Một chuyên gia công nghệ vừa tiết lộ công ty của mình đã chứng kiến một phương thức tấn công mạng "mới và phức tạp", được dùng để đánh lừa các tên lửa Iran, khiến chúng bay chệch hướng và lao xuống biển Địa Trung Hải trong cuộc đối đầu giữa Iran và Israel gần đây.
Tên lửa "dịch chuyển tức thời"
Cuộc xung đột giữa hai quốc gia nổ ra vào giữa tháng 6, sau một loạt các cuộc không kích của Israel vào các mục tiêu quân sự, hạt nhân và dân sự. Cả hai bên đã liên tục phóng các đợt tên lửa và máy bay không người lái (drone) vào lãnh thổ của nhau.
Giống như nhiều hệ thống tên lửa khác trên thế giới, tên lửa của Iran phụ thuộc vào dữ liệu từ Hệ thống Vệ tinh Định vị Toàn cầu (GNSS) để dẫn đường đến mục tiêu.
Ông Sean Gorman, đồng sáng lập và CEO của Zephyr.xys – một công ty công nghệ chuyên cải thiện dịch vụ định vị trên điện thoại di động – tin rằng ông và đội ngũ đã chứng kiến một chiến thuật phòng thủ hoàn toàn mới. Chiến thuật này có thể đã "đánh lừa" tên lửa, khiến chúng bay ngược lại với lộ trình đã được lập trình sẵn.
Kỹ thuật "giả mạo tín hiệu" (spoofing) hoạt động bằng cách phát đi một tín hiệu radio đủ mạnh để lấn át tín hiệu gốc từ vệ tinh GNSS, buộc thiết bị nhận phải nghe theo thông tin giả mạo này. Điều này khiến các thiết bị lầm tưởng rằng chúng đang ở một vị trí khác.
Thông thường, khi bị giả mạo tín hiệu, thiết bị sẽ ghi nhận vị trí của mình bị "dịch chuyển tức thời" sang một địa điểm hoàn toàn khác.
Tuy nhiên, ông Sean tin rằng những gì họ quan sát được là một phiên bản cực kỳ tinh vi của kỹ thuật này. Nó được thiết kế để mô phỏng một quỹ đạo bay hình vòng cung giống như của tên lửa, từ đó dẫn dụ chúng đến những khu vực an toàn hơn.
"Tên lửa là loại vũ khí có dẫn đường. Chúng đều bám theo vĩ độ, kinh độ và độ cao, tương tự như cách chúng ta dùng định vị trên ô tô hay cách máy bay xác định đường bay", người này nói.
"Về cơ bản, hệ thống định vị tương tự được tích hợp vào vũ khí để nó có thể tấn công chính xác mục tiêu. Các thiết bị gây nhiễu (jammer) và giả mạo tín hiệu (spoofer) đã chứng tỏ hiệu quả đáng kinh ngạc trong việc ngăn chặn vũ khí có dẫn đường bay đến đúng đích, thay vào đó khiến chúng bay chệch đi nơi khác hoặc tự hủy."
Ông Sean cho biết nhóm của ông bắt đầu theo dõi các hoạt động gây nhiễu và giả mạo tín hiệu khi làm tình nguyện viên tại Ukraine. Họ phát hiện ra rằng những chiếc điện thoại cài đặt phần mềm của công ty có khả năng phát hiện rất tốt các loại tấn công này.
Công nghệ cực mới
Sau khi nhận được tài trợ từ chính phủ Hoa Kỳ để đẩy mạnh nghiên cứu, những chiếc điện thoại cài phần mềm Zephyr đã được gửi đến nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là các khu vực thường xuyên xảy ra tấn công can thiệp điện tử.
Một trong những thiết bị đã được đưa đến thành phố Haifa ở miền bắc Israel, nơi phải hứng chịu các cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran.
Chính qua chiếc điện thoại này, Gorman và nhóm của mình đã phát hiện một tín hiệu kỳ lạ, khác biệt hoàn toàn so với các kỹ thuật gây nhiễu và giả mạo từng thấy trước đây.
"Chiếc điện thoại đang ở Haifa, nhưng vị trí mà nó báo cáo lại nằm ngoài khơi. Và thay vì bị 'dịch chuyển' đến một điểm cố định, chúng tôi lại thấy một quỹ đạo hình vòng cung", Sean chia sẻ.
