Theo Dân Trí, anh N.T.T. (34 tuổi), đến khám tại trung tâm sức khỏe nam giới ở TP. HCM vì rối loạn cương kéo dài hơn 3 tháng. Anh chia sẻ trong một lần gần gũi, vợ anh đột nhiên gọi tên người yêu cũ. Dù cô ấy giải thích là "lỡ miệng" nhưng người đàn ông không thể gạt đi cảm giác tổn thương và hụt hẫng.
Từ sau sự cố trên, mỗi lần chuẩn bị quan hệ, anh đều căng thẳng nhớ lại cảnh cũ và mất khả năng cương. Sau khi thăm khám, bác sĩ chẩn đoán người đàn ông mắc rối loạn cương mang tính tâm lý (psychogenic erectile dysfunction), kèm theo biểu hiện lo âu.
Anh được dùng thuốc ức chế PDE5 (một nhóm thuốc điều trị bệnh lý rối loạn cương dương và phì đại tuyến tiền liệt) trong giai đoạn đầu, kết hợp liệu pháp nhận thức - hành vi. Sau 9 tuần điều trị, tình trạng anh T. cải thiện đáng kể. Vợ chồng bệnh nhân cũng được tư vấn trị liệu hôn nhân để hàn gắn cảm xúc.
Một nam bệnh nhân đến cầu cứu bác sĩ vì gặp vấn đề về sinh lý. Ảnh minh họa/ Dân Trí.
Vnexpress dẫn lời TS.BS.CK2 Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, TP. HCM cho biết, tình huống "tưởng chừng chỉ xảy ra trong phim ảnh", song thực tế lại không hiếm gặp. Trung tâm tiếp nhận không ít nam giới đến khám trong trạng thái hoang mang, hụt hẫng hoặc tổn thương sâu sắc sau khi vợ hoặc bạn gái buộc miệng gọi tên người yêu cũ lúc đang quan hệ. Cảm giác như bị phản bội, bị hạ thấp bản lĩnh, thậm chí mất sạch hứng thú đã khiến nhiều quý ông rơi vào trạng thái rối loạn tình dục, từ rối loạn cương, giảm ham muốn đến xuất tinh sớm.
Cách đây không lâu, người đàn ông 29 tuổi, đang sống chung với bạn gái, đến khám vì xuất tinh sớm, xuất hiện đột ngột trong hai tháng. Khai thác kỹ, anh kể bạn gái từng gọi nhầm tên người yêu cũ trong một lần gần gũi. Dù cả hai đã bỏ qua nhưng sau đó anh không còn cảm thấy kiểm soát được phản ứng xuất tinh, càng cố thì càng xuất tinh nhanh hơn.
Điều này phù hợp với mô tả của tác giả Masters và Johnson trong một nghiên cứu về cơ chế xuất tinh sớm do mất kiểm soát nhận thức tình dục. Bác sĩ Duy hướng dẫn chàng trai kỹ thuật liệu pháp hành vi, kết hợp dùng thuốc, tăng cường giao tiếp với bạn gái. Sau 8 tuần, thời gian xuất tinh cải thiện từ một lên 5 phút.
"Sự tổn thương về cảm xúc trong lúc thân mật có thể để lại hậu quả sâu xa hơn cả một lần giận dỗi", bác sĩ nói. Điều này có thể lập trình lại phản ứng sinh lý, làm nam giới hình thành phản xạ né tránh quan hệ tình dục hoặc mất khả năng cương khi nghĩ đến bạn tình.
Phản ứng tình dục là sự kết hợp giữa các yếu tố sinh học, nội tiết, thần kinh và tâm lý. Nam giới gặp một kích thích cảm xúc tiêu cực trong lúc đang quan hệ - như cảm giác bị phản bội hoặc bị so sánh - hệ thống limbic trong não sẽ kích hoạt phản ứng căng thẳng. Khi đó, cơ thể tăng tiết hormone cortisol và adrenalin, đồng thời ức chế quá trình tiết nitric oxide - yếu tố quyết định để giãn mạch và gây cương dương. Chỉ cần một tín hiệu tổn thương, hệ thần kinh trung ương có thể "ngắt kết nối" giữa cảm xúc và chức năng sinh lý.
