Tuần trước, Thượng nghị sĩ Tom Cotton (bang Arkansas, Mỹ) đã công bố kế hoạch trình một dự luật mới nhằm siết chặt kiểm soát việc xuất khẩu và theo dõi các bộ vi xử lý hiệu năng cao – đặc biệt là các chip dùng cho AI và đồ họa – với mục tiêu ngăn chặn các bên nước ngoài không được phép, chẳng hạn như Trung Quốc, tiếp cận công nghệ chiến lược của Mỹ, trang Tom's Hardware đăng tải.
Dự luật yêu cầu tất cả các sản phẩm thuộc nhóm mã kiểm soát xuất khẩu như 3A090, 4A090, 4A003.z và 3A001.z – bao gồm chip AI, server AI, máy chủ hiệu năng cao (HPC), và cả card đồ họa cao cấp như RTX 4090 hay RTX 5090 – phải tích hợp khả năng định vị địa lý. Tính năng này sẽ cho phép chính phủ Mỹ xác minh vị trí vật lý của từng con chip sau khi được xuất khẩu, từ đó đảm bảo chúng không bị chuyển hướng bất hợp pháp đến các bên bị cấm.
Nội dung dự luật quy định chip phải có cơ chế giúp xác minh rằng chúng vẫn nằm tại điểm đến được phê duyệt. Nếu chip bị chuyển hướng, hoặc có dấu hiệu bị can thiệp bất thường, nhà sản xuất như Nvidia, AMD hay Intel sẽ phải báo cáo cho Cục Công nghiệp và An ninh (BIS). Ngoài ra, một hệ thống đăng ký tập trung cũng sẽ được thiết lập để lưu trữ thông tin vị trí và chủ sở hữu cuối cùng của các thiết bị nằm trong diện kiểm soát.
Dự luật cũng đề xuất tiến hành một nghiên cứu kéo dài một năm do Bộ Thương mại phối hợp với Bộ Quốc phòng thực hiện, nhằm đánh giá khả năng mở rộng các biện pháp bảo vệ trong tương lai. Kết quả nghiên cứu sẽ làm cơ sở để áp dụng thêm các yêu cầu kỹ thuật mới, với thời hạn hai năm để hoàn tất quy định và xây dựng lộ trình triển khai. Tuy nhiên, tất cả các tính năng mới phải đảm bảo không làm lộ bí mật thương mại hay ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của các công ty Mỹ.
Việc yêu cầu bổ sung tính năng định vị trên phần cứng đã được phát triển từ trước là một thách thức không nhỏ. Vì vậy, các mốc thời gian trong dự luật được thiết kế tương đối linh hoạt để phù hợp với chu kỳ phát triển dài của ngành chip. Các doanh nghiệp sẽ có sáu tháng kể từ khi luật được thông qua để bắt đầu triển khai theo dõi, nhưng các quy định kỹ thuật bổ sung tiếp theo có thể được giãn trong nhiều năm, tùy thuộc vào kết quả các cuộc đánh giá hàng năm do các cơ quan liên quan thực hiện.
Nếu được thông qua, đây sẽ là bước đi mạnh tay tiếp theo của chính phủ Mỹ trong việc kiểm soát công nghệ bán dẫn chiến lược, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ – đặc biệt là AI – giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng căng thẳng.
Anh Việt
