Tại Thâm Quyến, trung tâm công nghệ sầm uất bậc nhất Trung Quốc, ranh giới giữa con người và máy móc đang dần bị xóa nhòa. Trong khuôn khổ sự kiện Guangdong-Hong Kong-Macao Greater Bay Area Artificial Intelligence and Robotics Industry Conference 2025 vừa kết thúc giữa tháng 12, chính quyền tỉnh Quảng Đông đã công bố một kế hoạch táo bạo: xây dựng khu vực trình diễn thân thiện với robot đầu tiên trên cả nước.
Đây không chỉ là một dự án hạ tầng, mà là bước đi chiến lược để đưa robot hình người (humanoid robot) thâm nhập sâu rộng vào đời sống đô thị thực tế.
Nếu các hệ thống AI hiện nay như ChatGPT hay Claude là những "bộ não trong lồng kính" (xử lý thông tin trên máy chủ, không có cơ thể vật lý), thì Trí tuệ hiện thân chính là việc đưa bộ não đó vào một cơ thể vật lý (robot) để tương tác trực tiếp với thế giới thực. Vậy chính xác nó là gì và tại sao nó lại quan trọng đến mức Trung Quốc phải xây dựng cả một khu vực đô thị chỉ để huấn luyện nó?
Chiến lược "1+1+N": Mạng lưới huấn luyện toàn diện
Cốt lõi của tham vọng này là khung quy hoạch mang tên "1+1+N". Theo đó, tỉnh Quảng Đông sẽ thiết lập một hệ thống đào tạo "trí tuệ hiện thân" (embodied intelligence) - thuật ngữ chỉ các hệ thống AI có cơ thể vật lý, có khả năng tương tác với môi trường thực.
Mô hình này được cấu trúc chặt chẽ với ba trụ cột chính. Đầu tiên là một "bộ não" trung tâm - Sân huấn luyện Trí tuệ hiện thân tỉnh Quảng Đông, đóng vai trò quản lý và điều phối. Thứ hai là "sân khấu thực tế" - Khu vực trình diễn tại Thâm Quyến. Đây sẽ là quận đô thị đầu tiên được quy hoạch để robot có thể "thoát ly" khỏi môi trường giả lập, trực tiếp xuống phố, len lỏi trong các khu dân cư và học cách ứng xử với những tình huống hỗn loạn của thế giới thực.
Cuối cùng là yếu tố "N" - mạng lưới các trung tâm vệ tinh chuyên biệt rải rác khắp các thành phố, tập trung giải quyết các bài toán đặc thù cho từng ngành nghề, từ sản xuất thông minh đến dịch vụ công cộng.
Cách tiếp cận này được giới chuyên môn đánh giá là bước đột phá về tư duy phát triển. Thay vì nuôi dưỡng robot trong lồng kính, Trung Quốc đang chủ động tạo ra một hệ sinh thái mở, nơi máy móc phải học cách "sống" cùng con người.
Mạng lưới huấn luyện này được xem là cơ sở hạ tầng then chốt để thúc đẩy lĩnh vực robot hình người. Nó cung cấp chương trình đào tạo dựa trên kịch bản, được thiết kế riêng cho các ứng dụng trong sản xuất thông minh, dịch vụ công và các lĩnh vực khác, đẩy nhanh sự phát triển công nghệ và việc áp dụng trong công nghiệp.
Quảng Đông: "Công xưởng" robot của thế giới
Không phải ngẫu nhiên Quảng Đông được chọn làm nơi tiên phong cho sứ mệnh này. Tỉnh này hiện đang giữ vị thế thống trị tuyệt đối trong bản đồ công nghiệp robot của Trung Quốc. Các số liệu thống kê mới nhất cho thấy sức mạnh sản xuất đáng kinh ngạc: Quảng Đông chiếm tới 40% sản lượng robot công nghiệp và 80% robot dịch vụ của toàn quốc gia tỷ dân.
Chỉ tính riêng 10 tháng đầu năm 2025, quy mô ngành công nghiệp cốt lõi AI của tỉnh đã vượt mốc 32,4 tỷ USD. Sự bùng nổ này được tiếp sức bởi các chính sách hỗ trợ mạnh tay. Đầu năm nay, chính quyền tỉnh đã ban hành gói 12 biện pháp thúc đẩy, trong đó sẵn sàng chi tới 50 triệu nhân dân tệ (hơn 7 triệu USD) để tài trợ cho các trung tâm đổi mới cấp quốc gia.
Sức nóng của thị trường cũng được phản ánh qua các thương vụ thương mại kỷ lục. UBTECH Robotics, một "kỳ lân" công nghệ tại đây, vừa xác lập các kỷ lục toàn cầu mới với những hợp đồng cung cấp robot hình người trị giá hàng chục triệu USD.
Tỉnh Quảng Đông đã nổi lên như một trung tâm hàng đầu về robot và AI tại Trung Quốc, cung cấp một hệ sinh thái công nghiệp tự chủ cao, năng lực sản xuất quy mô lớn mạnh mẽ và các kịch bản ứng dụng thực tế đa dạng.
Tương lai của sự cộng sinh người - máy
Sự ra đời của khu vực thân thiện với robot tại Thâm Quyến đánh dấu một kỷ nguyên mới của công nghệ "trí tuệ thể hiện". Không chỉ dừng lại ở tự động hóa nhà máy, tham vọng của Trung Quốc là đưa robot trở thành những đối tác trực giác trong đời sống thường nhật.
Unitree Robotics, một tên tuổi lớn khác trong ngành, cũng vừa ra mắt kho ứng dụng dành riêng cho robot hình người, cho phép người dùng điều khiển và nâng cấp "người bạn máy" của mình dễ dàng như sử dụng điện thoại thông minh. Điều này cho thấy xu hướng tiêu dùng hóa robot đang đến gần hơn bao giờ hết.
Với dự báo thị trường robot hình người sẽ đạt hơn 8,2 tỷ nhân dân tệ vào năm 2025, Trung Quốc đang chứng minh họ không chỉ muốn dẫn đầu về số lượng sản xuất, mà còn muốn định hình lại cách thế giới nhìn nhận về mối quan hệ giữa con người và trí tuệ nhân tạo. Những con phố tại Thâm Quyến sắp tới sẽ không chỉ là nơi xe cộ qua lại, mà sẽ trở thành trường học lớn nhất thế giới cho thế hệ robot tiếp theo.
Đức Khương
