Mỗi khi khí hậu dần dần trở lạnh, thức ăn khan hiếm thì có nhiều loài động vật đi tìm chỗ ngủ đông. Hiện tượng ngủ đông là một phương thức thích nghi của động vật trong cuộc đấu tranh sinh tồn đối với môi trường không thuận lợi.
Tại sao động vật ngủ đông, suốt cả mùa đông không ăn gì cũng không bị chết đói? Lý do là bởi trước khi ngủ đông chúng đã sớm bắt đầu công việc chuẩn bị ngủ đông, để vượt qua được thời kì khó khăn này. Công tác chuẩn bị trước khi ngủ đông của những động vật này rất đặc biệt. Bắt đầu từ mùa hè trong cơ thể của chúng đã dần dần tích trữ chất dinh dưỡng, đặc biệt là tích trữ mỡ. Khi kì ngủ đông sắp đến, chất dinh dưỡng tích trữ trong cơ thể tương đối nhiều, động vật béo hẳn lên. Những chất dinh dưỡng được tích trữ này đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể trong cả quá trình ngủ đông.
Đa số cơ chế ngủ đông là làm chậm nhịp thở, giảm tốc độ đập của tim, số lần thở giảm bớt, thân nhiệt cũng hạ thấp, máu tuần hoàn chậm chạp, hạn chế hoạt động của cơ chế trao đổi chất. Nhờ vậy, chất dinh dưỡng được tích trữ đủ để cơ thể ngủ hết mùa đông, đến khi các chất dinh dưỡng này cạn kiệt thì cũng là lúc kỳ ngủ đông kết thúc.
Nhiều loài gấu ngủ đông hơn nửa năm mà không cần ăn uống gì. Nhiều gấu mẹ vẫn có thể cho con bú mà không cần rời hang. Chúng lấy nước cho cơ thể nhờ chuyển hóa chất béo dự trữ, và quá trình này có tạo ra chất thải. Một số loại ếch cũng như rùa con thậm chí còn ngủ qua những tháng lạnh nhất của mùa đông, sau đó mới tỉnh dậy dần dần vào mùa xuân ấm áp.
Với rất nhiều các loài động vật, ngủ đông là một chiến thuật cho phép chúng sinh tồn. Nhưng với nhiều loài, đó không phải chỉ là một giấc ngủ đơn thuần cho qua mùa đông. Dù cho con vật có mạnh khỏe thế nào, vẫn có những tổn thương nhất định. Động vật sau khi ngủ đông sẽ gầy yếu rõ rệt và khi tỉnh dậy chúng sẽ tiêu thụ một lượng thức ăn lớn để cơ thể hồi phục.
TH (Nguoiduatin.vn)
