Cá chạch là loài cá quen thuộc với đời sống làng quê Việt Nam, đặc biệt ở khu vực miền Tây. Loại cá này có thể được chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon, bổ dưỡng.
Theo Đông y, cá chạch có vị ngọt, tính bình và mang lại nhiều lợi ích quý giá cho sức khỏe. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi loài cá này được các nhà y học Trung Quốc ví như “nhân sâm dưới nước”.
Theo Tây y, cá chạch chứa tới 17 loại acid amin thiết yếu, giúp cơ thể dễ dàng hấp thụ, đồng thời được xếp vào nhóm thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, rất tốt cho sức khỏe. Vì thế, bạn hoàn toàn có thể bổ sung cá chạch vào thực đơn hàng ngày của gia đình để tăng cường sức khỏe và bồi bổ cơ thể.
Dưới đây là một số công dụng đặc biệt của cá chạch mà nhiều người có thể chưa biết:
1. Tốt cho não bộ
Theo các nghiên cứu, DHA và EPA – hai loại axit béo omega-3 dồi dào trong cá chạch giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng và bảo vệ chức năng não bộ. Ở trẻ em, chúng hỗ trợ quá trình hình thành tế bào thần kinh, góp phần nâng cao khả năng học tập, ghi nhớ và sự tập trung.
Với người trưởng thành, omega-3 từ cá chạch giúp làm chậm quá trình suy giảm nhận thức do lão hóa, đồng thời giảm nguy cơ mắc các bệnh lý thần kinh như Alzheimer và Parkinson. Bên cạnh đó, omega-3 còn có tác dụng giảm căng thẳng, lo âu, cải thiện tâm trạng và chất lượng giấc ngủ.
2. Dưỡng thận
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cá chạch là thực phẩm tốt cho thận. Theo đó, loại cá này chứa nhiều chất dinh dưỡng như kẽm, selen, canxi và các khoáng chất khác rất có lợi để thúc đẩy quá trình trao đổi chất của thận, đồng thời giúp loại bỏ độc tố, chất thải ra khỏi cơ thể.
Ngoài chất dinh dưỡng và khoáng chất, cá chạch còn chứa một số chất dinh dưỡng đặc biệt như axit amin, axit béo không bão hòa đa… có tác dụng tốt trong việc bảo vệ và phục hồi thận, từ đó duy trì sức khỏe của thận.
3. Tốt cho thị lực
Vitamin A và Omega-3 có trong cá chạch được ví như những “chiến binh” thầm lặng, giúp bảo vệ đôi mắt khỏi tác động tiêu cực từ môi trường ô nhiễm và ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị điện tử. Những dưỡng chất này góp phần ngăn ngừa và làm chậm quá trình tiến triển của các bệnh lý về mắt phổ biến như thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể.
Đặc biệt, vitamin A giúp duy trì lớp tế bào nhạy cảm với ánh sáng tại võng mạc, hỗ trợ cải thiện thị lực, kể cả trong điều kiện ánh sáng yếu. Trong khi đó, Omega-3 với đặc tính chống viêm sẽ làm giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt do lão hóa.
4. Bổ sung canxi, giúp xương chắc khỏe
Cá chạch chứa nhiều canxi và các nguyên tố vi lượng rất tốt cho xương khớp. Theo bảng thành phần thực phẩm Việt Nam, 100g cá chạch cung cấp 109mg canxi cùng protein và các dưỡng chất khác, hàm lượng canxi cao gấp 6 lần so với cá chép và khoảng 10 lần so với mực giúp ngăn ngừa còi xương ở trẻ em và chắc khỏe xương ở người lớn tuổi. Do đó, thường xuyên ăn loại cá này có thể ngăn ngừa bệnh còi xương ở trẻ và bệnh loãng xương ở người già.
5. Chống viêm
Chạch chứa một loại axit béo không bão hòa, có khả năng chống lão hóa mạch máu, rất tốt cho người cao tuổi. Chất nhầy trơn ngoài da của nó cũng có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn hiệu quả.
6. Bổ máu
Cá chạch rất giàu protein và các nguyên tố sắt, rất tốt cho những bệnh nhân bị thiếu máu do thiếu sắt. Bên cạnh đó, thành phần niacin có trong loại cá này có thể làm giãn mạch máu, hạ cholesterol và nồng độ triglyceride trong máu. Bổ sung loại cá này vào thực đơn cho gia đình sẽ giúp điều chỉnh rối loạn lipid máu, giảm thiểu mức độ xơ cứng động mạch vành, làm giảm tỷ lệ mắc các bệnh như nhồi máu cơ tim, phòng chống bệnh tim mạch hiệu quả.
Dù là loại thực phẩm vàng cho sức khỏe và phù hợp với hầu hết mọi đối tượng. Tuy nhiên các chuyên gia sức khỏe khuyến cáo những người đang có bệnh nền và đang phải sử dụng thuốc hà thủ ô đỏ để điều trị bệnh thì không nên tiêu thụ loại cá này. Nguyên nhân là vì hà thủ ô đỏ khi kết hợp với các dưỡng chất có trong cá chạch sẽ làm giảm tác dụng của loại dược liệu này.
Ánh Lê (Tổng hợp)
