Tỷ phú Bill Gates là nhà sáng lập Microsoft. Ông nổi tiếng là người cuồng công việc với lịch trình 16 tiếng mỗi ngày. Những năm đôi mươi, ông không mặn mà với những kỳ nghỉ và ngày cuối tuần. Giờ đây, ông bất ngờ ủng hộ ý tưởng giảm tuần làm việc xuống còn 3 ngày.
Phát biểu trên podcast “What Now?” của Trevor Noah vào tháng 11/2023, Bill Gates cho biết: “Nếu xã hội cuối cùng chỉ cần làm việc 3 ngày mỗi tuần, điều đó sẽ ổn thôi, miễn là máy móc có thể sản xuất đủ lương thực và hàng hóa, để chúng ta không phải lao động quá sức”.
Bill Gates là người xây dựng sự nghiệp dựa trên tinh thần làm việc không ngừng nghỉ và đam mê tối đa hóa năng suất. Giờ đây, ông hình dung một tương lai nơi trí tuệ nhân tạo (AI) và hệ thống tự động hóa đảm nhận các công việc thiết yếu, mang lại nhiều thời gian rảnh rỗi hơn cho con người.
“Nếu nhìn xa hơn, mục đích của cuộc sống không chỉ là làm việc”, Bill Gates nhấn mạnh với Noah.
Tuy nhiên, Bill Gates không kêu gọi nghỉ việc hàng loạt ngay lập tức. Ông lưu ý rằng ngay cả khi tuần làm việc ngắn đi, vẫn sẽ có nhiều công việc ý nghĩa cần thực hiện. Ông nói: “Nhu cầu lao động cho những việc tốt đẹp vẫn tồn tại”.
Bill Gates cũng thừa nhận quá trình chuyển đổi sang tuần làm việc ngắn hơn sẽ không diễn ra dễ dàng hay nhanh chóng. Công nghệ thay đổi có thể dẫn đến mất việc làm. Nhưng ông cho rằng: “Nếu diễn ra đủ chậm, nó sẽ mang tính bước ngoặt”.
Đây không phải lần đầu Bill Gates dự đoán khối lượng công việc sẽ nhẹ nhàng hơn nhờ công nghệ. Ông từng dự đoán AI sẽ cách mạng hóa năng suất, hỗ trợ lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ và thậm chí cả trợ lý cá nhân. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo chính phủ cần thiết lập “quy định” để đảm bảo lợi ích từ AI nhiều hơn rủi ro.
Những gì Bill Gates đề cập không chỉ là suy đoán. Dấu hiệu thực tế đã xuất hiện. CEO Microsoft Satya Nadella tiết lộ 30% mã lập trình của công ty hiện do AI viết ra và tỷ lệ này đang tăng. Không chỉ Big Tech, các công ty vận tải tự hành như Aurora đã triển khai tuyến hàng hóa không người lái giữa Dallas và Houston, vượt hơn 1.200 dặm mà không cần tài xế.
Mặc dù hứa hẹn hiệu quả cao, các sáng kiến này cũng đặt ra câu hỏi về việc làm. Nghiên cứu của Barclays cho thấy AI chưa gây thất nghiệp hàng loạt, nhưng đang kìm hãm tăng trưởng tiền lương ở một số ngành. Bill Gates nhận định sự thay đổi công nghệ cần diễn ra với tốc độ hợp lý và được chính phủ hỗ trợ để người lao động thích nghi.
Một số quốc gia đã thử nghiệm tuần làm việc ngắn hơn. Tại Iceland, tuần làm việc ngắn giúp cải thiện phúc lợi mà không giảm năng suất. Bỉ cũng triển khai cải cách lao động, cho phép nhân viên giảm giờ làm 4 ngày/tuần.
Thiên Di (Tổng hợp)
