Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 17/10 đã biểu quyết thông qua nghị quyết điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân, theo đó, từ kỳ tính thuế năm 2026, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng, và mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng.
Đây là lần điều chỉnh đầu tiên kể từ năm 2020, đánh dấu bước thay đổi quan trọng trong chính sách thuế nhằm thích ứng với biến động giá cả, thu nhập và đời sống người dân trong 5 năm qua.
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, việc nâng mức giảm trừ gia cảnh lần này dựa trên hai hướng tính toán:
Phương án 1 căn cứ theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI), tăng khoảng 21,24% so với năm 2020, tương đương mức giảm trừ 13,3 triệu đồng cho người nộp thuế và 5,3 triệu đồng cho mỗi người phụ thuộc. Tuy nhiên, phương án này khiến ngân sách giảm khoảng 12.000 tỉ đồng/năm.
Phương án 2 – được lựa chọn thông qua – căn cứ vào tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người, dự kiến tăng 40,9% so với năm 2020. Theo đó, mức giảm trừ nâng lên 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc, khiến ngân sách giảm thu khoảng 21.000 tỉ đồng/năm.
Theo tính toán, người có thu nhập từ 17 triệu đồng/tháng sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Nếu có một người phụ thuộc, mức thu nhập 24 triệu đồng/tháng vẫn chưa phải nộp thuế; có hai người phụ thuộc thì ngưỡng thu nhập miễn thuế tăng lên tới 31 triệu đồng/tháng.
“Chính sách này sẽ góp phần giảm gánh nặng tài chính, hỗ trợ người dân trong bối cảnh chi phí sinh hoạt ngày càng cao, đồng thời đảm bảo công bằng giữa nghĩa vụ thuế và thu nhập thực tế,” ông Nguyễn Đức Chi khẳng định.
Cần tính đến yếu tố tăng trưởng dài hạn
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Phan Văn Mãi cho biết, đa số thành viên Ủy ban thống nhất với phương án điều chỉnh mà Chính phủ đề xuất. Tuy nhiên, vẫn có ý kiến cho rằng mức điều chỉnh mới chỉ tính toán đến năm 2025, chưa đủ dự phòng cho các biến động của giai đoạn tiếp theo.
“Chính phủ cần xem xét biên độ linh hoạt hơn, tính đến tốc độ tăng thu nhập hoặc GDP bình quân đầu người đến năm 2026 và các năm tới, để mức giảm trừ gia cảnh không nhanh chóng lỗi thời,” ông Mãi nói.
Một số đại biểu cũng đề nghị xem xét áp dụng mức giảm trừ mới ngay trong kỳ tính thuế 2025 để người lao động sớm được hưởng lợi. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất áp dụng từ kỳ tính thuế 2026, nhằm đảm bảo tính đồng bộ với quá trình sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân sắp tới.
Theo Bộ Tài chính, việc tăng mức giảm trừ gia cảnh không chỉ làm giảm nghĩa vụ thuế cho người dân mà còn giúp tái phân phối thu nhập hợp lý hơn, tăng sức mua trong nền kinh tế, qua đó gián tiếp hỗ trợ tăng trưởng. Tuy nhiên, cơ quan này cũng nhấn mạnh, cần tiếp tục theo dõi biến động giá cả và thu nhập để có thể điều chỉnh kịp thời, tránh tình trạng chính sách lạc hậu so với thực tiễn như giai đoạn 2020–2025.
Theo số liệu từ Bộ Tài chính, năm 2023 có gần 2,6 triệu người nộp thuế thu nhập cá nhân ở bậc 1 (thuế suất 5%). Với mức giảm trừ gia cảnh mới, khoảng 95% số người hiện thuộc bậc 1 sẽ không còn phải đóng thuế.
Điều này có nghĩa là khoảng 2,47 triệu người (95% của 2,6 triệu) hiện đang nộp thuế ở bậc 1 sẽ được miễn hoàn toàn thuế thu nhập cá nhân. Ngoài ra, một phần người nộp thuế ở bậc 2 cũng được chuyển sang bậc 1 hoặc không phải nộp thuế.
Trang Anh
