Series điểm tin tuần qua ((30/12 - 05/01/2024)) của Cục An toàn thông tin tiếp tục bám sát tình hình không gian mạng Việt, cảnh báo các thủ đoạn lừa đảo mới phát sinh và các chiêu trò nhức nhối đang biến tướng mạnh.
Cụ thể:
Theo Cục An toàn thông tin, "đến hẹn lại lên", cứ đến cận Tết nguyên đán hàng năm, các dịch vụ đổi tiền trên mạng xã hội lại phổ biến, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do nhu cầu đổi tiền lẻ (tiền mới) để lì xì hoặc chuẩn bị cho các hoạt động tiêu dùng trong dịp Tết là rất lớn, điều này đã tạo cơ hội cho các dịch vụ đổi tiền online xuất hiện. Tuy nhiên, các đối tượng lừa đảo đã lợi dụng thời cơ, đánh vào tâm lý, nhu cầu của người dân để thực hiện hành vi lừa đảo với những thủ đoạn hết sức tinh vi.
Các đối tượng lừa đảo sẽ thông qua các bài đăng, hội nhóm để đăng tải thông tin đổi tiền
Năm nào cũng vậy, cứ đến cận dịp Tết, chỉ cần gõ từ khóa “đổi tiền lì xì tết” trên mạng xã hội là hàng trăm bài đăng, hội nhóm hiện ra với những lời mời gọi, cam kết “tiền thật”, “tiền mới”, “giá rẻ nhất thị trường”,...Thậm chí, nhiều chủ tài khoản còn nhận “đổ buôn” tiền lẻ, tiền mới cho ai có nhu cầu hay tuyển cộng tác viên đăng bài. Ngoài dịch vụ đổi tiền mới, tiền lẻ, “dân buôn tiền” trên mạng internet còn rao bán cả tiền lì xì, tiền độc, tiền hiếm, ngoại tệ của nhiều nước. Các loại tiền này chủ yếu được chuyển trực tiếp từ nước ngoài về, với giá bán thường cao gấp nhiều lần so với mệnh giá thực tế tùy vào độ độc, lạ của loại tiền.
Theo Cục, những quảng cáo dịch vụ đổi tiền mới trên các trang mạng xã hội tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho người đổi tiền. Thực tế đã có nhiều nạn nhân thực hiện giao dịch đổi tiền mới nhưng khi nhận lại tiền được đổi thì không đủ như cam kết, thậm chí khi nhận lại là tiền giả. Không ít trường hợp người dân chuyển khoản xong thì chủ tài khoản trang mạng xã hội đã chặn liên lạc và mất tích, “bùng” tiền cọc của khách.
Đáng lưu ý, khi “sập bẫy” các chiêu lừa đảo và bị đổi tiền giả, các nạn nhân đều xem như “xui”, không dám trình báo đến các cơ quan chức năng vì sợ bị truy cứu trách nhiệm về tội mua bán tiền giả.
Cục An toàn thông tin cho biết, mọi hành vi thu, đổi tiền mới, tiền lẻ của cá nhân, tổ chức khác nhằm hưởng chênh lệch và trao đổi tiền trên mạng đều không được phép và đều vi phạm quy định pháp luật và phải được ngăn chặn, xử lý nghiêm.
Cục tiếp tục khuyến cáo người dân cần cảnh giác trước những đối tượng không quen biết, tuyệt đối không đổi tiền qua mạng xã hội để tránh trở thành “con mồi” tiếp tay cho các hành vi lừa đảo. Chỉ nên sử dụng các dịch vụ đổi tiền của ngân hàng, công ty tài chính hoặc các cơ sở kinh doanh có uy tín, có giấy phép hoạt động hợp pháp.
Thủ đoạn lừa đảo thứ hai được các chuyên gia Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân là tình trạng lợi dùng nền tảng nhắn tin, gọi điện miễn phí và được mã hóa 2 chiều Signal để thực hiện chiến dịch lừa đảo mới.
Theo đó, một xu hướng rõ rệt là nhiều kẻ lừa đảo đang hoạt động từ các "trại lừa đảo" trong khu vực Đông Nam Á, đang chuyển từ Telegram sang Signal làm nền tảng liên lạc lừa đảo chính. Cách thức lừa đảo quen thuộc bao gồm: các nền tảng đầu tư tài chính giả mạo, lừa đảo tình cảm, và mạo danh người khác; gửi các đường link chứa mã độc để lừa đảo… Thậm chí, các đối tượng này cũng thực hiện chiêu thức mạo danh cơ quan nhà nước để chiếm lòng tin nạn nhân hoặc giả làm nhân viên ngân hàng hoặc công ty tài chính để yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền. Đối tượng xấu tận dụng ứng dụng nhắn tin bảo mật này để lừa đảo bởi Signal là ứng dụng mã hóa cao, giúp che giấu hành vi của chúng. Đồng thời, chúng dễ dàng tiếp cận nạn nhân qua mạng xã hội này để xây dựng lòng tin trước khi thực hiện hành vi lừa đảo.
Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân cần cảnh giác hơn, không chỉ với một ứng dụng, mà trên tất cả nền tảng mạng xã hội, các ứng dụng nhắn tin, gọi điện miễn phí. Cần chậm lại, kiểm tra kỹ danh tính, rà soát cơ hội đầu tư và tuyệt đối không chia sẻ thông tin nhạy cảm trên mạng. Không chia sẻ thông tin nhạy cảm như mã OTP, mật khẩu hay thông tin tài chính. Luôn xác thực bất kỳ đường dẫn, tài khoản hoặc tổ chức lạ trước khi thực hiện hành động. Nếu nhận thấy có dấu hiệu lừa đảo, tuyệt đối không tiếp tục giao dịch hay đối thoại, đồng thời trình báo cơ quan Công an để ngăn chặn và xử lý theo quy định của pháp luật.
Cuối cùng trong bản tin cảnh báo của Cục an toàn thông tin là hình thức lừa đảo mạo danh nhân viên ngân hàng để vay tiền, đáo hạn. Cục phân tích, hiện nay, các chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi và nguy hiểm, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính. Một trong những hình thức lừa đảo phổ biến trong thời gian gần đây là mạo danh nhân viên ngân hàng để lừa đảo vay tiền hoặc đáo hạn. Thủ đoạn này đã khiến nhiều người dân, đặc biệt là những người không có nhiều kinh nghiệm về tài chính, rơi vào bẫy của kẻ lừa đảo.
Cục dẫn chứng, mới đây, Cơ quan Cảnh sát Điều tra, Công an tỉnh Đồng Nai đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Lê Thị Huỳnh Như (sinh năm 1998, ngụ huyện Xuân Lộc) để điều tra về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản." Theo kết quả điều tra ban đầu, do cần tiền trả nợ, từ tháng 12/2023 đến tháng 5/2024, Lê Thị Huỳnh Như mạo danh là nhân viên ngân hàng, đang có khách hàng cần vay tiền để đáo hạn (như lừa vay một người đàn ông tên S số tiền 16,2 tỷ đồng, vay ông Đ.T.G số tiền 3,25 tỷ đồng), sau đó chiếm đoạt. Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an Đồng Nai nhận định thủ đoạn của Lê Thị Huỳnh Như tuy không mới nhưng vẫn có nhiều người bị lừa.
Các đối tượng thường tự xưng là nhân viên của một ngân hàng lớn, gọi điện hoặc nhắn tin cho khách hàng với lý do "thông báo về các gói vay ưu đãi" hoặc "cập nhật thông tin tín dụng". Sau đó, họ yêu cầu người vay cung cấp các thông tin cá nhân như số CMND, số tài khoản ngân hàng, mức thu nhập, mục đích vay… Thậm chí, nếu khách hàng đang có khoản vay tại ngân hàng, đối tượng sẽ thông báo "đã đến hạn thanh toán" hoặc "cần phải gia hạn khoản vay". Họ yêu cầu khách hàng chuyển tiền vào một tài khoản khác hoặc cung cấp thông tin tài chính cá nhân để "đảm bảo giao dịch". Sau khi nạn nhân tin tưởng và thực hiện theo hướng dẫn, đối tượng sẽ trình bày các lý do bắt nạn nhân phải chờ đợi rồi tiếp đó chặn mọi liên lạc và chiếm đoạt toàn bộ số tiền.
Cục An toàn thông tin lưu ý với người dân rằng các ngân hàng sẽ không chủ động gọi điện yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin tài khoản, mật khẩu, hoặc yêu cầu thanh toán tiền qua điện thoại. Các thông báo về việc vay tiền, đáo hạn khoản vay hay các thay đổi liên quan đến tài khoản của bạn thường sẽ được gửi qua email chính thức của ngân hàng hoặc thông qua các kênh bảo mật như app ngân hàng, không phải qua điện thoại hay tin nhắn lạ.
Vì những lý do kể trên, người dân cần chủ động gọi đến số điện thoại chính thức của ngân hàng để xác minh danh tính của đối tượng. Tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân như CCCD; tài khoản ngân hàng, mã OTP,... dưới mọi hình thức. Nếu có ai đó yêu cầu bạn cung cấp các thông tin này, hãy từ chối ngay lập tức và thông báo với ngân hàng. Không thực hiện theo hướng dẫn của đối tượng lạ đặc biệt là liên quan đến giao dịch chuyển tiền. Không truy cập vào những đường dẫn lạ hoặc tải về những ứng dụng không rõ nguồn gốc. Trường hợp nghi ngờ lừa đảo, người dân cần báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để được hướng dẫn xử lý.
Anh Nguyễn
