Ngân hàng Tinh trùng châu Âu (European Sperm Bank) của Đan Mạch, đơn vị đã bán tinh trùng cho biết các gia đình bị ảnh hưởng đã bày tỏ "sự cảm thông sâu sắc nhất" của họ và thừa nhận rằng tinh trùng đã được sử dụng để tạo ra quá nhiều trẻ em ở một số quốc gia.
Cuộc điều tra này được thực hiện bởi 14 đài truyền hình công cộng, bao gồm BBC, như một phần của Mạng lưới Báo chí Điều tra thuộc Liên hiệp Phát thanh Truyền hình châu Âu.
Tinh trùng đến từ một người đàn ông ẩn danh, người đã được trả tiền để hiến tinh trùng khi còn là sinh viên, bắt đầu từ năm 2005. Tinh trùng của anh ta sau đó được phụ nữ sử dụng trong khoảng 17 năm.
Anh có sức khỏe khỏe mạnh và đã vượt qua các cuộc kiểm tra sàng lọc người hiến. Tuy nhiên, DNA trong một số tế bào của anh đã bị đột biến trước khi anh được sinh ra. Nó làm hỏng gen TP53 – gen có vai trò tối quan trọng trong việc ngăn chặn các tế bào cơ thể chuyển thành ung thư.
Phần lớn cơ thể của người hiến không chứa dạng TP53 nguy hiểm, nhưng có tới 20% tinh trùng của anh có chứa đột biến. Bất kỳ đứa trẻ nào được tạo ra từ tinh trùng bị ảnh hưởng sẽ có đột biến trong mọi tế bào của cơ thể.
Điều này được gọi là hội chứng Li Fraumeni và đi kèm với nguy cơ phát triển ung thư lên đến 90%, đặc biệt là trong thời thơ ấu cũng như ung thư vú ở giai đoạn sau của cuộc đời.
"Đó là một chẩn đoán khủng khiếp," Giáo sư Clare Turnbull, chuyên gia di truyền học ung thư tại Viện Nghiên cứu Ung thư ở London, nói với BBC. "Đó là một chẩn đoán rất khó khăn đối với một gia đình, có một gánh nặng suốt đời khi phải sống chung với nguy cơ đó, rõ ràng là rất tàn khốc."
Ngân hàng Tinh trùng châu Âu cho biết "bản thân người hiến và các thành viên gia đình anh ta không bị bệnh" và một đột biến như vậy "không được phát hiện một cách phòng ngừa bằng sàng lọc di truyền". Họ nói rằng họ đã "ngay lập tức chặn" người hiến này ngay khi vấn đề với tinh trùng của anh ta được phát hiện.
Các em bé đã tử vong
Các bác sĩ đang điều trị cho trẻ em mắc ung thư có liên quan đến việc hiến tinh trùng này đã nêu lên mối lo ngại tại Hội Di truyền Học Người châu Âu năm nay.
Họ báo cáo đã tìm thấy 23 trường hợp mang biến thể trong số 67 trẻ em được biết đến vào thời điểm đó. 10 em đã được chẩn đoán mắc ung thư.
Thông qua các yêu cầu Đạo luật Tự do Thông tin và các cuộc phỏng vấn với các bác sĩ và bệnh nhân, BBC có thể tiết lộ số lượng trẻ em được sinh ra từ người hiến này lớn hơn đáng kể. Con số ít nhất là 197 trẻ, nhưng đó có thể chưa phải là con số cuối cùng vì dữ liệu chưa được thu thập từ tất cả các quốc gia.
Cũng không rõ có bao nhiêu trong số những trẻ em này đã thừa hưởng biến thể nguy hiểm.
Tiến sĩ Edwige Kasper, một chuyên gia di truyền học ung thư tại Bệnh viện Đại học Rouen, ở Pháp, người đã trình bày dữ liệu ban đầu, nói với nhóm điều tra: "Chúng tôi có nhiều trẻ em đã phát triển ung thư. Chúng tôi có một số trẻ em đã phát triển hai loại ung thư khác nhau và một số em trong số đó đã tử vong ở độ tuổi rất sớm."
Céline (tên giả) là một bà mẹ đơn thân ở Pháp có con được thụ thai bằng tinh trùng của người hiến này 14 năm trước và mang đột biến. Cô nhận được một cuộc gọi từ phòng khám vô sinh mà cô đã sử dụng ở Bỉ, thúc giục cô cho con gái đi sàng lọc.
