Có một nghịch lý mùa thi mà ai từng ôn tập nghiêm túc (hoặc ít ra là cố gắng nghiêm túc) cũng từng trải qua: bật máy tính lên với một quyết tâm rực cháy, định bụng sẽ cày hết đề cương Văn – Sử – Địa trong vòng một buổi tối. Thế nhưng, hai tiếng sau, bạn vẫn chưa viết được dòng nào, bởi… vẫn đang chọn nhạc nền để học bài sao cho "có mood".
Chọn nhạc tưởng như là chuyện nhỏ, nhưng lại là cánh cửa mở ra một mê cung vô tận. Bạn gõ "nhạc học bài" vào YouTube. Lập tức hiện lên hàng trăm playlist nào là "Lofi chill beats to study/relax to", "Nhạc học như học sinh Hàn Quốc", "Nhạc piano buồn cho những ngày uể oải", thậm chí cả nhạc cổ điển Mozart giúp tăng khả năng ghi nhớ. Bạn click thử một cái. Ừm, nhạc hay đấy, nhưng tiếng mưa hơi to. Lướt qua cái khác. Playlist này hình mèo dễ thương ghê, nhưng giai điệu có vẻ buồn quá. Lại chuyển qua video khác. Ơ kìa, bài này quen quen, hình như là nhạc phim hồi lớp 9 hay nghe… Và cứ thế, bạn từ người đang chuẩn bị ôn thi trở thành người... điều phối âm nhạc cho buổi học chưa từng bắt đầu.
Thực ra, việc chọn nhạc học bài không sai. Nhiều bạn tin rằng âm nhạc sẽ giúp tạo không gian dễ chịu, giảm căng thẳng và kích thích não bộ tập trung hơn. Nhưng ranh giới giữa "tạo không khí học tập" và "chìm đắm trong không khí mà quên học" mỏng manh lắm. Khi bạn mất 20 phút, rồi 30 phút, rồi cả tiếng đồng hồ chỉ để tìm một bản nhạc ưng ý – thì rõ ràng, điều bạn đang làm không còn là học nữa, mà là trì hoãn học bằng cách làm mọi thứ có vẻ… giống như đang học.
Chuyện này không chỉ xảy ra với một hai người. Trên mạng xã hội, không thiếu những đoạn story quen thuộc: "Bắt đầu học nha!" kèm ảnh laptop, vở ghi chú, sticker màu mè và một cốc trà sữa full topping. Mười phút sau là story mới: "Chọn nhạc gì bây giờ ta?". Một tiếng sau nữa là caption buông xuôi: "Thôi mai học vậy... hôm nay chill tí không sao đâu". Và thế là một buổi học tan biến vào không khí, chỉ còn lại danh sách nhạc đang phát dở dang.
Có một thứ gọi là "hội chứng chuẩn bị học tập quá mức" – tức là bạn làm mọi thứ để cảm thấy như mình đang học: dọn dẹp bàn học, chỉnh ánh sáng, tô tiêu đề màu sắc cầu vồng, cắt giấy note dán khắp tường... nhưng phần quan trọng nhất là ngồi xuống và học thì lại bị trì hoãn vô thời hạn. Càng chuẩn bị kỹ, bạn càng cảm thấy việc học là một nhiệm vụ khổng lồ và khó nhằn, từ đó lại càng… ngại bắt đầu.
Lý do cũng dễ hiểu. Não bộ chúng ta không thích những việc khó khăn và căng thẳng như ôn thi nhất là khi bạn biết rõ phía trước mình là cả một danh sách từ khóa Lịch sử dài ngoằng hay những công thức Toán học rối như tơ vò. Việc chọn nhạc, sắp xếp góc học tập, hay dựng story Instagram là cách hợp lý nhất để... né tránh.
Vậy phải làm sao để không trượt dài trong cơn mê nhạc nền?
Có lẽ, điều đầu tiên là hãy đơn giản hóa mọi thứ. Hãy chọn một playlist quen thuộc, đừng mất thời gian lướt nữa. Nhạc lofi, tiếng mưa, hay đơn giản là không nhạc cũng chẳng sao – miễn là bạn thấy dễ chịu và không bị phân tâm. Tiếp theo, hãy đặt giới hạn thời gian chuẩn bị. Ví dụ: chỉ cho phép bản thân 5 phút để setup bàn học và chọn nhạc, hết giờ là phải bắt tay vào học ngay.
Một cách khác nữa là học theo kiểu Pomodoro – 25 phút học, 5 phút nghỉ. Nghe thì hơi kỹ thuật một chút, nhưng thử rồi bạn sẽ thấy nó hiệu quả bất ngờ, bởi vì nó giúp bạn cảm thấy "học một chút thôi cũng được", nhờ vậy mà dễ bắt đầu hơn.
Và đôi khi, nếu biết bản thân dễ xao nhãng, bạn hãy mạnh dạn tắt wifi, gập TikTok lại và học bằng giấy bút truyền thống. Không story, không background nhạc, chỉ có bạn với quyển vở và một chiếc bút máy như thời ông bà ta. Mộc mạc nhưng cực kỳ "vào việc".
Bởi vì cuối cùng, cái giúp bạn vượt qua kỳ thi không phải là bản nhạc nào chill nhất, mà là khả năng ngồi xuống, tập trung và thực sự học. Mood học tập không đến từ âm thanh – nó đến từ hành động.
Nên nếu một buổi sáng nào đó, bạn bật máy lên và bắt đầu loay hoay với việc chọn nhạc, hãy tự hỏi: "Mình muốn học, hay chỉ đang muốn cảm giác giống như mình đang học?".
Trả lời được câu hỏi ấy, bạn sẽ biết mình nên làm gì tiếp theo.
Trang Vũ