"Đó là một vị trí được tạo ra một cách nhân tạo và di chuyển theo đường cong. Dù chỉ là dữ liệu từ một chiếc điện thoại, nhưng đây là một hành vi hoặc một kiểu tấn công mà chúng tôi chưa từng ghi nhận."
Ông nói thêm, mặc dù không chắc chắn 100% đây có phải là một loại "thiết bị giả mạo đẩy" (push spoofer) mới hay không, "nhưng chắc chắn đây là một dạng thức mà chúng tôi chưa từng thấy."
Kiểu tấn công theo quỹ đạo vòng cung này có thể được phát triển để đánh lừa hệ thống của drone, khiến nó tin rằng mình vẫn đang bay đúng hướng.
"Nếu bạn đột ngột 'dịch chuyển' mục tiêu đến một điểm cố định khác xa, hệ thống sẽ dễ dàng nhận ra sự bất thường. Nhưng nếu bạn tạo ra một quỹ đạo giả, drone sẽ nghĩ rằng nó vẫn đang bay đúng lộ trình. Nó sẽ tiếp tục đi theo con đường mà kẻ tấn công đang 'đẩy' nó đi," Sean giải thích. "Chúng không hề nhận ra mình đang bị lừa vì vẫn di chuyển theo một quỹ đạo liên tục. Cách này hoàn toàn có thể đánh lừa một chiếc drone."
Dù phân tích của ông Sean chưa thể xác định ai là thủ phạm của cuộc tấn công mạng này, tín hiệu được cho là bắt nguồn từ khu vực Trung Đông.
Theo Sean, nhiều quốc gia trên thế giới đang phát triển loại công nghệ này, và cuộc chiến ở Ukraine chính là một trong những "lò luyện" quan trọng.
"Có rất nhiều quốc gia sở hữu các kỹ sư tài năng và chuyên môn sâu về GNSS. Mỗi quốc gia đều không ngừng nỗ lực để vượt qua năng lực tác chiến điện tử của đối thủ. Chúng ta có thể thấy điều này trong cuộc đối đầu giữa Nga và Ukraine, họ liên tục cải tiến và tìm cách vô hiệu hóa các biện pháp đối phó của nhau trong một 'trò chơi mèo vờn chuột' không hồi kết", ông nói.
Nguy cơ bị lạm dụng
Tuy nhiên, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong lĩnh vực này làm dấy lên nguy cơ công nghệ trên sẽ bị lạm dụng ngoài mục đích quân sự.
Tuần trước, tàu chở dầu Front Eagle và tàu Adalynn thuộc "hạm đội bóng tối" đã va chạm gần Eo biển Hormuz. Vụ va chạm khiến hai tàu phải dừng lại sau khi một đám cháy bùng phát trên boong tàu Front Eagle.
Đáng chú ý, vài ngày trước vụ va chạm, Cơ quan Hoạt động Thương mại Hàng hải của Anh đã cảnh báo về "tình trạng can thiệp điện tử ngày càng gia tăng" trong khu vực.
Ông Sean cho rằng sự việc này cho thấy các bên tham chiến ngày càng sẵn sàng sử dụng các kỹ thuật gây nhiễu và giả mạo tín hiệu, gây ra những hệ lụy sâu rộng cho dân thường và các tuyến thương mại.
"Chúng ta ngày càng thấy điều này xảy ra trên khắp thế giới, gây ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu, chuỗi cung ứng và ngành hàng không. Ngay cả ngoài bối cảnh quân sự, nó cũng đang xuất hiện ngày một nhiều hơn trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta."
"Va chạm có thể xảy ra cả trong lĩnh vực hàng không lẫn hàng hải," Sean cảnh báo và nhấn mạnh rằng khả năng "phát hiện giả mạo tín hiệu sẽ đóng vai trò tối quan trọng đối với an toàn của dân sự. Đây sẽ là một lĩnh vực cần được đầu tư nghiên cứu và phát triển mạnh mẽ, nơi chúng ta cần nâng cao năng lực công nghệ ở cả góc độ dân sự và quốc phòng."
Quốc Vinh (Theo Daily Mail)