Cô nói rằng cô "hoàn toàn không có ác cảm" với người hiến nhưng nói rằng việc cô được cung cấp tinh trùng "không sạch, không an toàn, mang rủi ro" là không thể chấp nhận được. Và cô biết rằng ung thư sẽ lơ lửng trên đầu họ trong suốt quãng đời còn lại.
Cô nói: "Chúng tôi không biết khi nào, chúng tôi không biết là ung thư gì, và chúng tôi không biết sẽ có bao nhiêu lần. Tôi hiểu rằng có khả năng cao điều đó sẽ xảy ra và khi nó xảy ra, chúng tôi sẽ chiến đấu và nếu có nhiều lần, chúng tôi sẽ chiến đấu nhiều lần."
Tinh trùng của người hiến này đã được sử dụng bởi 67 phòng khám vô sinh tại 14 quốc gia: Đan Mạch, Bỉ, Tây Ban Nha, Iceland, Đức, Hy Lạp, Síp, Bắc Macedonia, Georgia, Hungary, Ireland, Ba Lan, Albania và Serbia.
Peter Thompson, giám đốc điều hành của HFEA, cho biết một "số rất nhỏ" phụ nữ bị ảnh hưởng và "họ đã được phòng khám Đan Mạch nơi họ được điều trị thông báo về người hiến".
Không có luật nào về số lần tinh trùng của một người hiến có thể được sử dụng trên toàn thế giới. Tuy nhiên, các quốc gia riêng lẻ tự đặt ra giới hạn của họ.
Ngân hàng Tinh trùng châu Âu thừa nhận rằng những giới hạn này đã "thật không may" bị vi phạm ở một số quốc gia và họ đang "đối thoại với các cơ quan chức năng ở Đan Mạch và Bỉ".
Ở Bỉ, một người hiến tinh trùng chỉ được phép sử dụng bởi 6 gia đình. Thế nhưng 38 phụ nữ khác nhau đã sinh ra 53 trẻ em từ người hiến này.
'Không thể sàng lọc mọi thứ'
Giáo sư Allan Pacey, người từng điều hành Ngân hàng Tinh trùng Sheffield và hiện là phó chủ tịch khoa Sinh học Y học và Sức khỏe tại Đại học Manchester, cho biết các quốc gia đã trở nên phụ thuộc vào các ngân hàng tinh trùng quốc tế lớn và một nửa số tinh trùng của Vương quốc Anh hiện được nhập khẩu.
Ông nói với BBC: "Chúng tôi phải nhập khẩu từ các ngân hàng tinh trùng quốc tế lớn, những người cũng bán nó cho các quốc gia khác, bởi vì đó là cách họ kiếm tiền, và đó là nơi vấn đề bắt đầu, bởi vì không có luật pháp quốc tế nào về tần suất bạn có thể sử dụng tinh trùng."
Ông nói rằng trường hợp này là "tồi tệ" đối với tất cả mọi người có liên quan, nhưng sẽ là điều không thể để làm cho tinh trùng hoàn toàn an toàn.
"Bạn không thể sàng lọc mọi thứ, chúng tôi chỉ chấp nhận 1% hoặc 2% trong tổng số đàn ông nộp đơn xin làm người hiến tinh trùng trong thỏa thuận sàng lọc hiện tại, vì vậy nếu chúng tôi thắt chặt hơn nữa, chúng tôi sẽ không có bất kỳ người hiến tinh trùng nào – đó là điểm cân bằng."
Trường hợp này, cùng với trường hợp một người đàn ông được lệnh phải dừng lại sau khi làm cha của 550 trẻ em thông qua hiến tinh trùng, đã một lần nữa đặt ra câu hỏi liệu có nên có những giới hạn chặt chẽ hơn hay không.
Hội Sinh sản và Phôi học Người châu Âu gần đây đã đề xuất giới hạn 50 gia đình cho mỗi người hiến. Tuy nhiên, họ nói rằng điều này sẽ không làm giảm nguy cơ thừa hưởng các bệnh di truyền hiếm gặp.
"Cần phải làm nhiều hơn nữa để giảm số lượng gia đình được sinh ra trên toàn cầu từ cùng một người hiến," Sarah Norcross, giám đốc của Progress Educational Trust, một tổ chức từ thiện độc lập dành cho những người bị ảnh hưởng bởi vô sinh và các tình trạng di truyền, cho biết.
Cô nói với BBC News: "Chúng tôi không hoàn toàn hiểu những ý nghĩa xã hội và tâm lý sẽ là gì khi một người có hàng trăm anh chị em cùng cha khác mẹ. Nó có thể có khả năng gây tổn thương tâm lý."
Nguồn: BBC
Thanh Huyền
