TSMC có thể sẽ phải đối mặt với mức phạt vượt quá 1 tỷ USD từ Bộ Thương mại Hoa Kỳ vì đã vô tình cung cấp một chiplet xử lý cho Huawei — thành phần được sử dụng trong dòng vi xử lý AI Ascend 910, theo báo cáo từ Reuters. Mức phạt cao như vậy là điều hiếm gặp và có thể lập kỷ lục, đồng thời phản ánh quy mô chip mà Huawei đã nhận từ TSMC thông qua các biện pháp che giấu.
Khoản phạt trên 1 tỷ USD được tính theo các quy định xuất khẩu, cho phép xử phạt gấp đôi giá trị giao dịch không được cấp phép. Cho đến thời điểm hiện tại, chưa có hành động chính thức nào được đưa ra với TSMC. Trong các trường hợp tương tự, Bộ Thương mại thường gửi một tài liệu có tên là “thư cáo buộc đề xuất”, liệt kê ngày vi phạm, giá trị giao dịch và cách tính tiền phạt. Sau đó, công ty sẽ có 30 ngày để phản hồi. Trước đây vào năm 2023, Seagate từng bị phạt 300 triệu USD vì đã cung cấp ổ cứng trị giá 1,1 tỷ USD cho Huawei.
Năm ngoái, đã có bằng chứng cho thấy một chiplet xử lý mà TSMC sản xuất cho Sophgo — một công ty có liên kết với nhà cung cấp phần cứng khai thác tiền mã hóa Bitmain — thực chất lại là chiplet cho vi xử lý AI Ascend 910 của Huawei. Huawei đã bị đưa vào Danh sách thực thể bị hạn chế (Entity List) của Bộ Thương mại Mỹ từ giữa năm 2020, và mọi công ty — bao gồm TSMC — khi cung cấp sản phẩm cho Huawei có sử dụng công nghệ Mỹ đều phải xin giấy phép xuất khẩu từ Bộ này.
Sau khi TechInsights phát hiện dòng chip Ascend 910 của Huawei sử dụng chiplet từ TSMC, hãng đã ngừng mọi lô hàng gửi cho Sophgo và đang làm việc với Bộ Thương mại Mỹ về vấn đề này. Vào tháng 1, Sophgo cũng bị đưa vào danh sách hạn chế của Mỹ. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ số lượng chiplet mà TSMC đã sản xuất (gián tiếp) cho Huawei là bao nhiêu.
Thông thường, khi TSMC nhận một thiết kế chip để sản xuất, họ không thể xác định được ai là người phát triển gốc hay mục đích và người sử dụng cuối cùng của sản phẩm. Do đó, những sai sót như trường hợp với Sophgo là hoàn toàn có thể xảy ra. Tuy nhiên, chiplet Ascend 910 với hàng chục tỷ transistor — tức có độ phức tạp và chi phí phát triển rất cao — đáng lẽ đã phải là một dấu hiệu cảnh báo, đặc biệt khi đến từ một công ty ít tiếng tăm và lại có liên hệ với lĩnh vực khai thác tiền số.
Vụ việc đã khiến Bộ Thương mại Mỹ — vốn đang rất nỗ lực kiềm chế hoạt động bán chip AI tiên tiến cho các thực thể Trung Quốc — hết sức phẫn nộ, đặc biệt trong bối cảnh có suy đoán rằng Sophgo đã mua tới hàng triệu chiplet để cung cấp cho Huawei.
Từ khi bê bối với Sophgo bùng nổ vào mùa thu năm 2024, TSMC đã trở nên thận trọng hơn nhiều. Đầu năm nay, hãng đã chấm dứt quan hệ với công ty PowerAIR có trụ sở tại Singapore sau khi một cuộc điều tra nội bộ cho thấy có thể vi phạm kiểm soát xuất khẩu của Hoa Kỳ.
Một trong những vấn đề lớn với TSMC hiện nay là việc Huawei được cho là sử dụng các công ty thứ ba, giả danh thành nhà thiết kế chip độc lập để lách các lệnh cấm, nhằm đặt hàng các sản phẩm từ các nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới như TSMC. Huawei sau đó sẽ tìm cách che giấu nguồn gốc của các con chip này nhằm tiếp tục được tiếp cận nguồn cung bất chấp các hạn chế từ chính phủ Mỹ. Hệ quả là, TSMC và nhiều hãng sản xuất khác dễ trở thành nạn nhân của những hành vi đánh lừa tinh vi này.
Bình Minh
