhỏ thì vô tình đang tích lũy một lượng kiến thức quý giá sẽ có lợi cho trẻ suốt cuộc đời.
Ứng Hà Chi