Bên cạnh đó, sự tổn thương lòng tự tôn nam giới - đặc biệt khi bị đặt vào vị trí "kém hơn người cũ" - dễ dẫn đến lo âu thành tích, một trong những nguyên nhân phổ biến gây rối loạn cương tạm thời. Sự kiện bị gọi nhầm tên có thể trở thành một dạng ám ảnh hồi tưởng, khiến não bộ liên tục tái hiện khoảnh khắc tiêu cực, đặc biệt trong những lần quan hệ sau đó. Đối với nam giới có tính cách cầu toàn hoặc từng có tổn thương cảm xúc trước đó, phản ứng sẽ càng mạnh mẽ và kéo dài.
Bác sĩ Duy cho rằng nếu không can thiệp đúng hướng, các rối loạn tình dục khởi phát do tổn thương tâm lý có thể trở thành mạn tính. Nam giới có thể hình thành nỗi sợ thất bại, né tránh tình dục, mất kết nối cảm xúc với bạn tình, dẫn đến rạn nứt mối quan hệ và giảm chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, sự suy giảm testosterone thứ phát do stress kéo dài có thể làm trầm trọng hơn tình trạng rối loạn cương và giảm ham muốn.
Bác sĩ Trà Anh Duy tư vấn cho bệnh nhân. Ảnh: Vnexpress.
Điều trị rối loạn tình dục do sang chấn tâm lý như bị gọi nhầm tên người yêu cũ đòi hỏi tiếp cận đa mô thức, bao gồm cả can thiệp về tâm lý lẫn sinh lý. Liệu pháp nhận thức - hành vi là một trong những phương pháp hiệu quả nhất trong điều trị rối loạn chức năng tình dục có yếu tố tâm lý, giúp bệnh nhân định nghĩa lại cảm xúc, vượt qua sang chấn và khôi phục lại đáp ứng sinh lý. Các liệu pháp khác như trị liệu tình dục, trị liệu chánh niệm hoặc cặp đôi cùng tham gia tư vấn cũng được ghi nhận là có hiệu quả cải thiện rõ rệt.
Về mặt y học, trong trường hợp rối loạn cương hoặc giảm ham muốn liên quan đến stress và lo âu, có thể sử dụng thuốc ức chế PDE5 hỗ trợ tăng tưới máu dương vật, thuốc chống trầm cảm liều thấp trong trường hợp lo âu kèm xuất tinh sớm, liệu pháp thay thế testosterone nếu có thiếu hụt hormone theo đánh giá nội tiết.
Quan trọng nhất, điều trị thành công không chỉ dựa vào thuốc mà đòi hỏi sự hợp tác giữa bác sĩ, bệnh nhân và bạn tình, đồng thời loại bỏ yếu tố kích hoạt cảm xúc tiêu cực để tránh tái phát. Phác đồ thường kết hợp tư vấn tâm lý chuyên sâu, hỗ trợ tâm lý cặp đôi nếu cần, điều chỉnh lối sống, giảm stress, dùng thuốc hỗ trợ nếu có chỉ định, theo dõi tiến trình hồi phục sinh lý và cảm xúc.
Bác sĩ khuyến cáo sự cố trong đời sống tình dục là điều có thể xảy ra và hoàn toàn vượt qua được nếu có sự chia sẻ, thấu hiểu và điều trị đúng cách. Không nên tự chịu đựng hoặc trốn tránh, vì điều này chỉ làm vòng xoáy ám ảnh thêm nghiêm trọng. Tìm đến chuyên gia nam học hoặc trung tâm chuyên sâu về sức khỏe tình dục để được hỗ trợ toàn diện. Việc điều trị sớm không chỉ phục hồi bản lĩnh mà còn giữ hạnh phúc lâu dài.
