Theo TS.BS Phạm Bình Nguyên – chuyên gia Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai, căn bệnh ung thư đại trực tràng hoàn toàn có thể phòng ngừa tới 90% nếu duy trì mọi người duy trì ba thói quen sau:
Ăn uống lành mạnh
Theo bác sĩ Nguyên, một trong những “lá chắn” giúp bảo vệ đại trực tràng hiệu quả chính là rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.
Chất xơ trong các thực phẩm này không chỉ nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột, giúp tăng miễn dịch, giảm viêm mà còn hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả.
Các loại rau củ, trái cây còn giàu polyphenol, flavonoid, vitamin C, E và beta-carotene. Những chất chống oxy hóa mạnh này có khả năng trung hòa gốc tự do, từ đó bảo vệ lớp niêm mạc đại tràng khỏi tổn thương và đột biến tế bào – yếu tố khởi phát ung thư.
Bác sĩ Bình Nguyên cũng khuyến cáo mọi người nên hạn chế tiêu thụ thịt đỏ, thực phẩm nướng cháy xém. Dù các thực phẩm này có hương vị hấp dẫn, song đây là những tác nhân không thân thiện với đường ruột (đại trực tràng).
Nhiều nghiên cứu từ Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI) chỉ ra rằng việc tiêu thụ thường xuyên thịt nướng cháy xém làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, dạ dày và tụy.
Một phân tích tổng hợp năm 2011 đăng trên tạp chí Nutrition and Cancer cho thấy những người tiêu thụ nhiều HCA (heterocyclic amines – hợp chất sinh ra khi nướng hoặc chiên thịt ở nhiệt độ cao) có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn 30–40% so với người tiêu thụ ít.
Ngoài HCA, thịt nướng còn sản sinh PAHs (polycyclic aromatic hydrocarbons) – chất sinh ra khi mỡ chảy xuống lửa, tạo khói bám vào thịt. Đây cũng là một chất được cho là có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư.
Tăng cường vận động, từ bỏ thói quen xấu
TS.BS Bình Nguyên cho biết, vận động thường xuyên có vai trò quan trọng trong bảo vệ hệ tiêu hóa. Theo chuyên gia, mọi người không cần phải hoạt động cường độ cao mà chỉ cần đi bộ 30 phút mỗi ngày cũng đã giúp tăng nhu động ruột, hỗ trợ đào thải chất cặn bã, giảm thời gian tiếp xúc giữa niêm mạc đại tràng và các chất gây ung thư.
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, hoạt động thể chất đều đặn giúp giảm tới 40–50% nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.
Một phân tích trên tạp chí British Journal of Cancer cũng chỉ ra rằng người vận động nhiều có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng thấp hơn 23% so với người ít vận động.
Ngoài ra, bác sĩ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc từ bỏ các thói quen xấu như hút thuốc lá và uống rượu bia trong việc phòng ngừa ung thư đại trực tràng. Rượu bia và thuốc lá là hai “thủ phạm” âm thầm làm tổn thương tế bào và kích thích hình thành ung thư.
Tầm soát định kỳ – Cắt đứt mầm bệnh từ sớm
Tầm soát là chìa khóa giúp phát hiện ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm – khi việc điều trị còn hiệu quả. Phương pháp tầm soát phổ biến gồm: nội soi đại tràng, xét nghiệm phân (FIT), phát hiện sớm polyp tiền ung thư.
Những người từ 45 tuổi trở lên hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng nên chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ, không nên đợi đến khi xuất hiện triệu chứng mới đi khám.
TS.BS Phạm Bình Nguyên nhấn mạnh, ung thư có thể xảy ra với bất kỳ ai nhưng nếu duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, vận động hợp lý và tầm soát định kỳ, mọi người có thể giảm tới 90% nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.
Ngọc Minh
