Tờ Daily Express xuất bản tại Mỹ đưa tin, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth tiết lộ trong cuộc họp Nội các hôm 10/4 rằng Mỹ đã điều quân đến Panama với mục đích "lấy lại kênh đào".
Khi được yêu cầu phát biểu tại cuộc họp được truyền hình trực tiếp tại Nhà Trắng, Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth đã thuật lại chuyến thăm gần đây của mình tới quốc gia Trung Mỹ này.
"Vậy thì, đó là điều ngài đã nói — chúng ta [Mỹ] sẽ lấy lại kênh đào", ông Hegseth nói, khi đang trao đổi với Tổng thống Trump.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tiếp tục: "Chúng tôi đã có một chuyến đi rất thành công. Tổng thống của họ [Panama], Tổng thống [Jose Raul] Mulino, gửi lời chào trân trọng — rất khen ngợi Mỹ — ông ấy là một đồng minh tuyệt vời."
Ông Hegseth cho biết Panama muốn Trung Quốc “rời đi”, và “quân đội của chúng ta [Mỹ] đang hợp tác với lực lượng của họ [Panama]”.
Tổng thống Trump xác nhận lời tường thuật của ông Hegseth về các sự kiện.
"Chúng ta [Mỹ] đã điều rất nhiều quân đến Panama và lấp đầy một số khu vực mà chúng ta từng hiện diện — chúng ta từng không ở đó nữa, nhưng hiện nay chúng ta lại có mặt. Và tôi nghĩ rằng mọi thứ đang được kiểm soát rất tốt", ông Trump nói, quay sang Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth - người đã trả lời: “Vâng, thưa ngài.”
Hãng tin Reuters (Anh) nhận định, cuộc trao đổi này dường như cho thấy Tổng thống Trump đã có động thái kiểm soát kênh đào và đang làm việc với Tổng thống Panama, mặc dù trước đó ông Trump từng gây hấn với quốc gia này bằng cách bày tỏ mong muốn chiếm lại kênh đào.
Đối với chính quyền Trump, kênh đào Panama là vị trí quan trọng mà Panama nên bảo đảm an ninh thông qua quan hệ đối tác với Mỹ, chứ không phải với Trung Quốc. Nhưng chính phủ Panama đã mạnh mẽ bác bỏ cáo buộc của ông Trump rằng tuyến đường thủy này do Trung Quốc kiểm soát.
Chuyến thăm Panama của Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth vào đầu tuần này - chuyến thăm đầu tiên của một người đứng đầu Lầu Năm Góc sau nhiều thập kỷ - dường như đã xoa dịu căng thẳng giữa hai nước, với việc ông Hegseth thừa nhận chủ quyền của Panama đối với kênh đào.
Tuy nhiên, theo Reuters, hồi tháng trước, Tổng thống Trump từng yêu cầu quân đội Mỹ lập kế hoạch chiếm lại kênh đào Panama, nghĩa là ông muốn đưa phương án đó lên bàn đàm phán.
Panama đã có những bước đi nhằm xoa dịu ông Trump, đạt được thỏa thuận hoàn trả cho các tàu của Mỹ bất kỳ khoản phí quá cảnh nào khi đi qua kênh đào, ký một thỏa thuận hợp tác an ninh và đồng ý cho phép quân đội Mỹ tiếp tục huấn luyện tác chiến trong rừng rậm.
Panama cũng đã đồng ý chấm dứt một thỏa thuận về cơ sở hạ tầng với Trung Quốc và tiến hành kiểm toán tài chính đối với CK Hutchison Holdings có trụ sở tại Hồng Kông (Trung Quốc) - đơn vị kiểm soát các cảng ở phía đối diện của kênh đào Panama.
Liệu tất cả những điều này có đủ để làm Tổng thống Trump hài lòng và giúp Panama không phải lo lắng về việc quân đội Mỹ sẽ tiếp quản toàn bộ kênh đào hay không vẫn còn phải chờ xem, Reuters nhận định.
Duy Nguyễn (Theo Reuters, Daily Express)
