Vì sao rượu làm tăng huyết áp?
Cồn (ethanol) khi vào cơ thể sẽ gây ra nhiều phản ứng sinh học:
Kích thích thần kinh giao cảm, làm mạch máu co lại → huyết áp tăng
Làm tăng nồng độ catecholamine (hormone gây căng thẳng)
Làm giảm nitric oxide – chất giãn mạch tự nhiên
Gây mất cân bằng điện giải (natri, kali) → tăng áp lực dòng máu
Ngoài ra, rượu còn gián tiếp gây tăng huyết áp thông qua:
Gây béo bụng → tăng đề kháng insulin → rối loạn chuyển hóa
Tăng mỡ máu → xơ vữa động mạch → hẹp mạch → tăng áp lực máu
Các loại rượu gây hại cho huyết áp nhất
Rượu mạnh
Rượu mạnh, bao gồm các loại như vodka, whisky, gin, rum, tequila, thường có nồng độ cồn rất cao (thường từ 35-50% ABV - Alcohol by Volume).
Nguy cơ cao do hàm lượng cồn: Vì nồng độ cồn cao, việc uống một lượng nhỏ rượu mạnh cũng có thể đưa vào cơ thể một lượng lớn cồn tinh khiết. Điều này làm nồng độ cồn trong máu tăng nhanh chóng, gây ra tác động đột ngột và mạnh mẽ lên huyết áp.
Thường được uống nhanh: Rượu mạnh thường được uống theo dạng shot hoặc pha cocktail, khiến lượng cồn được hấp thu vào máu nhanh hơn, gây sốc cho hệ tim mạch và làm tăng huyết áp tức thì.
Pha trộn với đồ uống có đường/có gas: Khi rượu mạnh được pha với nước ngọt có gas (soda, nước ngọt có ga khác), carbonat hóa có thể đẩy nhanh quá trình hấp thu cồn vào máu, tăng tốc độ ảnh hưởng đến huyết áp. Lượng đường cao trong đồ uống pha sẵn cũng góp phần tăng cân và các vấn đề chuyển hóa, gián tiếp ảnh hưởng đến huyết áp.
Rượu pha sẵn
Các loại đồ uống này thường hấp dẫn giới trẻ bởi hương vị đa dạng, ngọt ngào và dễ uống. Tuy nhiên, chúng tiềm ẩn nhiều nguy cơ:
Hàm lượng cồn ẩn: Mặc dù có vẻ nhẹ nhàng, nhiều loại rượu pha sẵn hoặc cocktail có thể chứa lượng cồn tương đương hoặc thậm chí cao hơn một ly bia tiêu chuẩn, nhưng lại dễ uống nên dễ khiến người dùng tiêu thụ nhiều hơn mà không nhận ra.
Lượng đường cao: Hàm lượng đường lớn trong các đồ uống này không chỉ góp phần vào việc tăng cân mà còn có thể ảnh hưởng đến chuyển hóa glucose, gián tiếp tác động tiêu cực đến huyết áp.
Chất tạo ngọt và phụ gia: Một số nghiên cứu cho rằng các chất phụ gia và chất tạo ngọt nhân tạo trong đồ uống pha sẵn cũng có thể có ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và mạch máu, dù cần thêm nghiên cứu sâu hơn.
Carbonat hóa: Giống như rượu mạnh pha soda, đồ uống pha sẵn có gas cũng tăng tốc độ hấp thu cồn.
Bia
Bia là loại đồ uống có cồn phổ biến nhất, với nồng độ cồn thường thấp hơn (khoảng 3-6% ABV).
Nguy cơ từ lượng tiêu thụ: Mặc dù nồng độ cồn thấp hơn, nhưng bia thường được uống với số lượng lớn trong một lần. Việc uống nhiều lon bia có thể tích lũy lượng cồn tinh khiết đáng kể, tương đương hoặc vượt xa lượng cồn trong rượu mạnh hay rượu vang. Ví dụ, 5 lon bia 330ml (5% cồn) đã tương đương với 5 đơn vị cồn, gây tác động rất lớn đến huyết áp.
Calo rỗng và tăng cân: Bia có hàm lượng calo tương đối cao. Uống bia thường xuyên và với số lượng lớn là một nguyên nhân phổ biến gây "bụng bia" và tăng cân, là yếu tố nguy cơ lớn cho tăng huyết áp.
Carbonat hóa: Hàm lượng gas trong bia cũng góp phần làm cồn được hấp thu nhanh hơn.
Rượu Vang (Wine)
Rượu vang, đặc biệt là rượu vang đỏ, từng được quảng cáo với những lợi ích nhất định cho tim mạch nhờ chất chống oxy hóa như resveratrol. Tuy nhiên, quan điểm này đang ngày càng bị các tổ chức y tế lớn phủ nhận.
Nồng độ cồn trung bình: Rượu vang thường có nồng độ cồn từ 11-14% ABV.
Lợi ích bị thổi phồng: Các nghiên cứu gần đây cho thấy lợi ích của resveratrol đối với tim mạch chỉ đáng kể ở liều lượng rất cao mà không thể đạt được thông qua việc uống rượu vang thông thường. Hơn nữa, bất kỳ lợi ích nào từ resveratrol cũng dễ dàng bị vượt trội bởi tác hại của cồn đối với huyết áp và các cơ quan khác nếu uống quá mức khuyến nghị.
Nguy cơ tăng huyết áp khi uống quá mức: Giống như các loại rượu khác, việc tiêu thụ rượu vang vượt quá mức giới hạn an toàn (ví dụ, hơn 1 ly/ngày cho nữ và 2 ly/ngày cho nam) sẽ làm tăng huyết áp và nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Uống rượu thế nào là an toàn cho người huyết áp cao?
Nếu bạn hoặc người thân có tiền sử tăng huyết áp, cần cực kỳ cẩn trọng với rượu bia. Các khuyến nghị chung:
Hạn chế tối đa hoặc bỏ hẳn rượu nếu đang điều trị huyết áp
Nếu buộc phải dùng:
Không quá 1 đơn vị cồn/ngày (tương đương 150ml rượu vang, 330ml bia)
Không uống rượu khi đói hoặc sau vận động mạnh
Tránh dùng rượu mạnh hoặc rượu ngâm không rõ nguồn gốc
Kết hợp với chế độ ăn giảm muối, tập thể dục đều đặn và ngủ đủ giấc
