Sáng 21-8, Ủy ban Văn hóa và Xã hội phối hợp với Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tổ chức phiên giải trình “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả”.
Giải trình thẳng thắn, xác định cụ thể trách nhiệm
Phát biểu khai mạc, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết thời gian qua, tại Việt Nam, liên tiếp những vụ sản xuất, buôn bán thuốc giả, thực phẩm giả đã bị các cơ quan chức năng phát hiện, xử lý, khởi tố. Dư luận xã hội lên án bởi đây là nhóm mặt hàng có ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe người dân, cộng đồng và sự phát triển bền vững của dân tộc.
Theo ông Nguyễn Đắc Vinh, thuốc giả, thực phẩm giả gây ra những tác hại, hệ lụy nguy hiểm. Mục đích của Phiên giải trình, theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội, nhằm đánh giá thực trạng sản xuất, kinh doanh, lưu hành thuốc giả, thực phẩm giả thời gian gần đây; đánh giá kết quả đạt được, những khó khăn, hạn chế và nguyên nhân của khó khăn, hạn chế trong công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả.
“Kết thúc phiên giải trình, thành viên Ủy ban Văn hóa và Xã hội sẽ biểu quyết thông qua kết luận, kiến nghị một số nội dung, giải pháp hoàn thiện pháp luật và tăng cường tổ chức thực hiện để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả”- ông Vinh thông tin.
“Đây là chủ đề rất nóng, nóng từ mỗi gia đình, mỗi người dân”, tham dự phiên giải trình, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nói.
“Chúng ta đều nhận thức sâu sắc rằng tác hại của thuốc giả, thực phẩm giả đối với sức khỏe nhân dân và đối với nền kinh tế là rất lớn, đến mức có thể coi là hiểm họa; trong đó, nguy hiểm nhất là gây tác hại trực tiếp, lâu dài đến sức khỏe, thậm chí tính mạng người sử dụng”- vẫn lời Phó Chủ tịch Quốc hội.
Bà Nguyễn Thị Thanh đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Công Thương và đại diện lãnh đạo các bộ, ngành hữu quan trả lời, giải trình thẳng thắn, đi thẳng vào trọng tâm vấn đề, phân tích, đánh giá đúng thực tế những tồn tại, hạn chế, làm rõ nguyên nhân, đặc biệt là xác định cụ thể trách nhiệm. Trên cơ sở đó, đưa ra các giải pháp thiết thực, khả thi để khắc phục có hiệu quả, đúng địa chỉ, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả trong thời gian tới.
Không có thuốc giả ở các cơ sở khám chữa bệnh
Báo cáo tại phiên giải trình, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng, thuốc giả giảm mạnh từ hơn 10% những năm 1990-1991 xuống dưới 2% những năm gần đây.
“Theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng và thuốc giả của Việt Nam ở mức thấp so với trung bình của thế giới”- Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông Tuyên thừa nhận gần đây có những vụ việc sản xuất, kinh doanh thuốc giả bị cơ quan chức năng phát hiện và triệt phá. Điển hình là các đường dây sản xuất, buôn bán kháng sinh giả tại Hà Nội, Cần Thơ, Bến Tre (tháng 8-2024) và đường dây thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả trên nhiều địa bàn (tháng 4-2025).
Nêu nguyên nhân, Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng do nhu cầu thuốc cho công tác khám chữa bệnh của nhân dân tăng cao, đặc biệt sau dịch COVID-19; lợi nhuận trong hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc giả cao.
Đáng chú ý, thương mại điện tử và mạng xã hội (Zalo, Facebook, Youtube) là kênh chủ đạo để tiêu thụ thuốc giả, lợi dụng tâm lý người tiêu dùng muốn mua thuốc giá rẻ, tự điều trị.
Trong khi đó, nhân sự làm công tác phòng chống thuốc giả của ngành y tế khá mỏng cả ở cấp Trung ương và địa phương; các trung tâm kiểm nghiệm tại các địa phương mặc dù đã được quan tâm đầu tư nhưng phần lớn trong số này chưa đáp ứng được yêu cầu.
Thứ trưởng Bộ Y tế cho hay thuốc giả, thuốc không đạt chất lượng ở khu vực bán lẻ cao hơn khu vực sản xuất, nhập khẩu và bán buôn.
“Trong nhiều năm trở lại đây, không ghi nhận thuốc giả ở các cơ sở khám chữa bệnh, thuốc giả phát hiện chủ yếu ở các cơ sở bán lẻ hoặc qua các kênh bán hàng điện tử”- ông Tuyên nói.
Đề cập tới những thách thức trong thời gian tới, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho hay dự báo thời gian tới, tình hình vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, gian lận xuất xứ, hàng hóa nước ngoài giả xuất xứ Việt Nam còn diễn biến phức tạp.
Các đối tượng sẽ tiếp tục áp dụng công nghệ tiên tiến như tem chống giả mạo, mã/QR giả, hoặc bao bì tinh vi để qua mặt cơ quan chức năng và người tiêu dùng.
“Các Bộ, ngành, các cấp chính quyền cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo với mục tiêu đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi nhằm quét sạch buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ”- ông Tuyên nói thêm.
Trang Đào (Tổng hợp)
