Ở thời điểm này, các học sinh sinh năm 2010 (lớp 9) đang chuẩn bị bước vào THPT – giai đoạn quyết định nhiều đến hướng đi học tập và nghề nghiệp sau này. Một trong những điều quan trọng ngay từ đầu là: chọn tổ hợp môn học phù hợp.
Tổ hợp là nhóm các môn học được chọn để xét tuyển vào đại học. Trong 3 năm THPT, học sinh sẽ học đầy đủ 12 môn, trong đó có 8 môn bắt buộc (Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ, Lịch sử, Địa lý, GDCD, Tin học, Công nghệ), và 4 môn tự chọn trong số 11 môn gồm: Vật lý, hoá học, sinh học, tin học, lịch sử, địa lý, giáo dục kinh tế và pháp luật, công nghệ - định hướng công nghiệp, công nghệ - định hướng nông nghiệp, mỹ thuật và âm nhạc.
Tuy nhiên, trên thực tế, học sinh không có nhiều lựa chọn. Mỗi trường THPT sẽ xây dựng các nhóm tổ hợp nhất định và học sinh phải lựa chọn trên các nhóm tổ hợp đó.
Theo nhà văn Bùi Ngọc Phúc, tác giả cuốn sách "Cùng con bước qua các kỳ thi" cùng các bài viết rất hay và tâm huyết về lĩnh vực giáo dục cho rằng: Ở lứa tuổi này rất khó để các con thích hay chọn ngành phù hợp sau 3 năm nữa. Tuy nhiên, việc chọn tổ hợp không nên tùy tiện, vì đây sẽ là nền tảng để xét tốt nghiệp và tuyển sinh đại học sau này.
Sau này học sinh sẽ thi tốt nghiệp bậc THPT gồm 2 môn bắt buộc (Toán, Ngữ văn) cộng với 2 môn tự chọn. Như vậy chọn tổ hợp phải căn cứ vào khả năng và sự yêu thích và thế mạnh của con về môn đó, nếu không chỉ là sự áp đặt. Định hướng nghề nghiệp trong tương lai, chắc chắn sẽ bắt đầu từ việc chọn tổ hợp và ngành học sau này.
Khi xét tuyển đại học, các trường xét ba môn được mã hóa theo các khối; A, B, C, D, H, M, N, S, R, T, V. Tính chung có khoảng 200 tổ hợp do các trường đại học niêm yết, cùng một ngành sẽ xét tuyển vài tổ hợp, đó chính là nguyên nhân khiến phụ huynh và học sinh như nhìn vào ma trận. Nhưng nếu hiểu bản chất, thì mọi việc sẽ dễ hơn nhiều.
Để có cái nhìn tổng thể, phụ huynh nên nắm rõ những tổ hợp tương ứng với mã ngành sau này để dùng xét tuyển vào các trường đại học. Đương nhiên khi có được thông tin, sau này các con chọn ngành trước rồi chọn trường phù hợp".
nhà văn Bùi Ngọc Phúc
Những tổ hợp tương ứng với mã ngành sau này để dùng xét tuyển vào các trường đại học:
1. Toán, Ngữ văn, Vật lý, Hoá học: A00, C01, C02, C05
2. Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Vật lý: A01, D01, D10, C01
3. Toán, Ngữ văn, Hoá học, Sinh học: B00, B03, C02, C08
4. Toán, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý: C00, A07, C03, C04
5. Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Lịch sử: D01, C03, D09, D14
6. Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Hoá học: D01, C02, D07, D12
7. Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Sinh học: D01, B03, D08, B08, D13
8. Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Địa lý: D01, C04, D10, D15
9. Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Giáo dục kinh tế và pháp luật: D01, C14, D84, D66
10. Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Tin học D01
11. Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Công nghệ D01
12. Toán, Ngữ văn, Hoá học, Địa lý C02, C04, A06
13. Toán, Ngữ văn, Vật lý, Công nghệ C01
14. Toán, Ngữ văn,Vật lý, Tin học C01
15. Toán, Ngữ văn, Vật lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật: C01, C14, A10, C16
16 Toán, Ngữ văn, Hoá học, Giáo dục kinh tế và pháp luật: C02, C14, A11, C17
17. Toán, Ngữ văn, Hoá học, Tin học C02
18. Toán, Ngữ văn, Hoá học, Công nghệ C02
19. Toán, Ngữ văn, Vật lý, Lịch sử: C03, C01, A03, C07
20. Toán, Ngữ văn, Sinh học, Địa lý: B03, C04, B02, C13
Căn cứ vào những môn học, học sinh chọn ngành theo tổ hợp sau:
Nhóm ngành ngôn ngữ, báo chí, truyền thông
Đại học Hà Nội: D01, D03, D04
Học viện Báo chí và Tuyên truyền: D01, C14
Nhóm ngành Kinh tế - Tài chính
Đại học Ngoại thương: A00, A01, D07, D00
Đại học Kinh tế quốc dân: A00, A01, D01, D07
Đại học Thương mại: A00, A01, D01, D07
Học viện Tài chính: A01, D01, D07
Học viện Ngân hàng: A 00, A01, D01, D07, D09
Nhóm ngành Kỹ thuật, công nghệ A00 – A01 – D07
Đại học Bách khoa: A00, A01, A02, B00, D01, D04, D07, D26, D28 và D29
Đại học Thủy Lợi: A00; A01; D01; D07; C01; C02; X02
Đại học GTVT: A00, A01, D01, D07, D09, D10.
Nhóm ngành Y - Dược
Đại học Y: A00. B00, B08, C00, D01
Đại học Dược: A00, B00
Nhóm ngành Sư phạm
Đại học Sư phạm: A00, A01, B00, C00, D01, D02, D03, D07, D14
Hiện tại chỉ là bước chọn tổ hợp ban đầu, còn việc xét tuyển đại học sau 3 năm nữa sẽ có thêm nhiều phương thức mới: xét học bạ, xét chứng chỉ quốc tế (IELTS, SAT), đánh giá năng lực,... Nhưng muốn đi xa, phải chuẩn bị từ sớm.
Nguyên tắc chọn tổ hợp: 3 yếu tố cốt lõi
Khả năng thực tế của con: Môn nào con học tốt, có tiềm năng phát triển.
Sự yêu thích của con: Môn nào con hứng thú, học không thấy mệt mỏi.
Định hướng ngành/nghề sau này: Tổ hợp phải liên quan đến ngành học sau này, không nên chọn chỉ để thi dễ. Dựa trên sở thích và thế mạnh, từ đó đối chiếu với các ngành học có tuyển sinh theo tổ hợp phù hợp.
Lưu ý:
- Không chọn theo phong trào hoặc theo bạn bè.
- Không áp đặt từ phụ huynh, nếu không dễ gây áp lực và phản tác dụng.
- Nên tham khảo thông tin từ các trường đại học để hình dung đầu ra rõ hơn.
- Tổ hợp nên ổn định suốt 3 năm cấp 3, tránh thay đổi gây mất tập trung.
Gợi ý cho phụ huynh và học sinh:
Hỏi con: "Môn nào con học thấy hứng thú nhất?"
Quan sát kết quả học tập, thầy cô đánh giá
Tham khảo thêm từ cẩm nang hướng nghiệp, các buổi tư vấn từ trường học
Dành thời gian tìm hiểu các ngành nghề phù hợp với tổ hợp đã chọn.
Hiểu Đan
