Năm 2022, anh Lưu Phong chi 900.000 NDT (hơn 3,2 tỷ đồng) để mua 1 chiếc xe ô tô địa hình thông qua hình thức đổi xe, bù tiền và mua bảo hiểm cho nó. Tuy nhiên, chiếc xe được đăng ký dưới tên dì của anh là bà Lưu Liên, trong khi người sử dụng thực tế vẫn là Lưu Phong. Giấy đăng ký ghi rõ xe được sử dụng xe cho mục đích gia đình.
Đến tháng 3/2023, Lưu Phong cho một công ty thuê xe đứng ra làm trung gian để cho bà Lâm Tĩnh thuê lại chiếc xe. Sau đó, bà Lâm giao xe cho ông Trương Lỗi điều khiển. Trong lúc vận hành, ông Trương phát hiện khói bốc ra từ nắp capo nhưng vẫn tiếp tục lái mà không kiểm tra hay đưa xe đi sửa. Hậu quả, chiếc xe bị cháy rụi hoàn toàn trên đường cao tốc. Kết quả điều tra xác định nguyên nhân là do rò rỉ nhiên liệu.
Sau sự cố, bà Lưu Liên – người đứng tên bảo hiểm – yêu cầu công ty bảo hiểm bồi thường thiệt hại tổng cộng hơn 810.000 NDT (2,9 tỷ đồng). Tuy nhiên, phía công ty bảo hiểm từ chối chi trả với lý do vi phạm điều khoản hợp đồng. Không đạt được thỏa thuận, bà Lưu Liên đã khởi kiện đơn vị trên ra Tòa án nhân dân quận Vũ Hồ, thành phố Tương Đàm.
Xem xét vụ việc, tòa án địa phương xác định khi ký hợp đồng bảo hiểm, bà Lưu Liên đã ký xác nhận rằng bà đã đọc và hiểu rõ các điều khoản loại trừ trách nhiệm, đồng thời công ty bảo hiểm cũng đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ giải thích.
Cả bà Lưu Liên và anh Lưu Phong đều không thông báo cho công ty bảo hiểm về việc chiếc xe đã được cho thuê – điều vi phạm điều kiện bảo hiểm. Tòa án xác định nguyên nhân trực tiếp dẫn đến vụ cháy là do người sử dụng không xử lý kịp thời khi phát hiện xe có dấu hiệu bất thường (khói từ nắp capo). Không những vậy, họ còn tiếp tục lái trong hơn một giờ khiến sự cố trở nên nghiêm trọng hơn.
Ngoài ra, sau khi sự việc xảy ra, Lưu Phong cùng tài xế Trương Lỗi đã cố tình che giấu việc xe bị cháy khi đang được cho thuê. Hành vi này chứng tỏ họ biết rõ chiếc xe đã thay đổi mục đích sử dụng, làm tăng đáng kể mức độ rủi ro, đồng thời gây thiệt hại tài sản. Điều này đủ điều kiện để công ty bảo hiểm áp dụng điều khoản từ chối bồi thường theo hợp đồng đã ký.
Từ đó, tòa bác toàn bộ yêu cầu bồi thường của nguyên đơn. Bà Lưu Liên sau đó kháng cáo, nhưng phán quyết của tòa sơ thẩm được Tòa án cấp cao hơn giữ nguyên và hiện đã có hiệu lực.
Thẩm phán phụ trách vụ án khẳng định: bảo hiểm không phải là “tấm lưới an toàn vạn năng”, và việc bồi thường phải tuân thủ quy định pháp luật. Theo Điều 52 Luật Bảo hiểm Trung Quốc, trong thời gian bảo hiểm, nếu rủi ro của đối tượng bảo hiểm (như xe cộ) tăng đáng kể, người được bảo hiểm phải thông báo cho công ty bảo hiểm; nếu không, công ty có quyền từ chối bồi thường.
Trong vụ việc này, cả bà Lưu Liên (người được bảo hiểm) và ông Lưu Phong (người sử dụng xe thực tế) đều không khai báo việc xe chuyển từ mục đích gia đình sang mục đích thương mại, làm tăng mức độ rủi ro. Họ cũng không thực hiện biện pháp khắc phục khi xe có dấu hiệu sự cố, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Thẩm phán Trung Quốc cũng lưu ý: việc cho thuê xe cá nhân tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn do chủ xe không thể kiểm soát được người lái, tần suất vận hành, cũng như tình trạng bảo trì xe. Trong khi đó, hợp đồng bảo hiểm lại chỉ áp dụng cho mục đích sử dụng cá nhân. Do đó, việc không khai báo thay đổi mục đích sử dụng khiến chủ xe có thể bị từ chối bồi thường nếu xảy ra sự cố.
Ánh Lê (Theo Baijiahao)
