Trong 11 tháng năm 2025, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt hơn 10,5 tỷ USD, tăng 14,6% so với cùng kỳ. Với đà tăng trưởng ổn định ở cả sản lượng lẫn giá trị, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) dự báo kim ngạch thủy sản năm 2025 sẽ thiết lập cột mốc mới – đạt 11,2 đến 11,3 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay.
Theo VASEP, riêng tháng 11/2025, xuất khẩu thủy sản đạt gần 990 triệu USD, tăng 6,6% so với cùng kỳ 2024. Các mặt hàng chủ lực tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực, đặc biệt là tôm, cá tra và cá ngừ.
Trong đó, tôm đạt trên 385 triệu USD, tăng 11,7%. Cá tra đạt gần 197 triệu USD, tăng 9,7%, đánh dấu giai đoạn phục hồi sau thời kỳ giá nguyên liệu biến động mạnh. Nhóm cá biển, mực, bạch tuộc và nhuyễn thể tiếp tục cải thiện, đóng góp vào bức tranh chung đầy khởi sắc.
Về thị trường, xuất khẩu sang các thị trường thành viên Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), thị trường Trung Quốc Đại lục và Hồng Kông, Liên minh châu Âu (EU) và Brazil tăng mạnh; trong khi thị trường Mỹ giảm nhẹ gần 5%.
Ba mặt hàng chủ lực gồm tôm – cá tra – cá ngừ tiếp tục giữ vai trò trụ cột, đóng góp phần lớn kim ngạch xuất khẩu của thủy sản Việt Nam.
Đà tăng trưởng nhờ hướng tới tiêu chuẩn xanh và phát triển bền vững
Các chuyên gia nhận định, yếu tố quan trọng giúp thủy sản Việt Nam duy trì tăng trưởng không chỉ nằm ở thị trường rộng mở, mà còn ở nỗ lực chuyển đổi theo hướng sản xuất bền vững, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe về chuyển đổi xanh, truy xuất nguồn gốc, giảm phát thải và nuôi trồng tuần hoàn.
Nhiều vùng nuôi tôm tại Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau đang mở rộng mô hình nuôi tôm – lúa, nuôi tôm tuần hoàn, sử dụng điện mặt trời và chế phẩm vi sinh nhằm giảm thiểu tác động môi trường.
Tại Đồng Tháp, An Giang, các doanh nghiệp chế biến cá tra đã đầu tư nhà máy xử lý bùn thải, tái sử dụng nước tuần hoàn và sản xuất dầu cá, bột cá từ phụ phẩm để tạo thêm giá trị gia tăng.
Ở các tỉnh ven biển miền Trung, mô hình nuôi cá biển công nghệ cao trong lồng HDPE kết hợp giám sát bằng cảm biến IoT cũng đang được thúc đẩy, giúp nâng cao sản lượng, giảm dịch bệnh và đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.
Doanh nghiệp tiên phong trong chuyển đổi xanh
Nhiều doanh nghiệp đầu ngành đang chủ động đầu tư vào phát triển bền vững, tạo lợi thế cạnh tranh và mở rộng thị trường.
Minh Phú, nhà xuất khẩu tôm lớn nhất Việt Nam, đẩy mạnh mô hình "tôm sinh thái – tôm rừng" tại Cà Mau, đáp ứng các tiêu chuẩn ASC, hữu cơ cho thị trường Mỹ – EU.
Doanh nghiệp cá tra lớn nhất cả nước Vĩnh Hoàn đầu tư mạnh vào năng lượng tái tạo, nhà máy collagen – gelatin từ phụ phẩm, xây dựng chuỗi giá trị tuần hoàn "Zero Waste".
Navico và nhiều doanh nghiệp tại Đồng Tháp, An Giang ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý ao nuôi, giảm 15–20% chi phí thức ăn, cải thiện môi trường nước và nâng cao khả năng truy xuất.
Trong ngành cá ngừ, doanh nghiệp tại Khánh Hòa, Bình Định (cũ) chuyển sang đánh bắt bằng câu tay, hạn chế lưới kéo nhằm bảo vệ hệ sinh thái và đáp ứng các quy tắc về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) của EU.
Định hướng chung của ngành trong giai đoạn 2025–2030 là chuyển từ tăng trưởng sản lượng sang tăng trưởng chất lượng, ưu tiên sản phẩm chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Việc tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, bảo tồn nguồn lợi, giảm phát thải và tăng tỷ lệ sản phẩm chế biến sâu được đánh giá là chìa khóa giúp thủy sản Việt Nam duy trì lợi thế cạnh tranh, mở rộng thị trường và tiến tới mục tiêu kim ngạch 13–14 tỷ USD trong vài năm tới.
Minh Khang
