Theo báo Lao động, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 22/12 tuyên bố Mỹ sẽ chế tạo loạt tàu chiến mang tên ông. Các tàu này được cho là có hình dáng và vũ khí tương đồng với các tuần dương hạm và tàu khu trục cỡ lớn hiện nay.
Nhà lãnh đạo Mỹ dự kiến sẽ sớm đóng được 10 tàu, và về lâu dài lên tới 20-25 tàu tương tự cho hạm đội. Thông báo được ông Trump đưa ra cùng với hình ảnh các bản vẽ mô tả tàu chiến “lớp Trump”.
VnExpress thông tin, dù vậy, giới chuyên gia quân sự đang đặt ra nhiều nghi vấn với kế hoạch này, cho rằng hải quân và các nhà máy đóng tàu Mỹ sẽ gặp nhiều rào cản trong nỗ lực hiện thực hóa tham vọng của ông Trump.
Tổng thống Donald Trump công bố hình ảnh lớp tàu mang tên ông tại buổi họp báo. Ảnh: Reuters
Chưa có thiết kế hoàn chỉnh
Một trong những vấn đề mà các công ty Mỹ phải đối mặt là mỗi tàu lớp Trump dự kiến có lượng giãn nước 30.000-40.000 tấn. Điều này khiến chúng sẽ trở thành những tàu chiến đấu mặt nước lớn nhất từng được Mỹ chế tạo kể từ sau Thế chiến II.
Tàu chiến đấu mặt nước thường gồm tuần dương hạm, tàu khu trục, tàu hộ vệ các loại, cũng như thiết giáp hạm và tàu chiến - tuần dương. Tàu sân bay và tàu đổ bộ không được coi là tàu chiến đấu mặt nước, do chúng phải dựa vào lực lượng máy bay trên hạm để tác chiến, không được tích hợp vũ khí để tự mình tấn công đối phương.
Hiện chưa có thiết kế hoàn chỉnh cho chiến hạm lớp Trump, do đó các kỹ sư sẽ phải xây dựng thiết kế và cấu hình phù hợp, trong đó có lựa chọn vũ khí và hệ thống năng lượng, cũng như xác định cách thức chế tạo.
Hải quân Mỹ dự kiến sử dụng AI để hỗ trợ thiết kế, song công cụ này được đánh giá không phải cây đũa thần giúp giải quyết mọi vấn đề.
Thời gian chế tạo dài và chi phí cao
Theo báo Lao động, một quan chức hải quân Mỹ ngày 23/12 (giờ Mỹ) cho biết lực lượng này mới đang triển khai thiết kế và chỉ có thể bắt đầu đóng tàu vào đầu thập niên 2030, sau khi hoàn thiện các ước tính chi phí để đưa vào đề xuất ngân sách năm tài khóa 2027.
Nguồn tin giấu tên am hiểu dự án khẳng định quá trình đóng tàu sẽ không thể khởi động trước năm 2030, dù lớp chiến hạm mới dự kiến tận dụng những thành quả từ chương trình Khu trục hạm Tên lửa Dẫn đường Thế hệ Tiếp theo DDG(X).
Đồ họa mô phỏng tàu USS Defiant được trưng bày ngày 22/12. Ảnh: Reuters
Giới chuyên gia cảnh báo chi phí xuất xưởng tàu chiến lớp Trump sẽ cực kỳ cao. Mỗi khu trục hạm thuộc biến thể Flight III của lớp Arleigh Burke, với lượng giãn nước 9.000 tấn, hiện có giá khoảng 2,8 tỷ USD, theo VnExpress.
Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ từng đánh giá mỗi tàu thuộc dự án Khu trục hạm Tên lửa Dẫn đường Thế hệ Tiếp theo, có tên mã là DDG(X) và lượng giãn nước 14.500 tấn, có thể tiêu tốn đến 4,4 tỷ USD.
Dựa trên số liệu này, các chuyên gia ước tính chi phí chế tạo một tàu lớp Trump sẽ vào khoảng 9,1 tỷ USD, trong đó có tính đến một số lợi thế về quy mô dự án. Chiến hạm đầu tiên của mỗi lớp tàu thường đắt hơn 50% so với giá trung bình, do đó USS Defiant dự kiến có giá lên tới 13,5 tỷ USD, tương đương chi phí đóng một siêu tàu sân bay lớp Ford hoặc 4 tàu khu trục Arleigh Burke Flight III.
Nếu tính tới các hệ thống vũ khí và thiết bị liên quan, mức giá của mỗi tàu lớp Trump thậm chí có thể đội lên tới 25 tỷ USD. Dự án tàu chiến lớp Trump cũng có nguy cơ ngốn sạch nguồn lực phát triển và năng lực đóng tàu hiện có của Mỹ, vốn đã rất hạn hẹp, gây ảnh hưởng đến những chương trình khác.
Cồng kềnh, dễ tổn thương?
Dù dự kiến trang bị những vũ khí rất uy lực, tàu chiến lớp Trump vẫn bị đánh giá là quá cồng kềnh và rất dễ tổn thương. Điều này đi ngược lại học thuyết của hải quân Mỹ về phân tán lực lượng, trong đó các khí tài sẽ được trải rộng và kết nối mạng với nhau, nhằm phối hợp cảm biến và vũ khí để tối đa hóa hỏa lực.
Hải quân Mỹ tới nay chưa nghiên cứu nhiệm vụ nào phù hợp với lớp tàu chiến mới, cũng như chúng sẽ phối hợp thế nào với những chiến hạm đang có trong biên chế. Ngoài ra, chưa rõ tàu lớp Trump sẽ mang lại lợi thế nào cho Mỹ, đặc biệt khi đối đầu với đối thủ ngang hàng.
Nhiều vũ khí khác được đề xuất cho chiến hạm lớp Trump còn chưa được thử nghiệm và chứng minh năng lực, trong đó có tên lửa siêu vượt âm Tấn công Chớp nhoáng Thông thường (CPS), vũ khí laser và pháo điện từ.
