Giống như nhiều quốc gia châu Âu khác, Đức đang vật lộn với giá các loại năng lượng tăng cao và vấn đề đảm bảo nguồn cung vào mùa đông tới do ảnh hưởng từ cuộc xung đột Nga - Ukraine. Tuy nhiên, tại một thị trấn nhỏ chỉ có dân số khoảng 130 người ở Đức, giá điện vốn không phải nỗi lo của họ. Thị trấn này có tên Feldheim.
Cách thủ đô Berlin khoảng 1 tiếng rưỡi lái xe về phía Nam, thị trấn nhỏ này đã tự cung cấp điện trong hơn 1 thập kỷ qua.
Trong một thử nghiệm táo bạo vào những năm 1990, Feldheim đã lắp đặc các turbine gió để tự cung cấp điện cho cả thị trấn. Sau đó, người dân tiếp tục xây dựng thêm lưới điện địa phương, các tấm pin mặt trời, kho lưu trữ pin và thêm nhiều turbine. Một hầm khí sinh học cũng được xây dựng để giữ ấm cho lợn con đã được mở rộng, mang lại thu nhập thêm cho hợp tác xã của nông dân, nơi bơm nước nóng thông qua hệ thống sưởi ở trung tâm thị trấn. Một cơ sở sản xuất hydro cũng đang được thi công tại khu vực này.
Giờ đây, với khoảng 55 turbine gió, người dân tại Feldheim được hưởng giá điện và khí đốt rẻ nhất cả nước và gần như không phải lo lắng về chi phí tăng cao.
Bà Kathleen Thompson, người làm việc cho một tổ chức giáo dục địa phương, Diễn đàn Năng lượng Mới, cho biết: "Tất cả bọn họ đều có thể ngủ ngon vào mỗi buổi tối. Họ không phải lo lắng gì vì giá cả sẽ không thay đổi, ít nhất là trong tương lai gần".
Phương pháp tiếp cận thực hành của Feldheim để sản xuất năng lượng thân thiện với môi trường của riêng mình thu hút hàng nghìn du khách từ khắp nơi trên thế giới mỗi năm và trái ngược với cách phần lới nước Đức vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch.
Sự phụ thuộc này đã bộc lộ rõ hơn những hạn chế sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine hồi cuối tháng 2. Sự kiện trên đã buộc Đức và nhiều quốc gia châu Âu khác phải chật vật tìm đường thay thế sự phụ thuộc vào năng lượng từ Moscow.
Mặc dù Đức bơm hàng tỷ USD vào tăng trưởng năng lượng tái tạo để giảm lượng khí thải trong một biện pháp chống biến đổi khí hậu, tuy nhiên nhiên liệu hóa thạch và hạt nhân vẫn đóng vai trò quan trọng trong hơn một nửa tổng sản lượng điện của quốc gia này suốt 6 tháng đầu năm qua.
Việc thiếu công suất truyền tải đồng nghĩa với việc các công viên turbines gió ở miền Bắc thường xuyên phải đóng cửa trong khi các nhà máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch được đưa vào hoạt động để cung cấp điện cho các nhà máy ở miền Nam.
Theo ông Michael Knape, thị trưởng của Treuenbrietzen, nơi thị trấn Feldheim trực thuộc, cho rằng việc để địa phương tham gia và hưởng lợi từ các dự án năng lượng là chìa khoá thành công của Feldheim.
Các công viên turbines gió ở những nơi khác của Đức thường xuyên vấp phải sự phản đối, bao gồm cả một số làng lân cận suy thoái về kinh tế, cộng đồng thân thiết của Feldheim đã chấp nhận việc xây dựng nhiều tuabin đến mức thị trấn này thực sự có thể xuất khẩu lượng điện gấp khoảng 250 lần lượng điện tiêu thụ.
Ông Knape nhận định: "Cư dân nên cảm nhận được rằng đây là sự chuyển đổi của chính họ của không phải từ bên trên đặt ra".
Tuy nhiên, ông cũng cho rằng các nhà chức trách khi đó đã đúng vì không can thiệp vào một thử nghiệm có nhiều nguy cơ thất bại. "Ở Đức, chúng tôi thường có những tượng rằng nếu một ai đó mắc lỗi, đó sẽ là một vấn đề nghiêm trọng. Nhưng chỉ bằng cách đó, chúng tôi mới đạt được sự tiến bộ", Ông Knape cho hay.
Phương pháp tạo ra năng lượng sạch của Feldheim hoàn toàn trái ngược với thực tiễn phổ biến ở Đức, nơi các công ty năng lượng lớn có xu hướng xây dựng và kiểm soát các dự án điện lớn. Trong khi đó, các nỗ lực quy mô nhỏ thường vấp phải các rào cản pháp lý cao.
Tuy nhiên, ông Knape hy vọng rằng quá trình chuyển đổi năng lượng của Đức có thể bắt kịp và giống như những gì Feldheim đã đạt được. Ông chia sẻ: "Tôi tin chắc rằng với áp lực hiện tại ở châu Âu ... mọi người đều thấy rõ rằng chúng ta cần có cách tiếp cận khác trước".
Mặc dù không thể áp dụng cách làm của thị trấn Feldheim ở mọi nơi, nhưng những dự án như vậy có thể là một phần quan trọng trong các giải pháp khắc phục tình trạng thiếu hụt năng lượng hiện nay. Ông Knape nói thêm: "Nhiều Feldheim nhỏ có thể cung cấp ít nhất một phần điện của Berlin".
Ông Siegfried Kappert, 83 tuổi, cũng bày tỏ lạc quan tương tự. Sinh ra và lớn lên ở Feldheim, ông đã trả khoản phí 3.000 Euro (hơn 70 triệu đồng) để kết nối hệ thống điện nhà mình với hệ thống điện và lưới sưởi của thị trấn khi chúng được xây dựng.
Khoản đầu tư đó đã mang lại hiệu quả lớn cho cả ông và Feldheim với giá năng lượng thấp hơn.
Minh Hạnh
