Trong lúc ngồi xem bộ phim Sex Education, tôi đã bật khóc khi xem đến phân cảnh cô bé Maeve tâm sự: "I'm shit at asking for help and I push people away". (Tôi rất tệ trong việc nhờ giúp đỡ và tôi hay đẩy mọi người ra xa).
Trong phim, Maeve có một gia đình phức tạp, với mẹ nghiện ma tuý, thường xuyên vắng mặt, không đủ quan tâm con cái. Nữ sinh này phải tự lập rất sớm, thậm chí còn bị đuổi khỏi nhà và phải sống một mình trong công viên di động.
Cô bé không thể dựa dẫm vào ai, bởi mỗi khi tin tưởng ai đó, cô đều bị tổn thương hoặc bỏ rơi. Điều này khiến Maeve hình thành cơ chế phòng vệ bằng cách đẩy người khác ra xa và gặp khó khăn trong việc chia sẻ, tìm kiếm sự giúp đỡ của người khác.
Nữ sinh Maeve
Vì sao tôi lại khóc khi nghe câu nói của Maeve? Đó là vì tôi nhớ đến con gái mình. Một tuần trước, tôi nhận được điện thoại của cô giáo chủ nhiệm. Con gái tôi lần đầu đến kỳ, cháu bị "ra quần" và lúng túng sợ hãi. Điều đáng nói, cô giáo kể cho tôi biết, cháu cứ ngồi khóc rấm rứt một góc, không hề mở lời nhờ cô hay các bạn cùng lớp giúp đỡ. Chỉ đến khi cô giáo gọi đứng lên trả lời câu hỏi, cháu mới oà khóc.
Cô giáo nói rằng, con gái tôi có vấn đề tâm lý. Khi có chuyện gì, cháu thường ấp úng, lúng túng không dám nhờ các bạn giúp đỡ. Ở trên lớp, cháu cũng không chơi thân với ai mà thường hay ngồi lủi thủi một mình.
Cô giáo khuyên tôi nên trò chuyện, quan tâm nhiều hơn đến con.
Thực ra, con gái tôi và Maeve rất giống nhau. Hồi con còn nhỏ, tôi vì bận rộn công việc nên ít có thời gian quan tâm đến con. Mỗi khi con cần gì, tôi đều quát con một cách mất bình tĩnh, bực mình vì con làm phiền mình. Dần dần, con bắt đầu nhút nhát và không dám mở lời gì với mẹ. Con sợ mẹ quát, sợ mẹ bực mình, sợ bị mẹ nói "vô tích sự, không tự làm được gì, cái gì cũng phải "mẹ, mẹ".
Sau này, khi tôi có thời gian dành cho con thì con đã sống khép mình và rồi câu chuyện kỳ kinh nguyệt xảy ra. Tôi thương con, muốn sửa sai mà không biết làm cách nào, bắt đầu từ đâu mới đúng?
Gắn kết với con cái - Bài học đắt giá cho nhiều bậc cha mẹ
Thực tế, không ít cha mẹ mắc phải sai lầm như bà mẹ trong câu chuyện trên, và hệ quả là sự xa cách với con cái. Không chỉ vậy, con cái còn chịu phải nhiều tổn thương tâm lý.
Xây dựng mối quan hệ với con là một bài học vô cùng quan trọng. Trước hết, cha mẹ cần hiểu rằng sự quan tâm và yêu thương là nền tảng giúp con phát triển cảm xúc một cách lành mạnh. Trẻ em không chỉ cần những điều kiện vật chất đầy đủ mà quan trọng hơn là cảm giác được thấu hiểu và đồng hành từ cha mẹ. Nếu cha mẹ quá bận rộn hoặc thường xuyên gạt con ra ngoài lề, con sẽ dần trở nên khép kín, tự ti và gặp khó khăn trong việc bày tỏ cảm xúc.
Bên cạnh đó, cha mẹ cần tránh tạo áp lực khiến con sợ hãi khi cần giúp đỡ. Những lời trách móc tưởng như vô tình, chẳng hạn như "cái gì cũng mẹ mẹ" có thể khiến con cảm thấy việc tìm kiếm sự giúp đỡ là sai trái. Trẻ cần được dạy rằng việc nhờ cậy người khác không có gì đáng xấu hổ, ngược lại, đó là một kỹ năng quan trọng trong cuộc sống. Để làm được điều này, cha mẹ cần kiên nhẫn lắng nghe con thay vì chỉ phản ứng với hành vi bên ngoài. Khi một đứa trẻ nhút nhát và khép kín, thay vì trách móc, cha mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân thực sự và giúp con từng bước mở lòng.
Việc xây dựng mối quan hệ với con cần được thực hiện ngay từ nhỏ. Cha mẹ nên tạo thói quen trò chuyện, tâm sự với con về mọi vấn đề, từ những chuyện nhỏ nhặt đến những cảm xúc quan trọng trong cuộc sống. Khi con cảm thấy an toàn khi chia sẻ với cha mẹ, con sẽ không giấu giếm hay sợ hãi khi gặp vấn đề. Đặc biệt, nếu đã vô tình tạo ra khoảng cách với con, cha mẹ đừng tự trách móc bản thân quá nhiều mà hãy tập trung vào việc sửa sai và kết nối lại với con. Không ai là cha mẹ hoàn hảo, nhưng điều quan trọng là khi nhận ra sai lầm, chúng ta sẵn sàng thay đổi. Sự kiên nhẫn và chân thành có thể giúp xây dựng lại niềm tin và chữa lành những tổn thương trong lòng con trẻ.
Bài học cốt lõi rút ra từ câu chuyện trên là tình yêu thương và sự kiên nhẫn có thể xóa nhòa những rào cản tâm lý giữa cha mẹ và con cái. Hãy lắng nghe con trước khi quá muộn, bởi một mối quan hệ bền chặt không chỉ đến từ tình yêu mà còn từ sự thấu hiểu và đồng hành.
Thanh Hương
