Ngày 25/11, Tổng thống đắc cử Donald Trump bất ngờ tuyên bố sẽ tăng mạnh thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mexico, Canada và Trung Quốc bắt đầu từ ngày đầu tiên nhậm chức.
Theo ông Trump, động thái này sẽ nhằm trả đũa tình trạng nhập cư bất hợp pháp cũng như "tội phạm và ma túy" tràn qua biên giới, theo CNN.
"Vào ngày 20/1, với một trong nhiều Sắc lệnh hành pháp đầu tiên của tôi, tôi sẽ ký tất cả tài liệu cần thiết để áp thuế 25% đối với Mexico và Canada đối với tất cả sản phẩm nhập khẩu vào Mỹ, và biên giới mở vô lý của đất nước", ông Trump đăng trên nền tảng Truth Social hôm 25/11.
"Thuế quan này sẽ vẫn có hiệu lực cho đến khi ma túy, đặc biệt là Fentanyl và tất cả người nhập cư bất hợp pháp chấm dứt cuộc xâm nhập vào đất nước chúng ta!".
Tổng thống đắc cử đồng thời cho biết Trung Quốc cũng sẽ đối mặt với mức thuế tăng thêm 10% so với hiện hành đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, trừ phi nước này kiểm soát được việc vận chuyển ma túy bất hợp pháp vào Mỹ.
“Tôi đã có nhiều cuộc thảo luận với Trung Quốc về lượng lớn ma túy, đặc biệt là Fentanyl, được đưa vào Mỹ, nhưng đều vô ích,” Trump viết. Ông cũng cáo buộc rằng các quan chức Trung Quốc từng hứa xử tử những kẻ buôn ma túy bị bắt quả tang, nhưng “chưa bao giờ thực hiện”.
Trước đó, trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã sử dụng thuế quan như một công cụ chủ chốt, giống như ông từng làm trong nhiệm kỳ đầu, để thúc đẩy sản xuất trong nước và tăng nguồn thu ngân sách nhằm bù đắp cho những khoản thâm hụt từ kế hoạch cắt giảm thuế.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, fentanyl là loại thuốc giảm đau tổng hợp gây nghiện, mạnh hơn heroin 50 lần, hơn morphine 100 lần. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng tử vong vì dùng quá liều ở Mỹ.
Giới chức Mỹ cáo buộc fentanyl nhập lậu có nguồn gốc chủ yếu từ Trung Quốc. Bắc Kinh năm 2019 nhất trí dừng xuất khẩu loại thuốc này và phối hợp với Washington để điều tra mức độ gây nghiện cùng các biến thể của fentanyl.
Tuy nhiên, Trung Quốc được cho là vẫn xuất khẩu các tiền chất sang Trung Mỹ và các quốc gia như Mexico, nơi các băng đảng có thể sử dụng để sản xuất fentanyl và buôn lậu qua biên giới Mỹ.
Ước tính hơn 107.000 người đã chết vì dùng ma túy quá liều ở Mỹ vào năm ngoái. Con số này gần đây có dấu hiệu giảm, các quan chức Mỹ cho rằng việc Trung Quốc quản lý chặt chẽ hơn các tiền chất sẽ giúp giảm thêm số ca tử vong.
Ông Scott Bessent, người được tổng thống đắc cử Trump chọn làm Bộ trưởng Tài chính, cho rằng nếu thực hiện đúng cách, thuế quan sẽ không gây lạm phát. Việc bổ nhiệm ông Bessent được Phố Wall đánh giá cao, bởi ông được kỳ vọng sẽ áp dụng thuế quan theo lộ trình hợp lý.
Nếu được Thượng viện phê chuẩn, ông Bessent sẽ chịu trách nhiệm thực thi các chính sách thuế quan, phối hợp cùng Bộ trưởng Thương mại và Đại diện Thương mại Mỹ. Tuy nhiên, quyền lực cuối cùng vẫn nằm trong tay tổng thống, và ông Trump có thể áp dụng mức thuế mới chỉ bằng một chữ ký, như từng làm trong nhiệm kỳ trước khi áp thuế nặng lên hàng hóa Trung Quốc.