Tôi từng tình cờ xem lại một tập phim Sex Education trong lúc làm tóc cho khách vào một buổi trưa vắng. Đó là đoạn Eric, cậu bạn thân của Otis, nói một câu nghe qua tưởng chừng bông đùa:
“Knowledge is power. Power is status. And status means popular.” (Kiến thức là sức mạnh. Sức mạnh tạo nên vị thế. Mà có vị thế thì được công nhận).
Ban đầu tôi bật cười, vì đúng kiểu Eric - hài hước và "chặt chém" bạn bè như thường lệ. Nhưng ngẫm lại, tôi thấy câu ấy đúng không chỉ với học sinh tuổi mới lớn, mà đúng với cả người lớn chúng ta – những người đang làm cha mẹ, đang làm nghề và đang sống trong một xã hội không ngừng vận động.
Tôi làm nghề cắt tóc đã hơn 15 năm. Khởi đầu là học nghề vì… không đủ điểm vào đại học, sau này gắn bó rồi yêu luôn công việc này lúc nào không hay. Những tưởng nghề “tay chân” thì chỉ cần khéo tay là được, nhưng không phải vậy. Tôi đã từng vụng về, từng bị khách chê, từng không hiểu vì sao có kiểu tóc làm ra thì ai cũng khen, có kiểu thì khách một đi không trở lại.
Câu nói của Eric khiến tôi giật mình vì đúng quá.
Phải đến khi bắt đầu đi học thêm — từ cách tạo kiểu, phối màu, cập nhật xu hướng đến cả kỹ năng tư vấn tâm lý khách hàng — tôi mới hiểu: nghề nào cũng có tri thức riêng. Không có kiến thức, không biết mình giỏi ở đâu, yếu ở đâu, thì không thể nào bền vững với nghề.
Và tôi dần dạy các con mình theo đúng suy nghĩ đó.
Giờ tôi có hai con. Một bé lớp 1, một bé cấp 2. Tôi không đặt áp lực “phải học thật giỏi”, cũng không ép con “phải vào đại học bằng mọi giá”. Nhưng tôi luôn nhấn mạnh một điều:
“Dù sau này con chọn học đại học hay học nghề, làm công việc gì, thì điều quan trọng là con hiểu mình đang làm gì, và con sẵn sàng học hỏi, tích lũy kiến thức để làm việc đó một cách chỉn chu nhất”.
Vì trong xã hội này, không ai coi trọng một người chỉ biết làm cho xong việc. Người được công nhận là người biết nghề, hiểu việc, có nền tảng để phát triển.
Không phải ai cũng phải thành “popular” như lời Eric nói. Nhưng nếu con có kiến thức, con sẽ mạnh mẽ, có thể đứng vững và ngẩng cao đầu với nghề nghiệp của mình. Không mặc cảm, không hoang mang, và không dễ bị chao đảo bởi người khác.
Sau cùng, điều tôi mong nhất không phải là con phải “hơn người ta”, mà là con biết mình là ai và có khả năng làm chủ con đường mình chọn.
Vì tôi hiểu, một đứa trẻ có nền tảng kiến thức - dù là kiến thức học thuật hay kiến thức nghề nghiệp - sẽ không dễ bị khuất phục trước những thử thách. Con sẽ biết cách đặt câu hỏi, tìm câu trả lời, không dễ bị dắt mũi hay phụ thuộc vào người khác. Kiến thức không biến con thành thiên tài, nhưng giúp con không thấy mình nhỏ bé giữa cuộc đời.
Và trong một thế giới thay đổi từng ngày, có lẽ thứ bền vững nhất mà tôi có thể trao cho con chính là thái độ không ngừng học hỏi - dù con đang ngồi trên ghế nhà trường hay đang đứng trước chiếc gương cắt tóc như mẹ ngày nào.
Vì "kiến thức là sức mạnh" – không phải sức mạnh để hơn ai, mà là để con được là chính mình, một cách đầy vững vàng.
Thanh Hương
